Katalog

Levent Meteîle "Terapi'yi konuştuk I event Mete TERAPİ 'Bir karanlık soluk alıp veriyor toplumumuzda' nan bıı uçuıu mun başında hısscdıyordum Orada, gorıılup tanınmayı bek lcycn bır dunya dalıavardı On vılı a^kın suıc başka hiçbıı şc>le ılgılenme dıın neredeyse Sj/ofıenıdekı duşunce vc dıl o/cllıklcMinc odaklandını Konunun en bılınen arastir nıacılarıyla ya zısjtım Orlâk bıı pıoje geı çekleştııdık, bı lııııscl dergılere yazılaı yazdık F.skısı kadaı dcğılsc dc, bugun lıâlâ aynı merakın pe^ın tlen gıttığımı soyleycbılırım Edebıyata do nıışumse, Cum hurıyct ga/etesının Bılıın Teknık ekınc ya/dıgım dcnc melcıle oldu Sonıa ^ı/ofıenı ve depıes yon kıtaplaı ını ya/dım Bu kıtaplaı ın Lİılı o /amankı yayıntımın dıkkatıııı ^cktı Ba ı\,\ mman ya/mayı du^uıııııscnı vavımla yabıleceklciını soyledı ()tııtup ' A^k Ro manları Ya/an Adam" ısımlı ılk romanımı yazdım Arkasından dıgeılerı geldı 'jım dı bıt suıedıı aklmı ıkı ı^ aıasında gtdıp gelıyor Anu sanırtm edebıvat heı geçen gıın bıra/ dah.ı oncelık ka?anıyor Geçen yıl yayımladığı Büyücüler adlı fantastik romanı ile ilgi toplayan Levent Mete ile yeni baskısı yapılan Terapi adlı romanı üzerine konuştuk. Terapi, aile içi şiddete tanıklık etmiş bir genç kızı anlatıyor. Sorunlu çocukluğu, ilerleyen yaşlarda bir kişilik bölünmesine yol açmış; ancak toplum bu sorunlara yardımcı bir etken olamıyor elbette. Tersine, genç kız, çocukluğunda yaşadığı şiddetin giderek toplumun her katmanına nasıl yayıldığını görüyor. n FarukDUMAN tşaret edtyor Anlatıcı'mn çocuklug'u uzcrı ne bır hıkâye var, ancak hu bıkâyc ıpuçları ılt yer almı\ bu romanda Levc nt Mt te ıçın ıyı roman nedır? Naul olmalıdır bır ro man •> Çok genel bır planla ya/ma\a başh\o rum Bır oıtam, bıı konu ya da bıı kı^ı oluyor ba^langiçia I ıpkı ya^amcla olduğu gıbı, tıç dakıka sonıa b.ıijinı/.ı nc geleceğı nı lıeuı bılıyoı lıem bılmıyoısuntı/ Dıtn>aya Ieıapı'dekı gıbı bıı genç kızın go 7iındcn bakmaya başladı^ını/d.ı onıı ne lcrın bekledıgını, kımlcrlc vc nasıl ılışkıler ıçınde olduğunu tahnıın edebılırsıııı/ or neğın Ancak, bu kışjlerın ve kı/ın gelı şen olaylar boyunca vcreccklcrı tepkılerı bılemezsmız Sızı ija^ırtacak hamleler ya pabılııleı Ya da onceden luç hesapta ol mayan bırısı çıkıp gelıı ve beklenmetlık bır suru olaya yol açar Boyle yaklaşıı^ı nızda, daha dogıusu kendını/ı olaylaı ın akışına bıı biçimde bıraktığıni7cla hiçbıı oykuyu sonuna kadar aydınlatama/sını/ Onlaı, romanın ıçınde ya/ılmamı^ roman lar olarak kalır Bana kalırsa ıyı roman bu nun otesındc /orlamalat yapmayan ro mandır Romandakı yaşamın açmadıgı ka pıları açtıkça, metnın olu^turdu^ıı ger çeklık duygıısıınu /edelcmeye ba^laı va şam U7cnne tahmınde bıılıınup nutııklaı atan bıtıne donu^ursunu/ SORUNLU ÇOCUKLUK Sorunlu çocukluk ılerde h/> frd/<di)i mı yolaııyor mutlaka3 Çuııku bu ornıklır çok ve buııunla baş < Imı ııııı \olu /n dır uz Sorunlu çocuklıık kj^ının gelcccğını belııleyen etkenleıden bııisı Dolayısıyla, sahıp olıınan genetık mırastan ıçınde va sanılan loplumsal ortama kadar bırçok bıleijcnle bıılıkte lol oynuyoı Ancak çocuklukla ya^anan sorunun ^ıddetı yuksel dıkçe, dığet bıleşcnlet tatafından teLılı edılme olasılığı (lıiijuyor T nsest oldııkça a^ıt bır darbc oıncğın t^kencc duzeyıne vaıan şıddet uygulamalaıı da derın tuhsal yaralar oluşturuyor Otcyandan, bLitun bu kotuluğun, çocuğun guvendığı ornek alıp benımsemeyc çalı^ttğı \akinlaiindan gelıyor olm.ısı ba^lı ba^ına bıı yıkicilık Ba^ etmc yollaıına gclınce Aıle ıçı ^ıd det ve cınscl kotuye kullanınıla ba^ edc bılmek ıçın kadının aıledekı konumunun gııçlenmesı onemlı Sınık vc çoğu /aman kcııdısı dc aynı tııı uygulamalara manı/ kalan bıı anne çucuklaıın.ı sahıp çıkıp onları korııyamıvoı tjUiıku loplumsal destek sıstemltrı bıı dığcı onemlı bılcşcıı Kotuve kullanılanın \aıdım ıstıyebıleceğı, geıektıgınde aılenm ıçıne buınuıuı soka bılccek kurumlaıın vaılığı çocuğun hakla rını koruma olanağı yaratırken saldırj'a nın da go/unu koıkmuyoı loplumsal at mosrer heı konuda oldugu gıbı buıada da tayın ctlıcı l'acı/e hatta tcc ıvıı/c ug ıayajı kı^ılcı, suçluluk hısscttıklerı vc ço ğu /aman ola> açığa çıktığmda çevıe lata fından suçlanıp ılesteksı/ bırakılaıaklarını bıldıklerı ıçın seslcrını çıkaımı>oılaı Bu rada aydınlaıa ve sfvıl toplum oıgutlcnnc lol du^uvoı Kıııbanı tohıncl allında blıa kıp, sııçluyu koll ı\ u.ık heı tııılıı \aklaşl ııu karjji tavıı almalı tacı/c uğıa\anın de ğıl tacı/ı vapanın koıkup suçluluk duya cağı bıı atmosierın oluşumuna katkıda bulunmalıyi7 Bızı lı rapt gıbı guzı l bır roman kazan dırdığınız ı<,ın tcşckkurlcr Son ulanık ro manınızı tahıı herkesın okuınau gerchır ama okurunuz kınılı rdır kımlt r okıır \ızı, boyle bır gozlc rnınız oldu mıı s llgınç ve ço7iımleyıcı yaklaşınunı/ ıçın teijckkur etmek ıstıyorıım bcn dc Kıtap laıınıı kımlerın okuduğuna gclınce, ruhsal ço/umlemeleıe ılgı duvanlaı dtvebılııım Fahmın edeceğım/ gıbı yuksekogıenımlı lcr ve kadınlar daha çok bu grupta Bır dc son /amanlaıda, ozellıkle "Buyuculer"ı ya/dıktan sonıa, lantastık edebıyatla ılgı lcnen gençlerden olumlu tcpkılcı alıyo rum • Terapi/ Levent Mete/ Can \ayınla / K İ T A P S AYI 7 7 6 G eçcn vıl yayımladığı Buytıcııler adlı lantastık romanı ıle ılgı toplavaıı Levent Melc ılc yenı h.ıskısı vapılan leıapı adlı 10 manı U7erıne konuştuk Terapi, aıle ıçı ^ıddete tanıklık etmıs, bir genç kızı anlatı yor Soıunlu çocukluğu, ıleıleyen vasjarda bıı kışılık bolunmesıne yol açmı^, ancak toplum hu sorunlara yardımcı bir ctkcn olamıyoı clbcttc Teısıne, genç kı/, çocukluğundd ya^adıgı şiddetin gıderek toplumun her katmanına nasıl yayıldığını goruyor ESKİ BİR YÖNTEM Sız/n kıtaplarınızdii, lcrapı'de de goru len bır $ey var, zıhmdtkt hareketlenmelerı gımluk ya^amdan aldıg'ınız kı^ıkrk hıkâyt cdıyorKNnuz hıhıı bu şekılde ı^mıızdc olııp bılı >ıl( rı dahti kıday anlıyoruz Tdebı yata yaLLmtnınm, hurada yapmak ısUdık lerınızı ogretıebılır mıyızy Bıı çok eskı ve denenmış bıı yontem Mıtoloplcr, ıc, dunyami7dakı egılımlerı vc (,e^ıtlı ınsanlık halleıını temsıl eden fıgur leıle dolıı Kendıne donukkık ve hayran lık, sud.ıkı aksıne âşık olan Narkıssos'da cısırnle^ır orncgın Pan azgın cınscllıftın, Bakıtb eglence ve beiahatm, Hades olu mun tanrısıdır Insan ?ıhnı genelde boyle ı^lıyor aslında Ya^amı kışılcştırmclcrlc anlanıaya yatkınlığımız var Bılmemcv ve kavtanama/ olanı, tanıdık kalıplara doke ıck dışsallaştınyor, elle tııtulup go/le go rııluı halc gctırıyorıı/ Dı/ını c,arptı^ı mabaya, elıyle vurup "pih maba" dedığınde acısı yatışıt çocuğun Gerçekle bağını yıtı rıp sanrılı bır yaşantıya gıren kı^ı 'T^ım yemcklcrımc zchır katıyor" dcdığındc, as lında onun yıllardn hayatıııı /elıırleınekte olduğıınu soylemektedır Duşlerde, fıkır ler kışılerc ve yaratıklara donuşmuş ola Sevgılt Levent Mek, Terapı'de onıelıklc ııısıinın zthm de ılgılı ^arpuı gozlemler var, psıkolojık hareketlcr, domt^umler parça lanma Antak kammta hu çalı^ma yalnızıti bır ornekleme dığıl Bır Joktorun gozlemlenmn yantnJıi nrtada bır roman başa mı var Bıt ıkt hımlıg'ımzdı n ayrt ayrı soz etmenızı lilcyttcğitt/ \ızdın Doktorlug'u nuz veyazarlığınız, tıa\ıl gılı^lı^ Edebıyata tlgım çoc ukluk yıllarına da yanıı Babam bıı anlatıcı, anncmsc kıtap kuıduyclu Babamdan hıkâye uydutmayı, annemden kıtap okumayı oğrendım Su reklı ya/dım sonra Oyunlar, oykulcr, kısa metınleı iaJan Unıversıtede, polıtık lıareketlılık îçinde en ıyı yaptığım ış duvaı ga /etesı yazarlığıydt Doktoıluğun ılk yılia rında asıl lymın yazmak olduğıınu tluşıı nuvoıdum bj/olrenıyle ılgılenıneye basja yıncaya kadaı boyle suıdu !jızohenıyep ycnı bır seruvendı benım ıçın Rıı hastalı ğın elınde kıvranan buyuk kalabalıklar vaıdı bıı taıaftan Yatdımlaijina ve adan m.ı tıkıı uyandıııyotlardı Oteyandan, kendımı ınsan zıhnının dennlıklerıne uza SAYFA 10 lak (,ıkıp gelırleı (,oğtı /aman Yanı top lııııısal kımlığımı/ın ınce kabuğunun al rında boylcsıne somutlaştırmalarla çalışır /ıhnımı/ Sanatın bıltme ıısnınlııfıı bııradadıı bcnce Bılım bdıncımı/e lııtap eder S.matsa ılahadcıın koklu ve kapsavıu bıı vanımı/.ı, bılın(,dışına scslonır Bılım soyutlamalarla ıığra^ır Sanat, sonuıt küji lcı duıumlaı olaylaı yaıatmak zoıunda dır h tdpt'mn aıılattcnı çok umlı bır hıçım dı Lizıhmş Hıpıtııızın yaktndan taıııdıüj bır yaşıtıtt ^ımdı ıirlık \a\gınla$an lon LI Hıiyetlerı, tntıharlar htraz bunlarm sebep ttrını dı gırmık gırekıyor galıba Sıztoplumumıada ya^ananlardan nı kadar bnlc nnorsunuz^ Çunhu bu dü bır baktma ya Ztirııı ^tiğma tanıklığıdır defcıl mı> loıc cınayctlcrı vc genç, kı/ ıntıharları bu/ddğının dı^aııda kaJan boluınu ancak Suyıın altında çok bııyuk ve yalnı/ca kır sallıkla sınırlı kalmayıp, kent yaşamına ch dcrınlcmesınc sızıp kanijan bır karanlık soluk alıp veııyoı Çocıık kotuve kullanı mı ve aıle ıçı ş^ddet, bı/ım ıçın olduğıı ka dar Balılı toplumlar ıçın dc bır halk sağlığı soı Linu Cıoı u^me odalaı ında kaışınıza çıkabılecek en trajık oykıılerden bırısı bu Hcm psıkıyatr hem de romancı olunca, boyle yakıcı bır sorunu gormezden gel mek, onıınla ılgılı bır hamle yapmamak mıımkun değıl Toplıımda yaşananlaıdan bcslcnmck dcnılcbılır buna Ya/arın çagına tanıklığı denıleıı ^ey de bu sanırıın /a ten Sarhoş, kamtnı doven bır baba, pek çok adaınla ılışkısı olan bır annt Terapt'nın 11,1 nde yazılnıamış bır başka roman dciba var Kend/unı gızlcyen bu hıkâye a\lında yazınsal bakımdan Terapi mn başarısına C U M H U R İ Y E T