Katalog

zehra ipşiroğlu ile romanı "izler, Burada ve Orada" üzerine 'Var olabilmek için örülen duvarların yükselişini anlattım' Zehra ipşiroğlu nu çocuk, kadın, tiyatro ve f elsef e alanlarındaki çalışmalarından tanıyoruz. Bu kez bir romanla karşımızda: "İzler, Burada ve Orada". İpşiroğlu ile bu romanını konuştuk. ma sorunıına da doğal olarak buradakın den daha farklı bakmaya basjladım Çunku bııçok genı, ku gcrçckten dc oylesıne bır (,ıkm ı/ın !c,ıntlt kı açilması o/gurle^mesı ktndı \olunu bulması kendını \L içındekl gızılgiKiı kı^tetmesı olanaksı/ Dınsel baskı da Murathan Mungan ın geçenleıde çokctkılcncrek okudııgum (%adoı anlatı sındaoldııgtıgıbı kadını bııtunu\l< \oksa yan feodal bıı dunyanın doğal bır ıı/antısı YAZMA EYLEMİ (jtııc dc tıpkı gostınnUrm otabılccıg't go\t(tılı\or roınanda <//'/} ^olıı arayanla ıı>/ Amabubıphı llı hchrsızbtr tınıtıl ola tahhalr\or Yambutunundı oldukı^akaram sar bır bakı$ var Haklı olabdırsınız, bılemıyorum Bclkı dt o/tllıkle bu ncdcndcn dolavı kıtabın onemlı bır ızleğını yazma eylemı oluştııru vor Bır tur savunma mekanızması olarak vazmak Yazarak yazma>oluylasorunların ustesınden gelmeye çalışmak Olup bıte nı anlamaya çalışmak Yazmak duşunme yollarını açıyor gorıluklerınıın yaşadıkla ı ımın ardındakını ortaya çıkarabılmek, ben buna ız suımek dıyorum, lcıtaba da bu ne denle bu adı vcrdım ya Dıkkat edersenız \ azma eylemı uzerıne duşunme kıtabtn ge nel çcrçevesını oluşturuyor Bu ızUg'ı daba oncekı kıtaplarıntzda da kullanmı^ttnız Aslında bakarsanız ya/ma ya da okuma surecının romanın ıçıne katılması bır mo daya donuştuğu ıçın pek hoşuma gıtmıyor Cıene de tum kıtaplanmda bu varsa, bır ıç gereksınınıı gostenyor Yazma uzerıne ge reğınden çok duşunuyorum belkı de Yazma sızın ıçın nedır? Yazmanın o kadar çok boyutları ve kat manları var kı, hangı bırını soyleyeyım kı 1 Belkı en onemlısı ınsanın kendını oldukça zavallı ve çaresız duyduğu acımasız bır dunyada bır dayanak oluşturması Yaşa dıkldiınudan, ydjdmayı buradd gcnış an lamda kullanıyonım, yola çıkarak bır dun ya yaratıyorsunuz Bu dunya sızın dunya nız, yanı sıze ozgu bır dunya vc bunu baş kalarıyla paylaşıyorsunuz bu çok hoş bır şey Ben aynca yazma etkınlığıyle duşunme yı bırbırınden ayrılmaz bır butun olarak goruyorum Yazma yoluyla duşuncelerını a, duygulannızı, gozlemlennızı yoğuruyor sunuz, bıçımlendlııyorsunuz bu açıdan da belkı de >aşadığınız dunyayı daha ıyı algı layabılıyorsunuz Kıtaptakı ana ızlcğtn ınsanın kcndtnt bulması, kendı btnlıg'ını kesfe/mest olduğıı soylenebılır mı> izler de hep ın\anın ken dısım bulmaum tngelleyen elkı nler goste rılıyor çunku Otortter ve hıyeraryk bır ya pılanma ftodaltzm koktendıncılık vt gele nekler Benı ydlardır en çok ctkılcyen ve duşun duren, gerçek olmayan bır olgunun ger çeklerı nasıl yonlendırdığı Bu usdışı bır duşuncc akımı olabılır bır soylem, bıı ım ge, bırmıtos bıı onvaıgı.neolduğuonem lı dcğıl, onemlı olan ınsanların buna ınanıp kendılerını korıı korunc kaptııabdmelerı ve yaşadıkları her şevı buna gore anlam landırıp yorumlamalaı ı Yanı yaşamlarının kurmata bıı oykıı>e bağlı olması (,ok /e kı bıı şızofren arkadaşım vardı gerçek ol mayan bır şey uzerıne ınanılmaz mantıklar yunıtıırdu Kımı kez ktndımı kaptırıp sa atleıce tartışırdını onunla yuıııttugu man tığı tum gırıntıleıı çıkıntıları ve ozLİIıklcrı ile anlayabılmek ıçın Aslında usdışı bıı ol gu u?Lrınc akıltı bıı bıçımdc mantık vurut mek ıçın akıl hastası olmuk geiLkmıyoı çunku bu noı mal ıns mlaı m da vaşadığı bır şey Aradakı lek lark ustlışı olanı, gerçek olma\ ını arkadaşımın lıasta bırbevnın unı nu olarak kendı katasında \aıatması\dı Oysa normal yaşamda bızleı çoğu kez ayır dına bJe varmadan baskalarının kurgula dıkları oykulerın ıçındt yaşıyoru/ Ne çev remızde olup bıtenleı ı nc dc kcndımızı go rebılıyoruz, lusaca kendımız olamıyoruz İC VE Dl$ KOŞULLAR Ote yandan yalnız duvarların arasında kı yaşanıda değıl, duvarların dıynda da soz geltmı Btlgı Uretım ve Dağıtım Mc rkt zt n de de bıreyı engelleycn olumsuz c ng<llersu rup gtdtyor Bu aı, ıdan bu roman da yalnız du varlartn ardındakı ya^amt değıl bu yaşamı oluş/uran tç ve dış koşullart da mercek altı na aldtğımz soylenebılır mı ? Tabü Duvarlar kendı kendınc olıışmu yor Tuketım toplumunda ınsanları sınıfla ra ve kategorılere ayıran çekmccelı yaşam, daha başka bır dcyışle bu toplumun ınsan larmın kafasındakı duvarlaı yanı genelle meler, onyargılar, ayrımtilık bunu besleyen bır ortamı yaratıyor çunku Bunda elbette kı ne orada ne de burada ınsana, ınsanca yaşamaya yetennce onem vc değer verme yen eğıtım sıstemının, ozellıkle de bılım tuccarlarının kol ge/dığı unıversıtenın pa yı var Kıtabı okuyan bır arkadaşım 'îzler'le Almanya'dakı koşullara ınsanları kişkırta cak derecede sert bır eleştın getırdığını soy ledı Ama gelısmekte olan bır ulke olarak bı • Ahmet CÜNDEŞ on çıkatı, İzler Burada ve Orada" adlı romanınızda tztnı surdu ğımuzAlmanya'dakt (burada) ve Turktye dekı (orada) yaşamınız dan gozlımlcr, kesıtler Gene de romanı otobıyograftk bır roman olarak tanımlamak tan kaçınıyorsunuf' Otobıyografık bır roman olarak tanımlanıp tanımlanabıleceğınden emın dcğılım Çunku yaşanmış olan, yer yer ıyıce uzaklaştırılarak çok soyut, sımgesel ve grotesk bır duzleme oturtuluyor Gene de malzeme olarak kendı yaşadıklarımdan yola çıktığım doğru Izını surduğum geçmışle bugun, orayla bura ıçdunyayla diş dunya, kurma ca olanla gerçek olan arasında yer yer be lırgın, yer yer de sılık yaşantılar Ramanın ağırlığını Almatıya da yaşayan vene orada, ne dt burada kımsemn yeterın ce tammadığı uçuncu kuşak oluşturuyor Goçmenler ya da goçım n kokc nlıler Bu açı dan da romammz yalnız deneyu'l kurgum açısından değıl, ı\.lt dığınız konu açıstndan da htryenılık getırıyor Dıkkatımı çeken bu ınsunların kendı ıçtne kapalı yasamlarını, yanı gettoyu anlatırken, duvar ımgesım kul lanmanız, tıpkıFatth Akın'tn DuvaraKar ji fdtmnde olduğu gıbt Duvar ımgesı bence kapalılığı ve tutsak lığı çok ıyı dılc getırıyor Sozunu ettığınız fılmde de çok gerçekçı bır anlatım dılı ol masına karşın duvar sımgesel bır anlamda kullanılıyor Cıhat'ın duvara karşi arabası nı çarparak ıntıhar etme gınşımınde oldu SAYFA 10 ğuglbı Otc\dndan Sıbel ınovkusundede gorduğumuz gıbı gettonun yanı dmarla rın dışına çıkmak tam bır kaosıın içinc tluş mek anlamına gelıyor Fılmde sergıluıen ştddet dolu subkultur dunyası bıınıı çok guzelgosterıyor Ama sonuçta tılmın konu sıı duvarlar değıl, bu Mibkulturdt hlızlenır gıbı olan bır aşk oykıısu 'lzleı de ıse du var ımgesı romanın ağırlığım belkı de odak noktasını oluşturuyor Üradan buraya ge lenlenn, yanı Turkıye'den Almanya'ya ge len goçmenlerın kendılermı vaı cdcbılmck ıçın nasıl duvarlar orduklerı yaşadıkları toplumda buna goz yumulmanın otcsındc nasıl destek olunduğu, duvarların nasıl ya vaş yavaş yukseldığı anlatılıyor DUVARLARIN ARDINDA YAŞAM Benı en çok etkdeyen de duvarların ara unda geçen ya$amt anlattığtnız karahma nınıst yer yer gerçekustu sahneler lnanıl maz bır basktyı ve sıddetı anlatıyorsunuz Neredeyse Kafkaesk bır anlatımımz var Bu basktnın en çok acısınt çekenler ıse kadın lar ve kızlar dcğıl mı> Bır kadın olarak oteden berı kadın so rıınlarına karşı duyarlı olmama karşın, ay ncalıkJı konıımum, yetıştığım ortam, unı versıte karıyerım ve mesleğım benı ıyı ko tu korudu Kadın olmarun acısını bırçok hemunslerım gıbı yaşamadım Ama Al manya yagıttıktensonra Avrupa'nın gobe ğınde ışçılerımızın surdurduğu kendı ıçınc kapalı teodal yaşam ve ozellıkle de bu ya şamın aJtında ezılen uçııncu kuşaktan gcnç lerın çaresızlığı benı çok etkıledı Kapan açıa değıl Sız de hıç yan tutmadan bunu da gundeme getınyorsunuz kttabınızda Yanı son çıkan kısa kı\a ovkulerıntz Yollar, Yer ler, Yuzler de olduğu gıbı bu kıtapta da ora sı tyıdtr hurası kotudurgıbı bır yaklajimınız hıç yok Klışelere karşı çıkarken, kendım bır klı şeye saplanmış olsaydım, bındığım dalı K İ T A P zım toplumumuzdakı koşullar da hıç de ıç C U M H U R İ Y E T SA YI 750