Katalog

O K U R L A R A Dergitniz 16. yaşını sürdürüyor, 818 sayılık bir dergi koleksiyonu çok şey anlatıyor aslında. Ama bu süreçte hep yanımızda oldugunu bildiğimiz, yol arkadaşlığı ile bizi çok ama çok sevirdirdiğini düşündüğümüz 'Dünya Kitap' dergisi de 15. yaşınt kutluyor. Dünya Kitap'ın her şeyi sevgili Faruk Şüyun, dergiünin \5. yaş sayısı için bir şeyîer yazıp yazamayacağımı sorduğu zaman büyük mutluluk duymuş ve yazacağımı söylemiştim amafuar sayılarının koşturmacası sırasmda bu sö'zümü yerine getiremedim. Kitap yayınalıgt sektörümüzün bu günlere ulaşmasındaki katkdarını hiç unutmayacag'ımız bu öncü dergimizin yayıncısım ve yazannı sevgiyle kucaklayan sıcak yaklaşımı tüm yayın dünyamıza örnek olmuştur. Sevgili Faruk Şüyun'un bu 15 ytl içindeki inanılmaz çabasını her zaman sevgi ve saygıyla anımsayacağız kuşkusuz. Dünya Kitap'ın 15. yaşını ve sonsuza kadar başında görmeyi düşündüğüm Faruk Şüyun'un başarmnı kutluyor, sevgüerimi sunuyorum. Bol kitaplı günlerl... Kitap fuarında sürpriz yaparak karşıma çıkan Haruki Murakami'nin "Zemberekkuşu'nun Cüncesi" beni çok mutlu etti, uzun yıllardır bu romanın Türkçeye çevrilmesini bekliyordum. Japonya'nın son yıllardaki en önemli yazarlarından biri olan Murakami aynı zamanda Avrupa'da kendine geniş okuyucu kitlesi edinmiş yazarlardan biri. Z stanbul Kitap Fuarı sadece I bu şehirde değil, kitap piyaI sasında da bir canlanmaya M neden oluyor. Okuyucular bu bir hatta içindc scvdiklerı yazarlann bombardımanına uğrayacaklarını biliyorlar, birbiri ardına çıkan çok sayıda güzel kitapla karşılaşacaklarını, yinc okumaya yetişemeycceklerini... Gerçekten bu sene uzun zamandır beklenen çok kitap çıktı yine. Masamın üzerinde ellinin üzerindc okunmayı bekleyen kitap duruyor ve hangisine başlayacağımı düşünürken Ahmet Umit'in yazdığı ve tsmail Gülgeç'in çizdiği "Başkomser Nevzat: Çiçekçinin ülümü" başlıklı çizgi romanı hepsinin önüne gcçiyor. Bu ülkenin kitap piyasasındaki çizgi roman eksikliğindcn yakınan biri olarak bu kaliteli kıtaplar beni çok sevindiriyor. Bu sene kitap fuarında sürpriz yaparak karşıma çıkan Haruki Murakami'nin "Zemberekkuşu'nun Güncesi" beni çok mutlu etti, uzun yıllardır bu romanın Türkçeye çevrilmesini bekliyordum. Japonya'nın son ydlardaki en önemli yazarlarından biri olan Murakami aynı zamanda Avrupa'da kendine geniş okuyucu kitlesi edinmiş yazarlardan biri. Ben sckiz yıl önce "Zemberekkuşu'nun Güncesi"nı tngilizce çevirisınden okuyup çok ctkilenrniştim, ardından diğer romanlarını da okudum ama hıçbirinde bu romanındaki tadı bulamadım. BATILI BİR JAPON "Zemberekkuşu'nun Güncesi" Murakami'nin yazarlığında dönüm noktası oluşturan romanı. 1949 doğumlu yazar, Batı kültürüne beslcdiği hayranlığı ilk romanlarında hiç gızlememiş, aksine eserlerınde Amerikan caz müziği, dedektif romanları ve popüler kültürün tanıdık öğelerini çok sık kullanmış. Bu yüzden ülkesinde ağır eleştiriler aldığj olmuş, tükctici Amerikan kültürüne hizmet ettiği yazılmış sık sık. Aslında günümüz edebiyatının en önemli sorunlarından birinc değinmek için daha uygun bir yer olamaz: merkez Batı kültüründen uzakta yazılan eserlerde çok kereler bu hatayı göruS A Y I 8 18 Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı Zemberekkuşu'nun Güncesi yoruz. Batı kültürünün ürünü olmadıkları halde Batılı bir okuyucu kıtlesinın kolayca tüketmesine uygun eserler oluyor bunlar. Uluslararası anlaşılırlık düzeyi yazar tarafından özellikle düşük tutuluyor ve böylece küreselleşmeden paymı alarak popülerlik kazanıyor. Haruki Murakami'nin ilk dönem romanlarını kolayca bu kategoriye koyabiliriz. Sadece Amerikan okuru için değil, tüm dünyanın anlayacağı turistik öğelerle dolu eserler üretmiş yazar. Yaşamının büyük bir kısmını Yunanistan ve îtalya'da geçirdikten sonra Amerika'ya yerleşmiş ve eserlerinin büyük kısmını burada yazmış... ta ki 1995'te sanat anlayışı tamamen tersine dönüp, ülkesine dönene kadar. Japonya'ya döndükten sonra Murakami'nin bitirdiğı ilk romanı "Zemberekkuşu'nun Güncesi"nde yazarın yepyeni bir dıl bulduğunu ve kcndini tanıma çabası içine girdiğini görüyoruz. Daha önceki romanlarında Ingilizce düşünüp sonra bu düşünceleri [aponcaya çevirdiğini söyleyen Murakami, bu romanından sonra verdiğı röporta]da yeniden dilini bulduğunu bile söylemiş. Bu değişimi yazar kendr ' •(^•'•ı mese de romanda kolayca hissediliyor. PASİF BİR KAHRAMAN Romanın kahramanı Toru Okada'nın başına kötülükler üçlüler halinde geliyor: Işsiz kalıyor, kedisi kayboluyor ve karısı bir gün işten eve dönmüyor. Işsiz Toru Okada, birasını içip, yemek pişirerek ve akşam karısının eve gelişini bekleyerek bütün günü evde geçiren biri. Sanki zemberekle kurulmuş gibi birbirinin benzeri günler yaşıyor ve kurulmuş bu hayattan fazla beklentisi olduğu da söylenemez. Günlerini değiştirmek için istekli değildir, aynca etrafında gelişen olaylara karşı direnç göstermediği gibi, olumlu bir onaylaması da yoktur. Tamamen pasif bir obje gibi akıntıya kendini bırakır. Roman kediyi aramayla başlar. Burada Murakami öykünün içine dedektif öyküsü tadında bir araştırma yerleştirmiş. Hep merak ederek bir sonraki olaya geçiyor okur. Romanın biçemi de böyle, bırbirınden kopuk öyküler şeklinde gelişiyor. Her yeni kişi yeni bir olayı ve ardından diğer kişileri ve yeni olayları getıriyor. Zincirleme eklcnmiş öyküler gibi, sürekli açılarak ve gelişerek yavaş yavaş ilerleyen bir ritmi var romanın. Bu zincirleme anlatuarın içinde roman kahramanı hakkında yeni bilgiler edinmiyoruz, aslında onu çok iyi tanımaya başladıgımız halde hakkında fazla bilgi verılmıyor. Ama bu pasıf roman kahramanı tüm cksantrik kişileri kendine çeken bir mıknatıs sanki. Roman zincirleri açıldıkça gündelik yaşamın sıradanlığından sıynlmaya başlıyoruz. Bir anda sıradan bir orta sınıf kentli yaşam, şeffaf rüyalara, ruhani arayışlara, mucizevi sağaltımlara dönüşüyor. Bu romanın bence en ilginç yanı, sıradan olaylar tehdit dolu çarpıntılar yaratırken, olağanüstü ve gerçeküstü metafizik güçler, gelecek kehanetleri, basit gerçekler olarak kolayca kabul görür. Roman kahramanı Toru Okada da sıradan bilgiler karşısında şaşkınlık sergiler, ama iş doğaüstü güçlere geldiğinde bunları hiç şaşırmadan anlar ve kabul eder. Murakami romanda farklı bir gerçeklik boyutu peşinde olduğunu en baştan hissettirir ve bıınu metafizik güçlere övgü şeklinde yapmaya kalkışmaz; son yıllarda moda olan basit doğaüstü güçlerle beslemez romanı, bu güçler roman kahramanlarını çözümlere götüren öğeler değıldir, aksine ok^r için simgelerdir. TARİH BİLİNCİ Romanda saymakla bitiremeyeceğim kadar çok anlam yüklü imgc kullanmış yazar. Bunların en önemlisi, romanda farklı anlamlara gelen, suyu kurumuş kuyular. Roman kahramanı kuru bir kuyuya inerek paralel bir dünyaya geçiş yapıyor; aslında bu kuyuyu Murakami'nin ülkesine dönüşü, kendi kültürüne geçiş yapışı olarak da ele alabiliriz. Kuyuya inmek bambaşka bir anlam daha kazanıyor roman içinde, Japon kültürünü vc tarihini romanın merkezine yerleştirdiği için yazar buradan yeni anlamlar üretmemize de yol açıyor. Japonya'nın tkincı Dünya Savaşı'nda Çin'e saldırmasını bu kuyuya iniş simgeliyor. Roman kahramanı kendinden önceki nesıl tarafından baskı altında tutulmuş tarih bilincini açığa çıkanyor, böylece öğretilmiş tarihin ötesinde birey olarak tarihi ile hesaplaşıyor ve tüm pasif yaşamına rağmen tarihle yüzleşmenin sorumluluğunu alıyor. Japonya'nın haksız saldırılarını ve Japon halkının bu haksızlığa sırt dönmüş olmasını olağanüstü güzel bir dille anlatıyor. Bu yazıda yer bulup değindiğim konular aslında romanm onda birini bile kapsamıyor. Murakami'nin bu romanı, eleştirmenler tarafından yirminci yüzyıhn en önemli romanlarından biri seçildi, ayrıca bence postmodern edebiyatm da en iyi örneklerinden biri. Çevirisi de çok başarılı üstelik.a [email protected] Zemkerekkuşu'nun Güncesi/ Murakami Haruki/ Doğan Kitap/ 2005/ 773 sayfa. SAYFA 3 TURHAN GÜNAY email: [email protected] Imtiyaz sahlbi: Cumhurfyet vakfı adına llhan Selçuk Cenel Yayın Yönetmenl: Ibrahim Yıldızo Yayın Yönetmeni: Turhan Günay o Sorumlu Müdür: Mehmet sucu o Cörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı o Yayımlayan: Yeni Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.ş. o Baski: Ihlas Cazetecllik A.ş. 29 Eklm cad. No: 23 Yenibosna Istanbul o Idare Merkezi: Türkocağı cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul, Tel: 0 (212) 512 05 05 v Çumhurlyet Reklam: Cenel Müdür özlem Ayden / Reklam Mudürü: EylemÇevikO Yerel süreli yayın O Tel: 0 212 512 47 78 512 48 30 FakS: KİTAP Zemberekkuşu'nun Güncesi CUMHURİYET KİTAP