Katalog

O K U R L A R A Yaman Koray, 1934 ytltnda îstanbul'da doğdu Romancı Mebrure Samı Koray'ın oğlu Istanbul Kadıkoy Saınt joseph Fransız Lısesı'nı bırıncılıkle bıtırdı Denıze olan tutkusu nedenıyle 1956'da Erdek'e yerleştı Burada annesının kurduğu Otel Alevok'u ısletmeye başladı Yaman Koray, edebıyata oyku ıle başladı îlk oykulerı Akşam ve Cumhurıyet gazetelerınde yayımlandt Daha sonra romana yoneldı Marmara Adası'ndakı kılıç balıg'ı avtılarının, demzalerın yaşamını, ada ınsanlarının ekmek kavgastnı, sevgılerım, buralarda yaşanan sıyasal çektşmelerı, Kaptdağı ınsanlarının yaşamlarını, zeytın bahçelennı kendı gozlcmlcn ılefolklorık ogelerı kaynaştırarak, bu yore ımanlarının yaşayan canlı dılıyle yansıttı Edebtyat eleştırmenı ve edebıyat tarıbçısı Tahır Alangu, Koray'ın yapttlartnı şu sozlerle değerlendırdı "Kendı dışındakı bır çevreye olumlu bır mctot anlayışı ıle yonelerek onlart yaşamlanndakı davranışların canlı aynntılarını bozmadan, bır fotoğrafçı objektıflıgı ıçemınde ve şıtrsel ıçtenlıkle verdı" "Denız Ağacı", "Geltn Tası", "Sığıraklar", "Mola", "Buyuk Orfoz", "Badanalı Yuzler" gıbı romanları edebıyat çevrelennde olumlu eleşttrıler aldı Şımdılerde guneyde yaşayan Koray, yazıhşı eskı basılışı yenı bır kıtapla çıktı okurlarının karşısına "Kuyudakı Adam" Koray'ın denızını sevenlerın ılgıyle karşılayacağı bır kıtap Koray'la kıtabım konuştuk Bol kıtaplı gunler' Ahmet Altan kurguda ustalığını göstermiş, iskeleti çok sağlam duran bir roman çıkarmış ortaya. Klasik roman biçeminden bekjediğimiz çözülme noktaları da, yerli yerinde. Olayların ne yönde gelişeceğini, akıllıca küçük ipuçları vererek önceden hissettiriyor. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı En Uzun Gece nazık kalıyor aptal ve bılgısızler) sınırlenmeye başlıyor okur Or neğın, bırlıkte çalışmaları, tartış maları gerekırken guzellık reka betıne gırdıklerı ıçın kadınlar ay nı mckanda pek durmuyorlar Ayrıea ekıbın bılgısayarları gelıp ınternete baglandıklaıında ılk yaptıkları ı^, rapor hazırlamak değıl, Istanbul tla kalan sevgılıye e posta yazmak Gerçeklerden bu denlı kopuk olmaları bır zaman sonra okuru sınırlendırmeye başlıyor Buraya neden geldıklerı zaten pek netlık kazanmıyor Ldındıklerı bılgıler le ne yapacaklarını bılemıyorlar Buradakı varlıkları kendı kentlı yaşamlannın otesınde gerçeklığe donuşemıyor bır turlu Tore cı nayetlerı hakkında bılgı edındık çe tavırları ' ay bunlar ne bıçım ınsanlar1 "ın otesıne geçemıyor Romana olumlu açıdan bakarsak belkı Altan'ın kopuklu^umu/un altını çı/dıgını soyleyebılırı/ ama yazarın amacı bu muydu bun dan emın dığıhm CUZEL, ZEKİ, BAŞARILI Ahmet Altan roman kahrama nı Yelda'yı çok guzel ve zekı ola rak betımlıyor Tum bu olumlu sıtatlara rağmen, onu tanıdıkça bencıl, aşırı hırslı, saldırgan, kendıne guvcnmeyen ve en onemlısı de yaptığı olumcul ha talardan (hem de bır değıl, ıkı ke/ olumcul hata yapıyor) dolayı pek zekı olmadığı hıssınc kapılı yoruz Aslında karakterlerın ço ğu, tum zekâ ve bılgılerını sade te kadın erkek ılışkılerı uzerınde duşunce uretmekte kullanıyor lar Yelda nın "sosyal psıkolojı dalında da ' ph deıetesı almış " (burada "doktorahinı yapmış" demek daha doğru olmaz mıy dı^) olduğu soylenıyor, fakat bu konudakı bılgısını de ancak sev gılısını analız ederken kullanıyor Yazar da aslında ne denlı kendı varlığına kılıtlenmış oldıığunu sık sık behrtıyor Ornegın her sa bah kahvaltı ıçın yemek odasına gırdığınde ' dun akşam gormedı ğı ınsanlar vardı kalabalığın ıçın de " (s 35) "daha onee gorme dığı ınsanlar vardı aralarında' (s 76) denıyor, bırlıkte haftalarca çalıştığı ınsanları tanıma gereğı duymaınası ve ılgısızlığı dıkkat çekıyor Ote yandan ınsanların ona karşı ılgısız kalmalarına ta hammul edcmıyor Yelda'yı boyle tanıyoruz Sev gılısı Selım'e gelınce, "ıhanet et meyeceğı bır duygu ya da kadın yoktu " dıye tanıtılmasına rağ men Yelda kadar suçlu olmadığı ortaya çıkıyor Yıne de ısrarla, "yalan soylememesı mumkun değıldı, bır balıgın ıçınde yuzdu ğu su gıbıydı yalan onun ıçın, E skı bır alışkanlıkla ın sanların eîınde hangı kı tdbı okuduğuna hcp ba karım Geçcn sene yaz tatılınde Antalya'da Alman, Fransız, Israıllı vc Rus turıstlerın çoğunlukta olduğu bır otelde kalıyordıım, pla)da guncşlenen lcrın elınde her dıldc "Da Vıncı !jıfrest" vardı Geçen haha kaldı ğım Bodrum'dakı otelde ISL yerlı turıstler çoğunluktaydı plajda Turgut Ozakman'ın "*ju Çılgın Turkler"ını okumayanlar, Ah met Altan'ın son romanı "En Uzun Gece"yı okuyorlardı Genış kıtlelerın, aynı anda, ay nı kıtabı okuması ınsanlar ara sında bır yakınlık oluşturuyor mu dıye duşundum Tım Rob bıns ve Morgan Freeman ın baş rollennde oynadığı Esaretın Bedeh" (Ihı Shaıvshank Rı dımplıon) hlmının bır sahnesın de hapıshanenın avlusıında bu lunan mahkumlaıa Mo/aıt ın 'r/ıgaro'nun Duğunu" operasın dan bır duet dınletıyorlardı Bır an ıçın sanatın oradakı herkesı derınden ttkıledığı hatta yucelt tığı hıssını edınıyoıduk Topluca okunan kıtaplar nedenbe aynı et kıyı yapmıyor ınsanlar uzerınde ŞEBI YELDA "En Uzun Gece"nın kapağın da dolunayın yansıdığı denız manzarası var ama romanın buyuk bır kısmı denızden çok uzakta, Mardın yakınlarında boşalmı^ bır koyde geçıyor Romanın ılk sayfaları çok tem polu başlıyor Roman kahramanı Yelda helıkopterden karanlık ge ceye ınıyor Yalnızlık, ^a^kınlık ve neler yaşayacağını bılmemesı okurda da merak uyandırıyor Ilerleyen sayfalarda, tore cınayetlerının sosyolo|ik nedenleruıı ara^tırmaya gelcn bır ekıpte yer aldığını, Âvrupalı bırçok bdım adamı ıle bırlıkte o bolgede ya şayanların sorunlannı ınceleye ceğını oğrenıyoruz Romanın tam bu noktasında guneydoğu sorunlarına değıneceğını, Kurt lerle ancak çevırmen aracılığıyla ıletışım kurabıldıklerını fark edeceklerını ve romanın bu ko nular uzerınde ılerleyeceğını sanıyoruz fakat bu gerçekleşmıyor Yelda'nın guneydoğuda olma sı ıle Pans'te olması arasında çok bır fark yok, Ahmet Altan kırsal bolgenın çok hoi} doğa tasvırlerı nı yapıyor ama bunlar arka plan da dekordan ote ışe yaramıyor Roman ılerledıkçe buraya gelen Turk ve Âvrupalı bılım adamla rının sallığına (aslında saflık çok SAYI 81 S orada doğmuş, orada buyumuş, orada yaşamayı oğrenmıştı, ka dınlara doğruları soylcyerek ya ş,amayı bılmıyordu " sozlerıne rağmen, onun aldatmasında bır nebze şovalyelık olduğu bıle soy lenebılır Yelda kendisını kıskan dırmak ıçın tekerleklı sandalye dekı arkada^ıyla çok zaman har camaya başjadığında ve arayata ğını soyleyıp aramadığında an cak ba^ka bır kadına gıtmt gtrc ğı duyuyor AŞK? Şımdı tum bunların ışığında Yelda Selım asjc oykusunde, ne denlı ıçtenlık olduğunu sorabılı rız, hatta Yelda'nın bu ıssız koy de karşılaştıgı çotuğa karşı hıs settığı anaç duygulardan bıle şuphelenebılırız îlışkılere savaşa gıder gıbı sılahlanarak gıden, sa hıp olmayı sevgıden ustun tutan kı^ılıkler olarak ortaya çıktıkları ıçın, zıhınlerının gerısınde hep hesap yaptıkları ızlenımını edını yoruz Boylesıne karmaşık bır ılışkı, Mardın dolaylarında terk cdılmış bır koy ortamında, sılah lı çatışmaların ve tore cınayetle rının ortasında korkunç bır tezat yaratıyor "En Uzun Gece," ne "Kılıç Yarası Gıbı" ne de "Tehlıkelı Masallar" olabılmış Hatta zevk le okuduğum 'Aldatmak' ın ya nında da sonuk kalmış Buna rağmen Altan kurguda ustalığını gostermış, iskeleti çok sağlam duran bır roman çıkarmış orta ya Klasik roman biçeminden beklediğimiz çozulme noktaları da, yerlı yerinde Olayların ne yonde gelişeceğini, akıllıca ku çuk ipuçları vererek onceden hissettiriyor Orneğın, romanın sonunda Yelda'nın telsızden ta nımadığı bır ses duyması, her za man telsızın başında olan kışının orada olmadığını ışaret edıyor ve bu da suçlunun kımhğını anla mamıza yardımcı oluyoı • asu@yazinsanati.com TÜRHAN GUNAY cmaıl. cumkitap@cumhunyet.com.lr Imtlyaz Sahlbl Cumhuriyetvakfı adına llhan Selçuk o Cenel Yayın Yönetmenl Ibrahlm Yıldız Yayın Yönetmenl Turhan Gunay o Sorumlu Mudur Mehmet Sucu o Cörsel Yönetmen: DllekAkıskalı o Yayımlayan Yenl Gün Haber Ajanst Basın ve Yayıncılık A $ o Baskı Ihlas Cazeteclllk A ş 29 Eklm Cad No 23 Yenibosna Istanbul o Idare Merkezi Turkocağı Cad No 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel 0(212)5120505 o Cumhuriyet Reklam cenel Mudur özlem Ayden / Reklam Mudurü: EylemÇevıko Yerel süreli yayın 0 Tel 0 212 512 47 78 512 48 30 FakS 0 212 513 8463 KITAP En Uzun Gece/ Ahmet Altan/ Alkım Yayınları/ 2005/ İ20 s SAYFA 3 C U M H U R I Y E T K İ T A P