Katalog

KISAKISA... KISAKISA... KISA KISA.. F.tnık. Dımıaıı PÎRÎ Faruk Duman'dan Pîrî bızım edebıyatımızda? "Eglcn Bır yoksul eğlencenın yuku sana nedır kir1" (s 13) Ro man bu tumceyle ba^lıyor Daha ılk sarırda dıle neler yapacağını, onu nıce unuttugu vc bılmedı|*ı kalıplaıa dokeceğuım mıleruıı verıyor I aruk Dııman Romanın son bolumu olan Balık'ta ılk tumcc şu "Bıı gonlun eglence ıs temesı, olum gıbı bır ^ey " (s 117) Roman, kendı dunyasın da eglcnce ıstcycn bınnın bu eğlenceyı bulıııaya, ya^amaya başladığında başına nelerın gelebıle ccgını dc anlatıyor Nıtekım, eğ lence ısteyen gonul olınesc de ona beruer bır durumu yaşamak tan kıırtulamıyor Bir Savaşımın Oyküsü |ulı,ı \l\,ııtv URLNA FARUK DUMANI OKURKEN ı"l Seçil BURDURLU Neden Faruk Dııman'ı okur ken daha c,ok onun dıle ılı^kın tutumu kalıyoı aklımdd'' Belkj !ju ornekler benım yargımda haklı lı^ımı kanırlamaya yeter "Oyle kı, bunu şımdı bcn, eskı gunleıın ovuncııvle boyluyorum elberre, Tanrı şahıdımi7 olsıın, guvcrtemız kararmiijtır, avu<,lan mızdan taşmı^ kan ıle Kı, bır go /u kor ehıl korsanlar ıçın bır ah tır ^ımdı, hevesle ?onklayan Avuı,laruıuzda " (s 15) Belkı bu yeterlı değıldır "Boylece bız ne vakır sefen olsak donuşumıi7 bızı bırak, bcklcyenlerımızı de Ağaıtu hasretle " (s 27) Ya !;un lara ne demeh'' " Flbette, bır m ya ıle bır hanta, bırbırınc ben zeı " "Bır zeytın sozcuğu, zeytın, anlamına yalnızca bır kez gelır 1 " (s 53) Ya da "Paşam dıye bağırı yordu Mıguel, 'değırmene ge (,ın'' 'Değırmene gc(,ın'' Duijun muştu ki, bu değırmen sozcuğu 7amanla, nasıl, dıımen, so7cuğu nun yerını alabılıyorsa, pckâlâ, zeytın anlamına da gelebılıtdı Zeytının başına geçın 1 " (s 56) Bır başka dıkkat çekıcı yan da, I aruk Duman ın dılının taıklı bır nıtelığı () da şıı Bır eskı LA manı anlatırken dıl de o "eskı 7A man"ın dokusuna uyarak kendı sını eskı zamanlaıdan <,ıkıp gel mış duyuruyor ama suzulerek berraklaşarak Faıuk üuman, aradan ne ka dar zaman geçerse geçsın sırt dılı sayesınde yazın dunyasında yaşa mayı surdureccktır, bundan kım benın kuşkusu olınabin, ya da olanlar Pîrî vı okusun • [email protected] Pîrî IVaruk Duman/ Can )aytn!arı/ \2H v F diuk Duuıan son roıııa nı Hrı de Osmanlı Pa şası Yusuf'un komuta sın dakı gemıyle gorev lendırılen Fîrî nın bır kuşatmaya gıderken kurduğıı dıışlcri kısa bolumlcr halındc anlatıyor An latuken yıne o bıldığımız I aruk Dııman dılını masalsı anlatımını one çıkarıyor Kıtabın masalsı bn etkı bııakmabinııı teınel ne denlerınden bııı de sanırım, ro manı bır dcstanı ya da cfsaneyı, belkı de tam olaıak bır masalı anlatır gıbı anlatmasıdır Roman kışılerının ıç dunyalarında kımı /aman olağanustıı olaylara gıdıp gelmelcrı bu masalsı anlatımı da destekler nıtelıkte f1 SGÇİI BURDURLU BİZE BENZER BİR YER G DUŞLE CERÇEK ARASINDA Pîrî, olayları, durumları duş ıle gerçek arasında bi7e sıınar kcn Yusut'un yaşam oykusunu anlatmayı da surduruyor LA man jaman onun yenne kendı sını dc koyarak olaylara daha gerçekçı yaklaşmayı denıyoı Bu bıçım, romanın ıçtenlığını kııv vetlendıren bır ogc olarak bclı rıyor Yusui dışmda mınanda Seyyıd ve A?at la bırlıkte bu de tutsak duşmuş Seferıs var Aslında ro ıııan kdhramanlarının her bırı oz gıın bıı kışılık seıgılemekle bu lıkte son derece gi7emlı keşfedıl mcyı bekleyen bırcr "ada" gıbı belaıyoılaı okuıun go/unde Ge mıler de ya/arın dılınde kışileştı rılıyor ara ara Onların u7untıılerı dt dıle getırılırktn aslında gemı leıe vuraıı duygulaı onlaıın ıçın dekılcıden gemıdekıleıden kay naklanıyor demcye gc tırıyor ya Zdr hayal, savaşlar, denızde kaybolan sayısız can, denize bakan aıleler, bekleyen, umııt eden go7İer Tuın bunlar Pîrî'yı etkılemek, onu hayal âlenııne gotuımek ıçın yeterlıdır Kendısı de her savaş sonrası duyduğu vıcdan azabını, ıçınde bulunduğu ve hıç atanıa dığı sıkıntılı durumıı anlatırken anlattıklarının okuyucu tarafın dan hıssedılmesını dc saglıyor Bunu sağlayan tabu kı yazar 1 a ruk Dııman ın anlatım bıçımı, dıllc oynamayı surdurcn tutumu duı Bolumleıın hıçbııınde duşle rın ardı arkası kesılmıyor Her bolıınuk duşlennı on plana çıka ran lomaıı kahıamanlan (anlatı cılaı) duş kurmaktan geıı dur muyorlar 7aten ya?ar (\A bızle rın, bugune kadar denızlu ve denız bavaşları tdiıhtckı dcnı/ komutanlan savaşçılan hakkın da çok şey bıldığımızı duşun nıuş olacak kı daha çok o sozu nu ettığım kışılerın ınsanı taraf larını anlatmaya çalışıyor Bızc, onlaı da sızın gıbı ınsandılar de nıek ıçın ınsanların en belırgın O7ellıklerındcn olan duş kurma yı hayal gormeyı netlcştırcrck sozunu ettığım roman kahra manlaıının bu yonleıını seıgıle mcye çalışıyor Bunda başarılı da oluyor Faruk üuman m başaıılı bu yazar olmasını sağlayan en onemlı etken onun ncredtyse bır dıl camba/ı olması Dıl ık bu ka dar oynayan onu bu kadar kcn dınden kılan kaç ya?ar var acaba eçmışınde buçok ısti laya maru/ kalan bu yu/den de beyaz, sı yah ve melezın bıı arada bulunduğu Haıtı dışında kı sınırlan deni7İe okyanıısla çevnlı (sınırlarının neredcysc dortte ııçıı) Domınık C umhıuı yetı ABD'nın sureklı mudaha lesı, (bunlara sessız ışgaller dc denebılır) ekonomık kıı/lcr, IMF programları I lanı o şıır dekı gıbı orada uzakta bır ıılke var, gıtmesck de gormesck de bıze çoook benzıyor dıyebılecc ğımi7 bır yer Domınık Cumhurı yetı Elbctte bıı ıılkenın edebıya tı da vaı ve o cdcbıyatın Kızıldc rılılerı, ınsanlığı bavaşımı devrı mı geleceğı bağımsi7İığı kar dcşlığı savunan şaırlcrı dc Iştc onlaı dan bırıdır Salonıe Uıena dellennque7(185() 1897) KESİŞEN YAŞAMLAR Ulusal bır şaıı olan Salonıe Urena ve kızı Camıla Yaşam ları bııbırıne çok ben/eycn ıkı ınsan aııa kız Annenın yaşamı devrımlerle sıyasal olaylarla ıç ıçe geçmış Kı/ının yaşamı ıse annesının yaşarken destck verdı ğı her şeye etkın olaıak katkıda bulunmak ve annesının şıırlerını yaşatmakla kendını sorumlu tıı tan bır profesoı Yapıtta ılk olarak Salome Ure na'nın yaşamının bır ozetının sıı nulması ılcrıkı saytaları daha lyı anldiıidyı sağlıyor Dıkkatsı/ okunursa ınlışılması haylı gııç olan roman kendını vcrcrck okıınduğundaysa oldukça su rııkleyıcı ve akıci Salome Urcna ılk bolumdc kendı yaşamını şaır oluşunu, sı yası olaylara katılışını ayrımcılı ğa karşı çıkmak ıçın nasıl çabala dığını, bıınlardan ne yondc etkı lendığını aktaıuken, bııdcn an latımın kesılıp doğrıulan kı/ı ( aınıla nın yaşamına geçıldıgıne tanık oluyoıuz Bu da anne vc kızın yaşamlarının roman ıçınde bır paralellıkle anlatıldığını gos terıyor Anlatılanların farklı olu şu anlatımların da larklı olmabi sonııcıınu doğuıuyoı doğal ola rak Fakat tıım surukleyıcılı^ıne karşııı kıtabm çevırı olması kımı /orlııklaıı da beıaberınde getuı yor okur ıçın ()rneğın, yabancı ısmın çokluğu (bıına kımı nesne ve yer adları da dahıl), bazen ge reksi7 sozcuk kullanırru (az da K İ T A P Pîrî'nın ağzından Yıibiıf ıın ya şamını dııygularını, hayallerını okuıken Pîrî'nın kendı dunyasın da Yubiıl u da yaşatüğına tanık oluyoruz I um lomanın bırıneı agı/dan anlatılması vt kımın an lattıgının aııcak bırkaç sayfa son uı anlaşılması AZ. da olsa okuma <\A dııraklama yaratabılıyor Bu da okuınanın kesıntıye uğraması na ya da yenıden başa donnıeyı gerektıren neden oluyor Teşekkür ayar / Bir kedi kitaplarımın arasında / Dostlar her mevsim gelsin / ünlarsız yaşayamam ben." Ve şımdı ben, bdbamın vefatı nedenıyle ya lun ılgılerını esırgenıcyen, ba^ta Turk sınemdsının, tıyatro, edebıyat, muzık, kankatur, resım ve basuı dunyasının, RJLN MLD Dıyalız Merkezı'nın o guzel ınsanlan olmak uzere cenazeyc bızzat katılarak, çıçek gondererek, telefon ederek ve zıyaretımızc gclerek uzuntumuzu payla^an dost, akraba ve arkadaşlarımıza , ayrıca gazetemdekı yazıları, çızgılerı ve çok ozel ılgılerıyle ıçımı ısıtan değerlı arkadaşlarım Alı Sırmen, Tan Oral, Işıl Ozgenturk, Selun tlen, Dılek Akıskalı ve Turhan Gunay'a eşı Ayşe Şasa Oran ve kendı adıma teşeklcur ederım Dunyanın butun sabahları, kır çı çeklen ve kedılerı sizun olsun FATMAORAN (Fatma Serbulent Oran) Y FARUK DUMAN; BİR DİL USTASI Romanda denızuı yeıı onemı buyuk Çıınku denı/ bu romanın eıı onemlı "mekân"ı durumunda Boyle olıınca denızın ınsaıı \A^A mındakı yerınden zıyade deni7cı ler ıçın ne anlamlara geldığı sık ve ayrıntılı bır bıçımdc anlatıl mış Denızlerde yaşayan bınlerce SAYFA 18 okluğunun acısını ycnı yenı hıssetmeye başladığım , sevgılı babam / canım arkadaşım BULENT ÜRAN, btldım bılelı hıç kımseyı (olumsuz anlamda) eleştırmedı, kınamadı, şıkâyet etmedı, şıkâyetçı olmadj Durust ve ı<,ten ovguyu esırgemedı Karşısındakı kışıye onemlı bırı olduğunu hıssettırır ve bunu dobt«,a yapardı Daıma dobt(,a yaklaşırdı Çok ıncmdı, çok kınldı belkı ama, hıç kusmcdı Hayatı boyunca uyguladığı 3 G Kuralı vardı "(!ul, Guven, Cuçlu ol 1 " Insanın ayıbmı yuzune vurmazdı Mesleğını, guneşı ve sankı kendısını anlatan G Apollındire'ın (Sevgılı, rahmetlı Salâh Bırsel çevırısınden) aşağıdakı şıınnı çok sevdı "Isterim olsun evimde bir kadın / Yirmi dort C U M H U R İ Y E T S AY I 776