Katalog

kavusurlar. Haç gibi kutsal objeler karşısında saygıyla gcri çekilmelerinin, kilisenin iirettiği ince ayarlı bir propaganda olduğıı anlaşılır. Roman okundıığunda, dinselliğin o dönemlcrde kendini güvencede hissetmesi içın hıı türsöylenceleri yaygınlaştırdığı görülecektir. Masum insanların kanı ve rııhııyla beslenen vampirler karşısında insanların ycnilgiye ıığrama olasılığı kilisenin ürettiği ya pay bir kâbus olmaktadır; çiinkii, cennet kapılarının sonsııza dek kapanması demektir. Zaten günümiızde de modern şeytan kovma ritiiellerindc haç önemli bir unsur olmaktadır. Müslümanlar arasında ise kelimei şehadet getirilmesi her türlü şeytani kötülükten insanları ıızak rutmasına inanıldığı gibi... irlandalı ünlu gotik yazar Bram Sto ker'ın (1847 Dııblin 1912 Londra) çocukluğunda geçirdiği bir hastalık sonıı cıı yedi yaşına kadar yürüyememesi, sonraki yaşamında etkili olıır. Inatçı bir ki şilik edınir. Eğildiği her konuyu basarma arzıısu sıkı bir çalışmayı gerekli kıl dığından üniversite ögrcncisiyken derslerinde oldıığıı gibi diğer sosyal ya şanıına inatçdıüı damgasını vıırur. Başarılı bir atlet ve tutholcu olıır. Devlet mc murlıığu yaptıgı on yıl bovunca Mail gazctcsine îiyatro eleştırilerı yazar. 1897 vı lında Dracula'yı yayıııılar. Gunlukler biçiminde yazdığı romanında Transilvan yalı bir vaıııpir olan Kont Dracııla'nın doğaııstü güçlerini kullanarak Ingiltere ye gelnıesini anlatır. Romanın ana karakterlerı Kont Dranıla, onıınla ilk kez tanışarak vaılıgını bildiren Jonathan Harkcr, 1 larker'in eşı Mina, Dr. Seward ve Dracula ile amansızca nıücadele edcn Dr. Van Melsing. Halk arasında söylenen ve kötü ruhlaıa karsji halkın korıınma amacıyla ktıllandıgi sarımsak, haç ve dış budak ağacından yapılmış kazıklar gibi ilkel ydntemlerı romanında işleyen ya zar, kendisinden sonra aynı konııda üriin veren yazaıiara da ilham kaynağı olıır. Birçok vampir oykiısıindeki vamnir avcılarının ellerindeki silahlar hep bunlar olmuştur. Stoker'ın önceleri Count Wampyr adını kitabına koymuşken daha sonra Whitby'deki halk kütüphanesinde bularak okudıığu EHak tarihiyle ilgili bir kitapta Dracııla adına rastlaması kitabının adını değiştirmesineneden olur. Yazarın roman kahramanını tarihemal olmtış kişiliklerle ilişkılendirmeye çalışması, ki tabını ilginç kılması yanında, o dönemin sosyal yaşamına da eleştirel yaklaşmasını da sağlamHjtır. 1451 yılında Sighisoara köyünde do ğan, ülkesini işgal eden (^)smanlı ordusıına karşı direnen Romen yurtseveri Vlad Tepes'in ^iddet yanlısı tavn Bram Stoker'ın esin kaynağı olsa da, yazar, tarihsel kişiliklerden çok bölgedeki halkın anlattıöı efsanelerden etkilenir. Buna karşın bir roman kahramanı olan Dracııla'nın tarihsel bir kişiliğe mal edildiği de görülür. Ozellikle Osmanlı sömürgeciliöine karşı miicadele eden Romen ulusal kahramanlarıyla özdeşleşmesi çarpıtma dan öte bir anlam taşımaz. Bununla birlikte feodal dönemde birçok derebeyinin köylülere yönelik zaliınane tutumları, acımasızlıkları halk arasındaki efsanevi korku unsurlanyla birleşip öyküleştiği düşiiniilürse, yazar Stoker'ın bu tür anlatılardan etkilendijii daha mantıklı bir degerlendirme olacaktır. I Ier ne ka dar Osmanlı güçlerine karşı ülkesini savıınan ve tııtsaklara karşı acımasız oldu ğu öne sürülen Vlade Tepes'in adı Kazıklı Voyvoda'yla (Voyvoda sözcüğü C)s manlının Eflak ve Boğdan beyliklerinc verdikleri addır) birlikte anılıyor olsa da asıl kaynak, Wallachia Prensi 2. Vlad'ın halka karşı uygııladığı işkence ve zulüm lerdeıı dolayı adının halk arasında şeytan anlamına gelen Dracııl (Dracııla ise şeytanın oglu anlamındadıı) denildigidir. Başka halk söylencelerinde yer alan Mircai Batrin adındaki yerel bir yöneticinin karısının sıırekli genç kalmak ıığrıına bakire kızlan keserek 1tan banyosu yapması nedeniyle bu aileye de Dracııl adı verilmiştir. Yine, Barthory Kontesi Elizabeth'in son on yılını 650 genç kızı öldürterek kanlannı ısıtıp kan oanyosu vaparak gençliğıni korumaya çalışmasıy la ilgili halk arasında yaytlan s<)ylence söz konusudur. Bu söylenceye göre 1611 yi lında Kontes odasına kilitlenerek adamları tarafından aç bırakılaıaköldürtülür. İlk Dracııla lilnıi 1922 yılında çevrilir. Bela Lugosi 1927 yılında ikinci kez çev rilen Hlmin baş oyuncusu olur. Daha sonra ünlii Ingiliz oyuncıı Christophcr Lee çevirdiği Dracula Hlmiylc (izdeşleşir. Bukonudailkolma ozellığını korııyan eser, ilk kez Tıirkçeye tam me tin olarak çevrilmii;tır. Işin üzücii yanı, yıllarca gerek sinemada gerek çi/.gi roınanlarda ve yine gerek edehiy.mn degişik tüılerinde sıkça karşılaştıgı mu bu klasikleşıniş romanın aslınm ek M'ksiz olarak yıllar nnra 1 üıkçeye ^evrilmiş olnıası. Yolu yaşamdan denıl deoluınun.so ğuk labirentlenndengeçenh.ıyalı bir varlık turümın ilk orneğı olan Kont Dracula, edebiyat dünyasında da ilk olnıakla oneıııli bir ımsıır olarak gıinu ınüze kadar gorsel ve yazılı sanatta etkinlij^ini sürdıirmüştıir. • myelkeııli@holmail.com Dracula/ liram S/okcr/Çcv: Niran Elçı/İthakı Yayınları/424s. PULİTZER ödüllü yazardan yeni bir roman Michael Cunningham DÜNYANIN SONUNDAKÎ EV İki gençlik arkadaşı olan Jonathan ile Bobby'nin çevresinde dönen roman dünyanın özgürlük rüzgârlanyla ayağa kalktığı 6o'lı yıllann sonunda başlıyor. Eşcinsel eğilimler gösteren iki gencin arasına eksantrik ve uçuk Clare'in katılmasıyla sıra dışı bir yaşam paylaşan üçlü New York'un çılgın yaşamından çıkıp taşrada büyük bir aile olmaya çahşıyor. Her birinin çocuklııklanndan getirdiği psikolojik yükler ve dünyayı farkh biçimlerde algılayışlanyla yoğrulan roman büyük kentlerdeki yaşamın barındırdığı kınlgan, yoğun ilişkiler üzerine kurulu. Michael Cunningham DÜNYANIN SONUNDAKİ EV I İngilizce aslından çeviren PÜREN ÖZGÖREN DAHA ÇOK ATEŞ, DAHA ÇOK RÜZGÂR Susanna Tamaro DAIIAÇOKAITŞ DAHA ÇOK RÜZGÂR Susanna Tamaro, sevginin ateşi ve ruhıın rüzgârı olmadan hiçbir yere varamayacağımızı, günlerimizi sıradan bir tutsakhktankurtaramayacağımızı söylerken bir kez daha okurların içini ısıtıyor, yüreklerine sesleniyor. Tamaro ile yirmi yaşlarında bir genç kızın bir yıl süren hayali mektuplaşması üzerine kurulu kitapta, ünlü yazar, hayatla baş etmekte zorlanan bu genç kıza açık ve neşeli bir üslupla, insanlığın ortak dilini kullanarak, sıkıntı çektiği komılarda yardımcı olur, kendi içselliğine yönelmesini ve kendi duygularını keşfetmesini, bunu yaparken de acı, karamsarhk ve sıkıntıdan korkmamasını söyler. Susanna Tamaro t VI ». ( I M » > İlk Dracula fllml 1922 yılında çevrilir. Bela Lugosi 1927 vılında Iklncl kez çevrllen fiimin bas oyuncusu olur. Daha sonra ünlü Ingillz oyuncu Christopher Lee çevlrdıgı Dracula fllmiyle ozde$le$lr. CUMHURİYET KİTAP SAYI 701 İtalyanca ashndan çeviren EREN CENDEY YAY1NLAR1 http "ww* Ljnyıivıııtıin ioııı : pusiıt Viivıııcv ua L.uivıivınlan u