Katalog

yoksa bır hayalet, Mado'nun bır "ruh ıkı zı" mı olduğu gıbı spırıtuel bır boyut da ıçeren noktayla ılgdenmez Burada esas olan Dıdo'nun oyle ya da boyle ortaya çdtışının, James Ennıs'ı, gerçektekı ve zıhnındekı halıylc geçmışte yaşamış oldu ğu, şu anda yaşadığı ve aslında yaşamak ıstedığı yaşamlarla yuzlcşmeye, bır anlam da yeraltına ınmeye zorlamasıdır Deldığın ıçine sıkışmış belkı de genış lemış bır ruhun dolambaçlı yollannda anlatılan ve bır otanazı sorgıdaması olarak da okunabılecek olan "Pembe Kurde le"nın de, enınde sonunda bedene çıktığı nı soylemeye bılmem gerek var m P Kara Hıkâyeler'ın uçuncusu "Taş Ka dın", taştan bır dılle ve taş zamanıyla ya zılmış Yokluğun, lıkcnlerle kaplı bılınme dık bır yoldan, yınc bılınmedık bır var oluşa çıktığı taştan bır hıkâye Bır kadın gobek bağının ızını, gobeğını kaybeden, annesının ardından Ve bedenın bır par çası oldn kişının kalıcı ızı gobeğımızın ta kendısıdır ya kaybtnın, yasın, kederın ar dından gclen yoklaşma, ama taşlaşarak yoklaşma Ablında e/elı vc ebedı bır var laşma Sadece başka bır bıçımde (mum kun mıP) Byatt, taşların dılıyle yazdmış bıı bıkâyc sunuyor bıze ' Ham Malzeme', kendı mesleğıne, yaz nıa fddlıyctıne başka bır "yazarın" (yaratı cı ya/arlığı oğreten bır ya/drın) gozunden bakı^ı Ya/ı ve hayat aıasındakı mesafeye yakldşırken, yazının nc olduğunu sorma dan da edemıyor Ya da nc olmaM gcrektı ğını Uzıın yazarlık yaşamının sonuna yak laşmış bır yazarın kendısıyle hesaplaşması denebılır mı buna' Belkı Ama sonu hıç beklenmedık bır yere bedene bağlamak tan kaçamryor Byatt Yazı, sanat, doğum, olum, duygu, duşunce, ruh, tın, varlığa ve var oluşa daır ne varsa (ya da yoksa), hep sının altındakı beden değd mıdır? O za man nıye bııtun oykulerınde bır yerınden bedene dokunmasın, bır yennden bedene vatnıasın kiı' Yazı nıye bedenın ta kendısı olmaya ve onun mucızevdığıne soyunma ya kalkışmaMn lu? ma bıçımını duşundurur Byatt'ın kendıne ozgu, olağanustu dıby le kaleme aldığı bu oykulerı Turkçeye çe vırme ışıne naçızane soyunmuş bırı ola rak, sanıyorum, yazarın dılıne ve çevmye daır de bır şcyler soylemem yerınde olur Gerçeğı cok boyudu algdıyor Byatt Ve oykulerınde bunu, bızı serseme çevırecek denb ıyı verıyor Ddı de araç edıyor bu dıpsız dennlığe Dd, sozcukler, katman katman, kazdık(,a kazılan, altından yepye nı anlamlar, yepyenı okumalar çdcan bır bdmece sankı Duşuşun hızını arttırmakla kalmıyor, savrulduğumuz yonlen de de ğıştırıyor, şaşırtıyor Kaybolmalanmız kat manlanıyor Hırpalanmış, dağdmış ger çeklığı algdamakta, anlamaktakı cesaretını dılc de yansıtıyor Onu da bozuyor, çarpı yor, çarpıtıyor, ama yıne de anlamlı olan yenı bır gerçeklığın eşığıne bırakıyor bı/ı, vardığımız yer ne kadar mı gerçek? Ancak masal kadar' hep okunan kitaplar Paulo Coelho'nun yeni romanı ZÂHİR 1 Ekim'de seçkin kitabevlerinde Simyacı'mn ya/carının belkı de en olgun ve en derin kitabı. İnsanoğlunun kendıni tanıma uğraşının romanı 'Seni kendımden bıle daha çok seviyorum ' Bunu ^öyleyebilirsem kcndımlc ıçınde yaşamayı surdurebılınm, çunku bu a$k beni rehm aldı FARKLI BOYUTLAR Dıldekı bu çok kdtmanldığı kurabdmek ıçın kendı dılının butun olanaklarını kıd lanmış Byatt Hıçbır sozcuğu rasgele kul lanmıyor Lşanlamlı olabdecek başka bır sozcuğu değd de kullandığı so/cuğu ter cih etmesı çoğu zaman, o sozcuğun taşıdı ğı yan anlamlardan bırıyle okumanın çok başka bır yone açdabılmesı, her şeyın yenı bır anlam kazanıp, anlamın katmanlana bıbnesı Elbette kı başka bır dde çevrde bdmesını çok zorlaştıran bır ozellık bu Byatt kendı dılının sınırları ıçınde dıllc, bır çocuğun oyuncağıyla oynadığı gıbı oy narken, onun tek bır sozcukle oluşturdu ğu bu çıçek durbununu hayal ettırebd mek ıçın smn kendı ddınızde bırkaç cum le kurmanız gcrekebdıyor Halbukı kendı sı dd konusunda tam bır mınımalıst En az sozcukle en derın anlamlan ıçeren cumleler kuruyor "Ormandakı Şey"de geçen ve hem kul hem de dışbudak ağacı anlamına gelen sozcuk, derleyen sayfalar da sıze yazarın sozcuğun da ardamıyla da ayrı ayn uğraşıp, bağ kurduğunu gosten yor Ayrıca bır gun rasgele bır yerde dış budak ağacının Kuzey Mıtolojısı'nde dk erkeğın yapddığı madde olduğunu oğre nıvenrsenız, okumanızda yenı bır boyut açdıyor Benzer bır durumla Pembe Kur dele'de de karşdaşıyoruz Dıdo kapıyı çal dığında James, Aeneıs'ın VI kıtabını oku yor Eğer sozkonusu eserde, Aeneıs'ın yc raltına ınışının anlatddığını ve ayrıca da Dıdo'nun Aeneıs'ın sevgdısı olduğunu ve terk edddığınde aşkınddn ıntıhar ettığını bdmıyorsanız, Byatt'ın sızc kayıtsızca ve hınzırca verdığı bır ıpucunu kaçırdınız demektır Mu/ıp bır yazar o, hıç anlamı yorsunuz ama, okuruyla ışte boyle hıç hıs sedemeyebdeceğınız bır boyutta sankı dlay edıyor Ve tek bır dıpnot bıle duşmu yor Farklı okurlarla buluşabdeceğı farklı boyutlar yaratmış "Bdme", "sezme" ve "algılama" zemınındc farklı okurlarla farklı buluşma noktaları tasarlamış I ler buluşma noktası bırbırınden guzel ve ke§ fettığını? her yenı ıpucunda bambaşka boyutlar var Bır yandan okurun en temel ıhtıyaçlarına yanıt verırken, dığer yandan tefekkur ve duşunme ıçın de bol bol kapı açıyor Bu oykulerı okurken, Vergdıus'un "Aeneib"ıne, Ovıdıus'un "Metamorpho ses"ıne, ortaçağ Ingdız mas>dllarına ve h landa mıtlerıne şoyle bır goz atmak ısteye ceğınıze şuphe yok Hıçbır şey hıçbır 7aman gorunduğu gıbı değddır' Bu cumle aslında Byatt ın yazar lık seruvenını anlatıyor Hayatın yazıya do nuşme oykusu olan Ham Malzeme'de, ya ratıcı yazarlık oğretmenının oğrencderıne umutsıuca soyledığı gıbı "Elını/dekını yenıden yaratın'" (EzraPound) Ya/arlan, "yabancı şeylerı aşma hale getırenler" ve "aşına şeylerı yabancı hale getırenler" dıye ıkıye ayınrsak Byatt'ın bu ıkı gruba da da hıl olduğuna şuphe yok çunku ne yabancı yabancıdır, ne de aşına aşına, her şey yenı den yaratdır yazıda, hayatta • Kuçuk Kara Hikâyeler Kitabı/ Antonıa S Byatt/ Alkını Yayınevı/ 22S s 815 TRAVMA ZAMANI... Byatt'ın mekânını beden olarak rutele mek mumkun, zamanını da "travma za manı" olarak tanımlayabılırız Ve bu travmanın, somut, tarıhsel bır arka planı da var onun ıçın tkıncı Dunya Savaşı sırasın da Nazılerın Londra bombardımanı Bu olayın, (Ingılızlerın hafı?dsındakı yerını bdemesek de) dort yaşındayken bunu ya şamış olan Byatt'ın hafızasında yer ettığı ne şuphe yok Byatt'ın hafızasındakı bu ı? ve ızleklerı oykulerınden takıp etmek mumkun Bu tema, kıtaptakı ıkı ayrı oy kude, bırbnıne koşut ama çok dennlerde kı bır bağla îşlenmış "Ormandakı Şey"e gerı donersek çocuk bclleğıne uygun bır şekdde ma&al zamanında yazdmış oykude hıçbır somut ımada bulunulmamışsa da çocuklar ışte bu bombardıman oncesınde şehırden tahlıyc eddmektedırler Eğer çok doğrudan bır okuma yaparsak, bırer ço cuk olarak yaşadıkları bombardıman ve tabıı kı savaş bu ıkı kadını, yaşadıkları bu korkunç şeyle tarklı mucadele yollarına goturur Bırı, yaşadıklarını masal olarak çocuklara anlatır bdmeden, fark etme den kendını, hıç kımsenın bdıp duymadı ğı masallar anlatan bır Masalcı Teyze ola rak bulur Dığerı ıse psıkoterapıst olur, ıs tısmar eddmış, kaybolmuş, kımsenın yaı dım edemedığı çocuklarla, ağır otıstık ço cuklarla dgdemr, belkı de onların yarasın da kendı yarasrnı sarmaya çalışır llkı, er gınleyın Masalcı Kadtn'dıı, yanı travmay la hayatla baş etnıenın yolunu zdıınde değıl, Jung'cu anlamda bedende, mıtte, sezgıde bulur ve bunu aktarır îkıncısı ıse, yetıştırılme tar/ının da ona oğrcttığı bı çımde, travmd karşısında zıhne başvurur, onu kullamr 'Pcmbe Kurdele"de aynı savaşı ve bombardımanı bır yetışkın ola rak yaşayan kadın kahraman(') delırır Delıren kadının ona bakmakla yukumlu sadık ve vazıfeşınasf') kocasının surukJen dığı macera ıse ınsana, travmanın (deldı ğın) bulaşıcı yonunu ve zıncırleme yayd PAULO COELHO ZÂHİR ıruıv.ccınyayinl: SAYFA 11 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI