Katalog

Dizinin kurucusu, aynı zamanda yayın yönetmeni Feridun Andaç, dizi kitaplarının girişinde "Ceçmişten Geleceğe" başlığı altında, sözlü gelenekten yazıya, ötesinde edebiyata geçişe değinip örnekler veriyor. "Seçme öyküler" dizisinde yayımlanan kitapların sayısı M. Şadık Aslankara Kitaplar Adası Ustalardan şimdilik yedi. B ır ıkı yazımda değınmıştım, nıccdır uzennde dııımak ıs tedığım bır dızı var Dunva Kıtapldn'nın yayına ha/ırla dığı 'Seçme Oykulcr"den soz etmek ıstıyonını Dızının kuruuısu, aynı zamanda yayın vonetmenı I erıdun Andaç, dı a kıtaplannın gırışınde "Geçmışten Gcltceğe" başlığı altında sozlu gcle nekten yazıya, otesınde edebiyata ge çişe dcğınıp ornekler vcrdıkten son ra şunlan soyluvor 'Lğer oykuuıluğumuzde boylcsı bır gelışımı goremt/sek varının ede bıyatını kurarken ovkunun geleceğı nı de sağlıklı tasarlayaraayız dıye du şunurum / Gelıncn noktadan sonra sını bır butun olarak sı? okııı lara ta nıtmak olu^agelen bınkımı tek tek sunnı ık amaeiyla scçme oykııkn oluşturdıık ( ) Bıı anlamda oyku udıığumu/un vaı olan bırıkımınc boylesı bır bakışla kapı aralıvoıuz Kendılcrıne kapı aralanan bu bırı kımın yansıtıcısı oykuculer şu adlar dan olıışuvor Onıtr Styfctttn, üsman Cemal Kaygılı 1 Cclalettın, Sadrı trtcın Bekır Sıtlu Kunt Ilhan laıus Orhan Kemal Umran Nazıf Yığıter, Azız Ncsın Mehmet Seyda, Necatı Cu malı Zeyyat Selımoğlu, Oktay Ak bal, Kâmuran Şıpal, Takır Baykurt, ErhcUi Bener, Muzaffer Buyrukçu, larık Dursun K , Bekır Yıldız, Sel çuk Baran, Orhan Duru, Adnan Oz yalçıner, Demırtaş Ceyhun, Dcmır Ozlu Osman Şahın "Seçme Oykulcr" dızısınde ya yımlanan kitapların sayısı şımdılık yedı tlk grup yazar Omer Seyfettın, Erhan Bener, Tank Dursun K , De mırtaş Ceyhun, Adnan Ozyalçıner, Deınır Ozlu Erhan Bener'le Adnan Ozyalçıner ovkuculuğu uzerınde, hem Cumhu nyet Kıtap'ta hem de otekı vazın dergılermde genışçe durduğumdan, Omer Seyfettın'le ılgılı de yazınsal bağlamda yeterlı bınkıme sahıp ol duğumuzdan otekı yazaılanıı kıtap larına eğılmek ıstıvorum ben 'Iarık Dursun ("Ke' olarak oku mamız gerektığı ıçın) K 'nın Sumbulteber (Dunya, 2004), Demırtaş Ccyhun'un Belki Yarın Anlarlar (Dunya, 2003), Demır Ozlu nun Şapka, Denız Kıyısı ve Yuz (Dunya, 2003) adlı kıtaplanndakı seçmeler, yazaıların yaklaşık yarım yuzyıla da ğılmış oyku verımlermın bır yansı ması aynı zamanda 1950 oykuculer kuşağmın seçkın temsıkılennden uç yazar, her ne ka dar aynı bır kuşağın yazarı olarak go runuyorlarsa da bırbırlerınden ayn lan farklı oyku seruvenlcrıne atıldık ları da bılınıyor onlann Öyküler Ama kendı kuşağına bıçemce çok sın donduğu dc duşunulme melı onun Gerçektcn de bu oyku lerde hıç değılse ana ızlek anlamın da bır varoluş sorunsalının sılık ım lenyle karşılaşabılmek olanaklı go rulduğunce Sozgelımı "Bıçak tşı" "1lık vb oykuler, bu genel ozellık len vansıtan oykuler olarak ornek lenebılır pekâlâ1 Iarık Dursun K nın kımı oyku lcn ustelık daha ılk donemlerınde vanı 1950'lerde bıle Orhan Ke mal den, Oktay Akbal'dan sonraları Memduh Şevket Esendal'dan esıntı ler taşıyor bır çalım Sozgelımı 'Delı Gençlık" oyku sunde Oktay Akbal havasını sezme mek olanaksız sankı Akbal ın anlatıcılanyla biçemı soluk alıp veriyor oykude Dıya loglara duşkunluğu emckçı ınsanlan dolaysız, kendı ağız lanndan yansıtmaya çabalayı şı, durumlannı aktarmakla yetınıp mudahalede bulun mayışı da Orhan Kemal'ı çağ nştınyor ıster ıstemez Orne ğın "Makıne" vb , Orhan Ke mal oykuculuğuyle gelgıtlere surulduyor ınsanı 1950'lenn sonlarmda 1960'lann başlannda Orhan Kemal'ın yanına bır başka oy kucuyu daha eklemek olanak lı bana gore Ozellıkle kısacık anlara sığıştırılmış, bunlarla yoğrulmuş oykulerde, Mem dun Şevket Esendal'dan esın tıler sezılebılıyor Tank Dursun K , başlan gıçta oykulerınde eylemı nunu bcsleven gorsel dızılışı daha onemsemış gorunur ken bunlara dıl tadının da ha sonrakı yıllarda sındığı, verleştığı one surukbılır ak bu eylemsel gorsel dı ışın oykuye yerleştırımınde ızarın oykusunu havalan dırmak amacı taşıdığı be lırtümelı Kolaycı bır tu tum, magazınleştırıcı bır yaklaşım bıçımınde alın mamalı bu 1 ku tadındakı vazısında bu saptamayı gorece kabullenmış gorunuyor Oysa, oykuye merhaba dcdığı an dan basjayarak ustalıklı bır oykule me teknığı getıren ovkulemesındekı doygunlukla dıkkatı ceken Cey hun'un bu tutumu okuru, yeteneklı bır oykucuden de mahrum bırakmış olııyor ne yazık kı Demek kı 1950 oykuculer kuşağı nın da aslında farklı yonsemeler gos teren bır kuşak olduğu soylenebuır Yıne de bu yazarların Rus, Fransız yazınlaıı uzenndcn kendılennı gelış tırmeye voneldıklerı, ıkı ayrı koldan ol <Jdıldan halde aynı noktada bu luştukları duşunulebılır Bıreyı ezen, yok eden o baskı sorunsalınua yanı Kuşak yazarlan urunlennde, baş langıçta dırenı, yenne şıkâyet yansı tıyorlar yalnızca Bunu "ıı,esındıre meyış" bıçımınde yorumlamak da olanaklı Turk<,e anlatımlar o yıllar dakı Rus<,a, Fransızca ı,evınlerle kar şılaştırıldıgmda ılgınc koşutluklara rastlanabıleteğı umulabılır Gerçckten 1950 kuşağı oykucule nnın bır bolumunde, ornekse De mırtaş Ceyhun'la Erdal Oz'un ılk urunlennde Rusça, dığer bolumun de, ornekse Demır Ozlu'nun, Leylâ Erbıl'ın ılk oykulerınde de Fransızca edebıyatın etkısı ağırlık tasıyor sankı Anlatımdan yansıyan varoluş sorun salı, boyle bır çağnşımın kapüannı aralayaoılıyor 1960'larla bırlıkte oykuculuğunu değıştıren Demırtaş Ceyhun, bu kez anlatma ağırlıklı bır oykulemeye gırı şıyor Sozgelımı "Babanın Saçlan", hem uzunluğu hem de anlatımcı ya nıyla one çıkıyor Sonrakı yıllarda yoğunlaşarak dal dığı kımı sorıınsallara yaklaşımının da açık bıçımde gostcrdığı gıbı, Cey hun, yola çıkışından dıyelım hemen sonra 1960 başlannda "ışlevsel ol ma" temelınde bır yaklaşımı benım sıyor, bu kavrayışını, ustelık bugune dek getınyor Demırtaş Ceyhun, oykude ışlevsellığı onceferken, bunu omekçecı tutuma da goturuyor Ornekse "Bel kı Yann Anlarlar", boyle bır oyku kuşağı oykuculerının, varoluşçu felse feye dayaJı edebıyatlardan etkiler âi rak bunlara uzanır bıçımde urunlere yonelmış olabıleceğı kuşkusu uyandı nyor ınsanda1 Ama bu farklı anlatım larla one çıkmalarına da yol açıyor1 Demır Ozlu'nun kımı anlatılannın yer yer Oktay Akbal oykulenyle or tuştuğu gozlemlenebıhyor Buna ben zer anıştırmalar ortuşmeler kuşağın otekı yazarlan ıçın de geçerb1 1950 oykuculuğu ıçın hn, soylenmeyen ya da en az soylcnen bır olgu Oktay Ak bal'ın kuşak uzenndekı etkısı (»erek dılsel tutumu nedenıyle gerekse varo luşçu felsefenın I urk oykutuluğunde ılk ustelık doruk urunlennı o verdığı ıçın otesınde yaşça kendılerıne yakın olduğundan kuş ık oykuculerının en çok etkılendıklerı oykuculerın başuı da geldığı soylenebılır Oktay Ak bal'ın Bunda Saıt huk'e, Sabahattın Alı'ye karşı bağımsız bır oykuculuk kurabılmesının de rolu bıJunduğu duşunulebılır elbette Oktay Akbal'ın 1950 oykuculuğu uzenndekı ctkılen konusuna gorece değınen tek y^ızar da Demır Ozlu yı ne gorebıldığımce lncelemecılerın gereğmce bun \ eğılmedılderı ortada Ancak Demır Ozlu nun 1950 oy kuculuğu ıçındc çok onemlı, aynksı bır yennın bulunduğu da unutulma malı1 Çunku bır kent oykucusu o, ııs tune ustluk kentsoylu bıreyın oyku cusu hem de Bır adım daha den gı deyım, bırey olma bılıncındekı ben m oykucusu Demır Ozlu Onun oykule nnde hangı kent oluşu değıl kent oluş onem taşır kışının de şu ya da bu kışı olmak yenne "ben ' kımlığı ta şıyışındakı onem gıbı Nıtckım kent b ben ı Ozlu nun kent sorgucu halın de gezınır oykulerde Ne kadar yet kınlıkle ışlenmıştır bu ben Onda ılk goze çarpan, oykulenn dekı sağlamlık1 Kıpkısa sozdızımlerı dıkkatı çekıyor Ozlu'nun Tek soz cukluk tumceler de kuruyor hatta Ne kı hıç dc hafiflemış gorunmuyor oyku, tersıne duşunscl bağlamda ıçı dolu, sımsıkı, dılsel orguleme olarak ağır mı ağır urunler bunlar1 Gunu muz genç oykuculen, Ozlu'nun oy kulennı bu açıdan da gozden geçınp taramalılar, ondan bu bağlamda ya rarlanmanın yollanru bulmalılar ne yapıp edıp Uzennde gereğmce durulmadığını duşunduğum Demır Ozlu'nun oyku lerıne, ılende topluca bakan bır yazı da tasarlıyorum "Kitaplar Adası"nda, ama bakalım ne zaman duşecek bu fırsat 1950 oykucu kuşağının urunlerıyle karşı karşıya geldığım her kezınde, yenıden hayranlık tazelıyorum bu ya zarlara Gerek oyku evrenlen, oyku kışılen gerekse oykulemelen, oyku dulen, henuz yınnılennı suren bu gencecık ınsanlann buna nasıl da go nul vermış olduğunu açığa çıkanyor 1950'lerde ne oldu da oyku bunca yukselebıldı, bır anlamda buyuk çığır yarattı, bugun bıle bunu anlamlandır makta guçluk çekıyor ınsan' Demır Ozlu değıl yalnızca1 Tank Dursun K 'nın Demırtaş Ceyhun'un, kuşağın otekı yazarlannın uzennde pek mı duruldu sankir" Dızıdekı kı taplara yerleşunlen kaynakçalar, oy kuculer uzenne yapılan çalışmaların ne denlı cılız kaldığını gostermeye ye üyor Dunya Kıtaplan'nın yayımlamaya koyulduğu "Seçme Oykuler" dızısını butun oykuseverlere onenyorum Oykuyle ılgılenenler, oyku yazmaya koyulanlarsa kesınlıkle okumalılar bu oykulen Anadolu'da "ucra" yerler de yaşayanlar dızının kıtaplannı bula maz dıye yayınevının teleton numara sını da aktarayım 0212 4313815 Son sozumse genç oykuculere Sız bu dızıden haberlı mısınız peki'1 Bunu ben soruyor değılım, sız kendı nıze sorun bu soruyu " SAYFA 23' r; BELKI YARIN ANLARLAR" Belkı Yann Anlarlar ıçın bır yazı kaJeme alan Sennur Sezer, şu saptamayı getın yor "Bır bakıma Demır taş ın oykuculuğu ve ro mancılığı, uzun bır suredır, mcelemecılığınm golgesmde kalmıştır Bence onun ya zarlığına bıraz dıkkade bakıldığında, bu turden çalışmalannın oyku ve romanlannı butunledığı gorulur" Demırtaş Ceyhun, "Oyku Çılgını Bır Gençlıktı Gençlığım" başjıklı oy "ŞAPKA DENİZ KIYtSI VE YUZ" Demır Ozlu, anlatıu ben'e, dışan dan bın gıbı bakarak yazdığı oyku lerle 1950 kuşağının Upık orneğı ola rak gostenlebılecek bır yazar Bu, onlann "ben" kavrayışıyla da ılıntılı1 Kuşak uyelennın, donemlennde va roluşçu metınlerden ne olçude etkı lendıklen, bu alandakı bınkımlen bılmemez elbette Ne var kı varoluşçu felsefenın kavramlannı da doğrudan kullan dıklan goruluyor bu yazarların Dık kat ç,eken bır yan da bıze gore bız den uzaklıklan oykulenn Bu, 1950 "SUMBULTEBER' Tank Dursun K 'nın oykulen, kuşağın otekı yazarlarından enıko nu ayrılıyor Dığcrlerı, bılındığı uze reenazındanl950'ler, 1960 ortalarına dek varoluşsal sorunsal larla ıçlıdışlı oykulerınde Oysa D U M H U R İ Y E T KİTAP Tank Dursun K , gundelık yaşamın bırer soluk kopyası halındc koyuyor oykulerını daha çok, bırer suluboya yansı belkı de SAYI 74 1