Katalog

Kapak konusunun devamı. tcrlcri, nıımaraları, şefleri, müdürleri bırakıverip "kuşların sevinç şar kıları ını söylediklerini, yoksa korkıı çığlıkları nıı attıklarını öğrenip anlamaya" doğru yol alanlardır ("Islık"). Kimileri kent kırgınıdırlar, küçük bir kız çocu ğuyla birlikte, üzeri çiçekli porselen parçacıkları, renkli camlar toplarlar ("Kent Kırgını"). Kimileri dııvarların rengini, perdeleıi değiştirir, bardak rahna be gonyaları koyar, olağanı, tekdüzeyi çiçek adlarıyla aşar ("Leylak üalları'). "Tuba"da da, "OyurTda da, "Göç Zamam"nda da hep türlü türlü olumsuzlukların uyumsıızları çıkar karşımiza. Yaşamanın bir teli tınlatmasını bekleyen, arayan kişilerle, bekleyecek ve arayacak zamanı kalmayanların, küçük baş kaldırmalarla kendilerini bir çitin hemen öte yanına tırlatanların öykülerini yazmıştır Baran, Haztran'da Kimi oykülerin erkek ağzından yazılmış olması bence özel bir önem taşımıyor. BesbelIi, erkek de, kadın da, çocuk da insandır; Selçıık Baran'ın kadın olması bıı bakışını değiştirmiyor. Analann l lakkı vazarın ikinci öykü kitabı. Dokuz öyküden sonııncunun adını vcrmiiî kitabına. Küçüklü büyükJü acılarla örülmüş, güvensizliklerin, korkularla gerçekliğin bovutlarına sindirilmiş, umutların ve mutııılukların abartıJ madığı, şımartılmadığı öyküler; 'yaşam sürüyor, öyle de olsa böyle de olsa sürü yor, ama çoğunca cksik, kırık, incinmiş, yaralı ya da yanlış sürüyor'un öyküleri! Avunup gidenlerin de, avuntıılardan silkinenlerin de dramlan, çatışmalan olduğunu, zayıfın da güçlünün de insan olduğunu, giderek zayıflıkgüçlülük gibı kişilik özelliklerinin yaşayan niçbir kişide sürekliliğini koruyamayacağını bilen bir yazarı okuyoruz. Öykülerin temelinde, insanı olanca insanlığıyla gören fel seti bir bakış ve ancak bu Dakışla başarılabilecek kişi çözümlemeleri, kişinin ilişkileri içerisindeki kendiligıni yakalıyoruz. Tam bulunurken, tanı bulunacak gibi *" Selcuk Bapan Bir "solgun" yazar lük taşıyan canlı kişileri için, onların yaşamalarına ilişkin vâhacıklaryaratmaktan öteye gitmemeyi seçmis. Bana bu i/lenimi veren, yine aynı öyküden alaca ğım şu parçalar oldu: "Bğcr güvenmeyi yadsıyabilseydi... Hğer sevdıklennı sevmemcyı kaşarabılseydi.. Nasıl olursa olsun yeni öğrendiklerini de sevmcyi" (...) "Hem insanın bir yerde denenmemiş bir ıımııdu olmalı bence... Saklı kalmalı." "Kayalık Yoncaları" da iyi bir öykü; ama kitaptan özellikle seçtiğim bir bölüm olduğu için alıntılamıyorum aşağıdaki paragrafı; Selçuk Baran'ın, sesini çok yükseltmeven başkaldırısını, kendi öyküsünun scslcncmcycceği kişileri pes perdeden eleştirisini dilc getirdığini düşündüğüm için aktarıyorum. Ne anlatıyor Baran, öykülerinde? "Şu otobüs biletlerini yitirmemek için büküp bukup yüzüklerinın arasına sokanların, sızısını duymadıkları bir yalnızlığı şık kol duğmeleri satın alarak geçıştirenlerin, şarkı lı kalabalıkJardan eğilip eğilip yoksul çılgınlıklar toplayanların, o kırpıntı düş künlerinin, Ramaıan aylaıında saygılı, vetingen yiızler takınıp ıçkı içmeyenlerın bilemeyecekleri bir bürü şey." Kitabın sanat açısından olduğu kadar, düşünce açısından da dikkati çeken bir öyküsü de "Sarmaşıklar". îçtenligı arayan, yapaylıkları aralayıp gerçeği irdelemeye çalışan bir övkü. Yürekli bir öne riyle sonlanıvor: "Güven duymaktan tiksinmeye başlamışsanız eğer, korku'yu sa lık veririnı. Korkunun bedeli korkudur ve korkudan öte köy yoktur. " "Kabuk" da kitabın düşünsel yönü yüklü öykülerinden. Yüzeysel entelektüellik çalımları, kof burjuva kuralları, "başarılı evlilik" özentileri, kendini kandırma, sosyal özdoyurıım (mastürbasyon) tuzakları başarıyla eleştiriliyor; söylev vermeden! "Hayata bağlı", hep başarılı, kalitc düşkünü, giyinı kuşamda renk uyumunu bile düzeninin vazgeçilmez bir parçası haline getirmiş bir kadın Nesrin. Kendini, kendinde değil; başka şeylerde, kurallarda, sarkılarda, şaıkı sözlerinde yaşayan bıı kadında, birden, ikiye bölünme, çatlama başgösterince, kadın yapaylığın, sığlığın tiksındıricilığini bilince çıkarıp silkiniverince, ilkin en yakın çevrcsinden gelen tepkilerin ilgisizlikle başlayıp, istihzayla, suçlamayla sürmesi, sonıında düşmanlığa varması başarıyla sergileniyor. Kişiyi vermekte olduğu kadar, belli bir toplıım kesiminin Yaşam sürüyor Sarmaşıklar olurkenyitirilen yaşama sevıncinin, yitirümesine alışık olunduğu için yitirilen yaşama sevincinin iletıJdigı bir öykü olan "Bahçede", kitabın en güzel öykülerin den biri. "Erdemin pısırık, korkak ve (,alımü, günahınsa sessiz, seriıı ve suçsuz oldıığıına inanabilmek"ten soz eden bir öykü, insan değerlerinin gözden geçiril diği, soru sorduran bir öyküdur; bundan ötürü de felsefece bir yaklaşun getiımektedir. Değerlerden ıımut kesilmiş, umutlar bütün bütüne yitirilmiş değildir Selçıık Baran'ın öykiilerinde. Ama küçük, sönük tşıklar olaıak, körüklenmedikçe alevlenmeyecek kıvılcımlar olarak kalıyorlar... 'Havır' diyordu adam bütün güçsüzlüğüyle. Sonra bir 'eğer', 'hayır'ı o çok güçsüzce söylenmiş olsa da anlamından ötürü etkisini yitirmeyen 'hayır'ı gölgeliyordu.." cümlesinin altını çizmişım bıı öyküde. Yazarın kişilerini belirlerken getirdiöi yorumların çoöıı, çevresindeki kişilerle ve içinde yaşadığı toplumsal koşullarla biçimlenen insanın ıç karmaşalarına uzanmakta ve ulaşmaktadır. ÖykııtJen yazın yapıtından öneri bekleyenleri doyurmayacak Baran'ın öy kııleri belki. Çünkü her biri, bir bütün BÎR FOTOĞRAFTA ÜÇ KADIN Bizler o geçen son yaz Üç kadındık, yaşama stğınmıştık Denizi ve yazı kutsar gibiydik Belki de biz değildik Yalntzca bir fotoğıaftık bdki de O yüzden oıda kaldık Üçümüz de gülümserken donmustuk Içimizdcn biri sonuna çok yakındı ü zanıan bilıniyordukFotoğrafta üçümüz de gülümsüyorduk Artık yaz sona doğru gidiyordu Içimizden biri sonuna doğru gidiyordu O zaman bilıniyordukÜç kadındık Yaşama saruınuştık Ve eski bir şaıkı birimizin sesinde "Hâlâ yaşıyor katbimin en gizli yerin^ SAYFA 4 de" Üç kadındık Nereye gittiğimizi bilmiyordıık j O güzclım yaz hiçbiıimiz Yaşamın bir fotoğraf olacağını düşün müyorduk Belki de o yaz hiçbirimiz Gerçek değildik Biz değildik Çünkü o zaman bümiyorduk Donmuş birer görüntü olduğumuzu Gülerken donduğumuzu Üç kadındık Bir güzel yaza sarınmıştık Birimizin bitişe yakın olduğu o yerde "Bir hâtıra ki izleri yıllarca derinde" Ülkii Uluırmak ÜISDUI m Güz Gelmeden/ Selçuk Baran/ YK Y/ 242 s, Arjantin Tangoları/^4 «^ Baran/ YKY/ 95v, Bozkır Çiçekleri/^V/f«^ Baran/ Özgür YaymDafyttm/251 s., Bir Solgun Adam/ Selçuk Baran/ Mıllıyet Yayınları/ 301 s , Tortu/ Selçuk Baran/ Kaynak Yayınları/ 117 v, Yelkovan Yokuşu/ SeIçuk Baran/ Remzi Kitabevi/ 128s., Hazitan/Selçuk Baran/ C.enı Yayınlart/llJSs., Kış Yolculuğu/.SV'4«/^ Baran/ Tan Yayınları/ 154s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 688