Katalog

Güven Turan'dan yenî şiirler Son Dönem Yazınımızda ANLATIM BOZUKLUKLARI Atilla Aygün lletişım bıçimlerının her Itürünün çok yoğun bıçimde yaşandığı ortamda okuduğumuz kitaplar, yazılanru gunluk ızledığımız koşe yazarları, tartışmasız bıçimde bi/ım bir çeşit dıl okullarımızdır Dil ve canhlık gıbi, deyım yerindeyse bir tur genetik kodlarla onceki kuşaklardan devralınır. Ancak gelışen I yaşam biçimi dili de kaçınılmaz olarak etkıler, gelıştirır, değiştırır, j donuşrurur Dıl söz konusu olduğunda, onu [çeşıtlı boyutlarıyla öğrendiğımiz kaynakların üzerınde ozenle ve onemle durmak gerekmektedır Özellıkle yazarken ayırdına varılmaksızın yapılan anlatım yanlışları, okurun karşısına olduğu gibi çıkmaktadır Bu durum Turkçenın kırlenişıne, yanlış kullanımına yol açmaktadır. Dıl kurallarına ozen gösterilmeksizin kurulmuş metın, olgun bir yazı nıteliği taşımaz. Atilla Aygun'ün Son Donem Yazınımızda Anlatım Bozuklukları adlı kitabı, dört yıllık bir uğraşının ürünü olarak okuyucuya sunulmuştur Köşe yazarlannın diliyle, özellıkle çok okunan romanlarının dil kurgusundaki yanlışları ele alan yazar, kısa tümcelerle anlatım yanhşlarını bir bir ortaya koyarak doğru bıçimde kullanımlarınını da okuyucuya sunmaktadır. Yazar, boylelıkle yanlışları tutunmasının onune geçmeyi amaçlamaktadır. Yazar, özellikle genç kuşaklara seslenerek Turkçeyi geleceğe daha sağlıklı bıçimde taşımanın bir vazgeçılmez gorev olduğu bilıncının oluşmasını hedeflemektedir. (ABC Yayınları) Cendere Güven Turan son arayışında'Cizli Alanlar1 ilebaşlayan şiir alacağını 'Iz Sürmek' de sevdirmişti baştan. Cendere'de hiç de sıkışmış görünmüyor. Hani Cendere başlığı insana ya kendinin bir yere sıkıştırılmışlığını anlatır ya da başka durumların cendere içinde olduğunu filan. Kitapta bu yeni aramada ya da tamamlamada, Cendere içinde durmaması da ayrı bir anlam. Evet, Güven Turan bir $ey demek istiyor. Ama hep hiçinde 'bitmedi' saklayan bir deyiş bu! "I HuseyinPEKER larsak, ışın ucu yenı buyulere atılabılır Turan bunlan hep bılerek mı soyluyor? Yoksa bir yuruyuşun utundan sendeleyenler mı bunlar? Yanıtını kendı dızeler arasında soyluyor Yanıt yok du$ gprmuf olabtlır ($47) Guven luran'ın şun bir sığınma şurı mıdır? Ya da bir yerlere ucu kıyısıyla açılma koşusu mu' Bence ıkısının arası bır yer Kehmelerın bazen teke ındığı şurde tasarruf oncelığının bir sızı gıbı duyuruldufiu, ama batmavan bır yerınden demeye varıldığı bır teknık bu kul landığı şaırın Damarlar belırgınleştıkçe OlumYakalamr (s43) 'SUSMAK ÇIĞLIKTIR' Usttekı ıkı dızede Guven Turan hıssıyatı da ha bellrgındır bence Çunku Doğa olsun, ın san bunyesı olsun bır yerlerden taşan goruntu yumağını açığa vermekte ustadır çoğu zaman 'Fotoğraflar yaralıyor' (s 28) derken bıle teknığın onu ne kadar kucakladığını belırgınleştırmıştı bana kalırsa Olum yakalanır mı? Hele damar açıcı bır goruntu yumağı oluşturulmuşsa, olum de dırun de yakalanır Guven Turan gurultuyu yazmıyor, ama de nedığı sessızlığı bıle ayrıntıya vurarak bulandınyor 'Ağız konuşur/dıl susar' (s 7) dıye başlarken soze, ne demek ıstemıştı? Onun hesabını yapmaya kalkarken doğayla başlayan ıle tışunın getırdığı noktada bulursunuz kendınızı Doğa da onda bır sığınma lımanı mıdır? dıye duşunmeye başlarsınız ote zamanda Bence Turan'ı en doğru noktada yakalamaya elvenş lı dızeler alttakılerdır kanımca Onun sığınma edımlen arasında vardığı en son nokta Yann kı sozune en ıyı başlangıcı yapacak noktalı vırgul Belkı de kendını, dayanacağı sele karşı koruyacak en son nokta 'Susmak çtilıktır (s 10) 1 Guven Turan'ınkı susmak değıl Konuşmanınyansı Çığlık değıl1 Çığlığın onda bın Oy1 leyse ne dıyor Guven Turan Susmak adında çığlığın bın Bence boylesı bır şur, sığınma evlennden bır pencerede duracak Bu doğanın tek kadı duraklarından bın olabılır Ya da sa atını kurduğu, gokkuşağını oluşturduğu o yalnızlık parçalarından oınnde ısrar eder, değıl mı ya, butun bu tomarcıklar onun kurşunkale mını koklamada bır çeşıt yardımsever kokulardır Guven Turan tutunacağı merdıven başlığını anyor çoğunca, bunun açığını da hıçbınmıze verrmyor • G uven Turan, 'tutsak edıcı' (s 52) bir şun yazmıyor Bir kıyıda yuruduğu nu soylerken, bastığl kayada ız bı rakınama gayretını soz konusu edı yor Onun ızledığı dalgalar kıyısına çakıllar bı le tutunamaz Çunku o seyn yazıyor Bir başka scyır bu1 Dokunuyor, ama ellerıyle tutmuyor, yaralamaktan hoşlanmıyor Her turlu duygunun teğet geçen halı bu 'însan yutan kumsal lar' (s 55) derken ondan bir korkunçluk bek lemeyınız O ten bekçılerını bıle fazladan soy lemıştır Belkı ınsanlara değıp geçen, ustumuz dekı terı kurutan bir ınce yelın urperten şıırını denıyor Guven Turan Bir de ustune ustluk hep denıyor, hâlâ denıyor, denemekten usan 1 madan bir gıdış bu Ustumuze basmıyor ondakı tum duygu evrenı, bir ruzgâr gıbı, ter kurutup geçıyor lnsanla, okurla, şurle kurduğu evren de bunun tıpkısı Onda kekık, adaçayı 'kokuyu dııılten' (s 35) bırer ot olarak yerını alıyor Ama şıırıne, ıçıne gıren bir ığretı ızleyış gıbı, doğanın tum seruvenı Hanı bacakların dakı parça parça tuylerını toprağa değdırmek ten yana haylı dertlı yuruyen bir peygamber boceğının toprakta adım atarken seyrettığı acıklı seruven gıbt her şey Basayım mı, basmayayım mı dıye acabalar taşıyan bir duşun çızel gesı 'Gece/ızsızdır' (s 29) Neden onda karan uk bıle ız bırakılmasından kaçınılan bir oyun alaru? Aslında Turan, tıtreyen adımlannı, 'açık vermeyen zamanda' (s 24) geceden çıkmadîk ça onumuze dılalen buyuk adımlar halıne onumuze senlmesıru anlaüyor Şoyle kı adımlar tıtrek ama gorunurde bunlar adım halınde goruntu venyor Tıtreklığı bellı belırsız 'Her kmlma Gokkujağı olu\turmaz (s 14) GİTMEK KURTULUŞ OLABİLİRDİ' Guven Turan son arayışında 'Gızlı Alanlar' (1997) ıle başlayan şur alacağını 'lz Surmek' (2001) de sevdirmişti bastan Cendere'de (YKY, 2003 Elum) hıç de sıkışmış gorunmedı bana Hanı Cendere başlığı insana ya kendinin bir yere sıkıştırılmışlığını anlatır ya da başka durumların cendere ıçınde olduğunu fılan Bence kitapta bu yenı aramada ya da tamamlamada, Cendere ıçınde durmaması da ayn bir anlam Evet, Guven Turan bir şey demek ıstıyor Ama hep hıçınde 'bıtmedı' saklayan bir 1 deyış bu 'Gıtmek kurtuluş olabılırdı' (Kıta bın son dızesı s 58) deyışınde bıle gızlı bunun bir tarafı Hele bu gıdışe kenevır kokusu kat 365 Gece Masalı Bilgi, duyu toplumsal organlarının soyut kullanımı yoluyla çevremizdekı; yaşamla, konulardakı bulguların bir düzenek ıçine oturtulmasıyla birlikte anlamh ve çeşıtlı sorulara yanıt olabilecek bıçıme dönüştürulmuş veri diye tanımlanmaktadır Masal, doğrudan bır bilgı değıl, bılgıye gıden dolambaçlı bır yoldur. Bu dolambaçlılık, kaçınılmazdır. Çunku, masal ıçınde bir değıl, birçok oğrence (ders) vardır. Bu yüzden de öğrenmeye gıden yol dolambaçlı olmaktadır Masal, yaygın olmayan söyleyiş biçimiyle mesel; gunümüz Türkçe'sındekı "örnek" sözcüğüyle anlamdaş sayılabilır. Kişiler içın orneklık, oğrenmek eylemının vazgeçılmez bır aracıdır. Bu nedenle masal, çocuklar için önemli bir "öğrence"dir, yani ders alınan örnekçedir. Çocuklar, çocukluklarından çıkana dek, aslında sıkı bır oğrencihk donemıni zorunlu olarak yaşarlar. Masal, bu dönemin daha verımli geçirilmesinde, önemli bir öğretici işlev görecektir. Eğer siz okurken ya da çocuğunuz kendisi okurken, "nasıl, neden, niçın" gıbı kafasında çeşıtlı soru sözcukleri oluşuyorsa, bu onun öğrenmekte olduğunun en önemli göstergesidir. Soru sormak, öğreniş eyleminın geçerlilik bulduğunun göstergesidir. Eğer o sormuyorsa, siz ona sorun. Yanıt vermeye yönlendirmek de onu öğrenmeye yoneltecektır. Devin Dağrtım / Betik Yayınlan Tel.: (0212) 511 43 39 511 83 70 Fax: (0212) 520 53 75 [email protected] C U M H U R İ Y E T KİTAP S AY I 74 1 SAYFA 13