Katalog

' ve surekldığı' doğrudan ımledığı bır ıkı dı?e ornekleyebdırım Kulladık kendı olumlerımm (s 18) Ktm ağlana ağdalı Olen onun a\lı (s 36) Bız devam etmeye olduk (s 55) 'Kadın' 1 , 1 durum daha tarklı Dıyebı 11 1 lırım kı şıırlerı anaerkıl bır /emıne otur tup bağlamı ayrıca kucakladı 'Anlattım mı sana' şıırını( s 30) o/ellıkle anabılırım Şu dı/elerı almadan da geçmek ıstemem doğrusu, senenın 'Bulutlar bırbırını ıttı/ çocuklar bulutlara scnı/ çocuklar atalarla scnı( ) soluğun duzdur gunduz/ sığar yuzlerce ıçıne/ ve madenı bır nem gıbı/ sızar toprağa yu/lerce seneden' Yer Ge ce Dınlenır dışında 'çocuk kadın olum' bağlamında neler oldu, doğrusunu ıster senız neler olduysa, ıradc dışı oldu, ol muştur galıba, şu anda aklımda belırgın baskın şeyler olmadığına gore Yalnız ls tanbul Yolcusu Kalmasın'dan "hâlâ kım sesız gomulen orospu tavşan Nursen'ı, cllen hâlâ uşuyen eskı Nazmıyemı, yu zuklerıne hâlâ kan aranan madam Âna hıt'ı zıhnıme uşuştuklerıne gore anma ya da gerek var demektır Yavuz Ozdcm ın şıırıne bakttg'ımtzda bıreystltarıh uzennden iaşrayı, kentı, geç mışını aşklarınt, çocukluğunu, polıtık bır lıktelıklerını, goruruz Buradan şunu surtnak ıstıyorum, ştırınızın oluşumunda ctkın olan, şıınnızle kan bağt kurduğu nuz yaktnlık duyduğunuz bırt/lerı, bır şeyler var mu Şurde kan bağı'kurduğum bırılerı ıçın şunlaıı soyleyebılırım Hem ulaştı ğım, okuduğum, bıldığım bııtun şaırler, hem hıçbırı, hıç kımse Kuşkubu/ şıır seruvenı boylesıne toptancı yaklaşımları kaldırma/ Ama sonda soyleyeceğımı ba şa aldım da ondan, nasıl olsa gelıştırıp yumuşatma ımkanımız var Bır keıe 70'lı yıllarda ortaokul ve lısedc okuyanların şur yazsın ya da yazmasın şıırde, ro manda, oykude, muzıkte vb onemlı duraklan vardı Konumuz ıcabı şure ba kacak olursak 1 Sular seller gıbı bır Nâ /ım Hıkmet, Neruda, Ahmet Arıf, Enver Gokçe Başka turlu şıırın olabdeceğını duşunmedığımız yıllar Genel hava buy du Ama benım tek tek scvıp ezberledı ğım şurlcr olurdu Cahıt Kulebı'nın 'Hı kâye' sını benım yazdığım şıır dıye evde kardeşlerıme okuduğumu hatırlarım Ataol Behramoğlu'nun bır şıırını (adı ba har olabılır, bahar betımlemelerı vardı çunku) taklıt ederek arkadaşlarıma gos terdığımı de Sonra ayrışmanın başladığı yıllar (90 lara doğru, 9()'ların başı) eskı klasık, yenı, kuşaktaş veya genç şaırler Sanırım "ayrışma bıraz kapalı kaldı, hem okuduğum tanıdığım şaırlerden (et kıler bağlamında) uzaklaşma, hem de ku şaktaşlarımdan farklılaşma anlamlarını bu sozcuğe yukledığımı belırtmem gere kırdı Bu da şaırlerı okumak kadar, onları unutmaktan geçer Arap şıırındekı genç şaır ustasına 'îjaır olmak ıstıyorum ne yapmalıyım' dedığındc, ustanın 'bın şıır ezberlc ve e/berledıkten sonra bınını de unut' dedığı mesel unludur Işte bu me seldekı gıbı dıyelım tekleyen bır canlılık hareketlılık kazandırır şurıne Çok tanındığı ıçın Goğe Bakma Dura ğı'nı ornek alabılırız Buyuk kentten, onun boğucu havasından ka çarcasına kurtulma ıste ğını fııllerle, fııllerın sık kullanımı ıle okura da ha bır yansıtır Oyle kı bır konuya yaslanan şı ırlerden çok daha fazla 'bır konuyu' one çika rır, baskın kılar vs Ece Ayhan'a bakalım Lce Ayhan dılı bozan, dılle en çok oynayan bır şaır ızlenımı verse de, ya da oyle tanınsa da, aslında dıle yaslanan, dıl de bır duzen tutturan şaınmızdır Bır şıır cumlesınde bıle çekımlı hıllerı farklı kip lerde kullanıp geçmışle şımdıyı bırlıkte hıssettırır Bu rastlantısal, sezgıscl vs de değıldır, farkındadır şaır, çunku bunu dıllendıren kendısıdır Yazım ışaretlerın, ımlerın de yetmıyor Kıplerınse hıç yetmıyor' der bır soyleşısınde Genç şaınn dılın ımkânlarından yararlanma meselesı ne gelınce sankı bunun altında 'daha bır fırın ekmek yemesı gerekır' fesatlığı yatar, ya da bana oyle gelır (neyse kı MZ de genç şaırsınız) Bır çeşıt genç şaırı kuçumseme eğdımı dıyelım Genç şaır daha ışın başındadır ve ondan bu bırıkımı ve mukemmellığı beklememck gerektığıne ınanıyorum Bence onun dılı dert edınmesı, dıle kafa yorması yeterlıdır, gerısı gelır Hem şaırlık ozel bır zenaat, oyle gencfc yaşlıya bakmaz Seslendirilen sonsuzluk Yavuz özdem'in önceki kitaplarında dağınık olarak izini sürdüğü şiir, izlek olarak da istanbul Yolcusu Kalmasında bütüncül bir yapıya ulaşmış. O Cökçen YILMAZTURK reğı olguyla buluşma ımkânı taşımıyor Sosyolog (bılım adamı) yetıştırmek te hassas davranmayan bır toplumda duşulmesı kaçı nılrnaz olan hatalardan bın bu istanbul Yolcusu Kal masın bır açılış şıırı ve uç bolumden oluşuyor Açılış şıırı, şaırın kıtabın butun luklu yapısını adeta bır karnaval tellalı havasıyla sunduğu ve poetıkasını, dunya karşısındakı duruşu sergıledıöı bır şur Bınncı bolum, "Istanbul Yolcusu Kalmasın", goç oncesı yor gunluğunun ve şarkılarını da yanına almayı ılımal et meyen yolcuların bıletlerı nın lstanbul'a kesılış ve gerıde kalanların, artık ls tanbul'a gelmış olanların ıçınde bıraktığı kosnul duyguların şıırı Bana ka lırsa bırıncı bolumu en ıyı anlatan, "Kardeşıydık eş yalarımızın goçten once" dızesı tkıncı bolum, "Beyoğ lunda Yuzler ve Gunler" Bu bolumde yolcular artık tstanbuldadır Ancak şa ırın gozunde goç bıten bır olgu olmadığı ıçın, kente gelınıp yerleşılmış de olsa "goç duygusu" surmekte dır "Ve kanlanmış seslerı mızle her sabah" başlıklı şıırde, bunu şoyle soyluyor şaır "Dort numaraya ıkı çay /Kokusuz ve ıssız boz kırın sesıdır bu/Geçmış gunduzlerın ıçınde/ Kımtl dar bır çobanın çocuklu ğu // Derken hepımı zın sesı / Yaşadıklarımızın ve saklandıklarımızın sesı/ Goçebelığımızın ve surek lılığımızın ınatçı şehvetı" Evet, goçebelığın ınatçı şehvetı surdurulurken bır yandan da kentlı olunma ya çalışılmaktır Ne var kı bu, uzun bır surece yayıla caktır ve bu sureç boyunca kaybolanlar olacak, hayal kınklıkları, pışmanlıklar vs yaşanacaktır îkıncı bo lumun ılk şun "Bır Beyoğ lu Fotoğrafı" bana kalırsa bu bolumun ve kıtabın da en muhım şıırı "Ey oznesı gunah olan sefahat ve fet tanlık/ Sen bır oyundun hem de esaslı bır oyun/ Sı nıfından memnun bır sesın oynadığı/ Ihanetı zıhnınde kotarmış bır sesın" dıze lerı yolcuların bır turlu aıt / dahıl olmadıkları tstan bululuğa olan lazgınlıklan nı dıle getırırken, aynı şı ınn 'Hep seyyar hep teb dıl/ Gonlumuze çok ça buk aklımı/a uygun/ Hem ofkelı hem kıbar/ meylet menın en mahrem yerı Be yoğlu" dızelerıyle de o kı zılan lstanbulluluğun baş tan çıkarıcılığı vurgulan maktadır Kıtabın uçuncu bolumu, Yon Yayıncılık'ın kıtabı çı kardığı dızının adından da anlaşıldığı u/ere, (Son Şıır ler) şaınn son şıırlerını ıçe nyor Bu şıırler de, şaır ye nı bır kıtabın, Yer Gece Dınlenır'ın mujdesını verı yor Her ıkı kıtabın yapısal ozellıklerıne değınecek olursak, benım ılk dıkkatı mı çeken kıtaplarda ben zetmelere başvurulmamış oluşudur (İstanbul Yolcu su Kalmasın'ında hıç baş vurulmamış) Bu da şaırın, şıırıne, şıır olarak guvendı ğını gosterıyor Çunku benzetme, ıfadeyı guzclleş tırmek / guçlendırmek ıçın bır tamamlama aracıdır Ozdem'ın şurı, buna ıhtı yaç duymuyor Kendısıne yetıyor Ben/etme olma yınca da genye ımge/ler kabyor Ancak Yavuz Oz dem'ın şıırının sırtını ım geye dayadığı, kapalı bır şıu olduğu da soylenemez Kullanılan ımge/lcı, so/ teknolo]isıne dayalı ımge ınşaası değıl Imge ınşaa edılmıyor, adeta zuhur edı yor Yanı her kavram ken dı ımgesıyle zuhur edıp, yap boz'dakı yerıne oturu yor Yanı kıtabın butunun de ortaya çıkan dı/eler şı ırı ana ızleğı bır tezahur olarak ortaya koymuş olu yor Fclsefece soylersek, Ozdem'ın şunne bır butun olarak fenomenolojık yon temle yaklaştığınızda, bır oze ulaşabılıyorsunuz kı, bu da bıze anlamı verıyor Oysa ımge ınşaasına daya nan şurde bu yok Bu onun guçlu dıl bılgısınden kaynaklanmıyor yalni/ca Sozcuk seçımınden dıze yapısına kadar gosterden ozen, masabaşı ışçılığınden değıl, şaırın hayat karşısın dakı duruşundan kaynak lanıyor Bır sancının şıırını yazıyor Yavuz Ozdem Soyleyecek sozu var tkıncı olarak, her du lu tabın da destansı (epık) bır anlatımı var Ancak bu destansdık, orneğınc daha once rastladığunı/ des tan/sı şurlerden onemlı bır noktada ayrdıyor Bu da destan(sdığ)uı ddsel unsur lar veya sesle değd, yapıyla kumlmuş olması Bu yo nuyle de kentlı bır şur "Epdc bır yanı da var bu ışın" derken, şaır bunun farkında Uzun soluklu dı /eler yerıne kısa ama vuru cu/ çarpıcı dızeler, benzet me yenne ımge Ayrıca ge leneksel destanlarda oz ne/ler var Oysa burada ozne belırsız Daha doğru su durum o/neleşmış Ya nı ozne bızzat' goç duygu su'nun kendısı Kışısel oz nenın yokluğu, mcrkezı bır anlatımın yerını, ıç ıçc geçışlı bır kuıguya bırak mış olması, tstanbul Yol cusu Kalmasın'ın yapısına ozel bır guç katıyor • SAYFA 11 BİR ŞEYLER YAPMAK... Yaytn dunyamız kna sure once Dıgraf (Şıırden) Yayınlan'nın kıtaplarıyla tanış tı Şıırden kıtaplıgında, şur uzerıne kıtap ların edttorlugunu surduruyonunuz Şıır ve şıır uzerıne kttaplar yaytmlamaya baş ladıntz kuruculan arasında bulunduğunuz yaytnevtnın oluşumundan yaytn polıtıkasından ve hedeflerıntzden soz eder mısınız^ Son yıllarda şıırımızle ılgılı estırılen hava 'şıır bu pazartesı olmezse onumuz dekı pazartesı kesın olur' yonunde Sjıırın yaşamımızdan çekılmesını bılınçlı olarak ısteycnlerın çabasını anlamak mumkun de, uzucu kotu olanı, yayınevlerının, da ğıtımcı ve kıtapevlerının, edıtorlerın, tu haf olacak ama dergı çıkaran, şıır yazan ların da bılınçsız de olsa bu havaya kendılerını kaptırmalarıdır Okur ne yapsın yazan ının bıle gereken saygıyı gostermedığı şnre, saygı duyar mı* Hele hele her alanda da oyle ya bu kadar olumsuz kuşatılmışlığın ıçınden sıyrılıp şııre ılgı gosterebılır mı' Gostermedığı dc ortada zaten Bu durumda bence ıkı seçenek kalıyor, ya tum bu olumsuzluk ları sıneye çekecek, yakınacaksınız ya da koşullara teslım olmayıp, 'bır şeyler' yap mak ısteyecek, yapacaksınız Bız de (Me tın Cengız, Turgay Kanturk ve ben) ıkın cıyı seçtık Bır dığer nokta da memleket te bolca şıır yazılır ama şıır u/erıne te orık yazılar o kadar değıldır Bunların onemlıce bır kısmı da dergı sayfalarında kalır Oncelıklerımı/ arasında bunlar da vardı Guzel adımlar da attık bu alanda, çikan ılk altı kıtabın dordu (!jur Cınsel lık Dın Metın Cengı/, Yanlış At Tur gay Kanturk !}iır Içın Notlar Celal Soy (.an, ijur ve Dıl Yavuz Ozdem) bu dızı de yer aldı Hedefler konusu bu aşama da şıır kıtapları ve şıır uzerıne kıtaplarla devam dıyelım, sureç ıçınde şıır adına, ona hakkı olan saygınlığını teslım etmek bağlamında etkınlıklerımı? olacak, yakın çevremızden, bıze katılan şaır dostlarımızdan, dergılerden edındığımız ızlenımler de dayanışma koşullarının varlığı doğrultusunda bu da bı/e yol al dıracak • Yer Gece Din\enir/Yavuz Şıırden Yayınlan/ 72 s 818 Özdem/ Y avuz Ozdem'ın 5 şuı kıtabı, Yer Gece Dınlenır, çıktı Ama ben şaırın 4 kıtabı olan Istan bul Yolcusu Kalmasın uze rınden Yavuz Ozdem şun nı ele almak ıstıyorum Çunku bu kıtapta dıkkatımı ılk çeken, şaırın sergıle dığı oncekı kıtaplardan farklılaşmış yapısal ozelhk ler oldu Ontekı kıtaplar da dağınık dağınık ı/(ler)ını surduğu şur(ler) yalnızca ızlek olarak da Is tanbul Yolcusu Kalma sın da butuncul bır yapıya ulaşmış Kıtaplarda sur(dur)ulen ız(lek) uzerınde çok dur mayacağım Çunku ızlek, bı/e bır kıtabı sanat eserı vapan şeyı vermez lzleyıcı kadar ı/lek var Aynı ızlek bırden çok kışi tarafından farklı bır bıçımde ızlenebı lır Bu yuzden kısaca değı nırsek, İstanbul Yolcusu Kalmasın'ın "goç duygu su" Dıkkat edılsın lutfen, goç olgusu değıl 'goç duy gıısu' Çunku şaır, nesne sıne/ konusuna sosyolojik bır olgu olarak yaklaşmı yor Goç olgusunun ıçın den, estetık olan'ı "goç duygusu"nu, estetık bır nesne olarak bulup çıkarı yor Işte olgusal olandakı olgusal alandakı estetık vapının kı burada şıır olan ın çıkardması/keşfe dılmesı yanı olgusal olan ın estetık nesne'ye donuşturulmesı, şaırı sos yolog gıbı davranıp, şıır ozelıne, sanat alanından uzaklaşma yanlışından kurtarmış oluyor Çunku ulkemızde, şaırden (sanat çıdan) beklcnen, yaşadığı toplumun olgusal gerçek lerını dıle getırmcsı Yanı olgulardan bahsetmesı Oysa şıır (sanat), yapısı ge DİLİN İMKANLARI Dıgraf (Şıırden dtzısı) Yayınlan ndan 'şıır ve dıl adlı dılın ıklımlerınde şaırlerı /şıırlerı gezdırc n duzyazı çalışmanız ya yımlandı 1980 sonrası şıır yayımlayan bır şaır olarak, tahıp edebıldığınız olçude 2000 lı yıllarm gı nç' şaırlerı dılın ımkân lannı nt olçude kullamyorlar? Onların dıllt ılışknım daır gozlcmlennız nelerdır? Genç şaırlere değıl de, dılın ımkânla rını sonuna dek kullanan, bunu becerebı len şaırlere bakarsak daha somut netıce ler çıkarabılırız bence 1 lemen aklıma ge len şaırlerdcn bırı Turgut Uyar mesela, 1 lecctı'lerın ve ondan sonrakderın şıırı mutlaka bır konuya yaslama tcknıklerıne eleştırı bağlamında şımn bır dıl meselesı olduğunu soylcr ve dılı de 'ımkânlar go musu' olarak nıteler Bu yaklaşımını da şıırlerıne taşır Ozellıkle çekımlı hıllerı şı ırlerınde sıkhkla kullanıp ıçerığuıı des CUMHURİYET KİTAP SAYI