Katalog

0 KUR L A R A Selçuk Baran'la ilgıli dusyamm hazırlarken amacımız 4 Kasım'daki ölüm yıldönümüne yetiştirmekti. Ancak yazılan zamamnda biraraya getiremedik. Selçuk Baran'ı anma bu sayımıza kaldt. Füsun Âkatlı'nın yazısı imdadımıza yetişmeseydi dosya daha da gecikebilirdi. Selçuk Baran Ankara Kız Lisesi'ni ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi Aynı fakülteninBanka ve Ticaret Enstitüsü'nde kurs müdürlüğü yaptı. 19871993 tarihleri arasında TRT htanbul Radyosu'nda radyo oyunlan yazdı. Baran'ın "Çocuğun Biri" adını taşıyan ilk nyküsü 1968'de Yeditepe dergisinde çıktı. Türk Dili, Oluşum ve Argos dergilerindc öykii yayımlamayi sürdürdü. Edebiyat çevrelerinde ve okur katında ilgiyle karşılanan yalnızlık ve umutsuzluk dolu öykülerinde dü'şsel, şiirli bir hava yaratmakta bamrılı olduğu kabul eaildi. Behçct Necatigil onun için "Kcskin, belirgin çizgilerden kaçınarak, dikkat isteyen, belirsiz yaşantı parçalannı birleşliriyor; çağrışım ve yorumlara açılma gücü için okuyucudan katkılar bekleyen bir'iç hayat' görünümleri çiziyor." demişti. Baran 'Haziran' adlt yapıtıyla TDK 1973 Oykü Odülü'nü 'Analann Hakkı' ile 1978 Sait Faik Öykü Odülü'nü (Adnan Ozyalçtner'le birlikte) almıştı. Sevgiyle anıyoruz Selçuk Baran'ı.. Bol kitaplı günler... TURHAN GÜNAY Çiçeklerın Tanrısı Ç ağımızın sevilen Ingiliz yazarlarından John Fowles, "Koleksiyoncu" adli romanında, bir kelebek koleksiyoncusunun eline yükJıi miktarda para geçtikten sonra âşık olduğu genç kızı kaçırıp evinde hazırladığı özel zindana kapatmasını konu cdiyordu. Hamdi Koç'un "Çiçek lcrin Tanrısı" bir açıdan P'owles'un bu güzel romanını çağrıştırdı bende, Koç Fowles'un tersine yok eden kahraman yerine, iyileştirmeyi kendine meslek edinmiş bir adamın çiçeklerini iyileştirdiği gibi sevdiği kadını da iyileştirmek için giriştiği çalışmayı anlattnış. Roman hızlı ve tempolu bir başlangıçla ölüm üzerine, özellikle de beklenen bir ölüm üzcrine düşünce romanına dönüşüyor. Ilk iki bölümdeki sürprizlcr dolu anlatım romanının geri kalanında aynı tempoda ilerlemiyor; sonu tahmin edilen felsefi bir tona giriyor ve okuru ölüm üzerine düşünmeye itiyor. Insan ölümlü olduğunun bilincinde yaşamasına rağmen, ölüm karşısında her seferinde biıyük bir şaşkınlık gösterir, roman bu saskınlığı en az şekilde ve en doğal biçimde kabul eden Aygen adlı kadın karakter üzerine kurıılu: özellikle insanın ölüm tarihinı öğrenince yaşama bakışındaki değişikliği ele afıyor. Gerçekten de sınırlı bir ömrü kaldığını bilmek ınsanlara farklı bakış açıhın getiriyor, bunu hepimiz çevremizdeki ölümlerde görmıışüzdür, bazılannı yaşama bağ ladığı gibi, bazılannı da yaşama kar^ı tamamen dııyarsızlaşrırdığını bilirız. Aygen, ya şama bağlüığını bu zor durumda da bırakmayan biri, yaşadığı yeni heyecanlar ve aşk sayesinde belki de çocukluğundan beri hayatının en mutlu dönemini yaşadığını anlı yoruz. "Çiçelderin Tanrısı" Nadir isimli baş kahramının ağzından anlatılmış, romanın iler leyen "Iiuphoria" başlıklı bölümde bir günlük şeklinde donuşüyor anlattı. Kelime anlamı kendini aşırı derecede zinde hissetmek olan "euphoria" bölümünde aslında fiziksel zindeliğin tersine kahramanın zihninin giderek bulanıklaştığına tanık oluyoruz. Diızeltilmemiş havasında basılan bu bölümde sık sık sözcüklerin üzerleri çizilmiş ya da aynı sözcük defalarca kullanıbnış ve bazı tümceler bitirilmemiş şekilde bırakılmış, bu da anlatıcının kullandığı uyuşturucu etkisini iyi vermiş. Günlük şeldinde yazıldığı halde, ilk baştan beri günleri tam net biçimde ayıramadığını da fark ediyor okur. Örneğin 22 Şııbat Salı, 02.15'te günlüğe Nadir "ondan sonra Memü gün aşırı bizi aradı ve her fırsatta ziyaretimize geldi" şeklinde bir not düşüyor, nalbuki günlüğün oir özelliği yaşanan günii anlatmasıdır, ileriye dönük bilgileri asla içcremez; fakat Nadir'in günluğü sadece zaman açısından karmaşik olmakla kalmıyor, yaptığı bir işi unutup sanki ilk kez yapar gibi tekrarlıyor. Nadir karakteriyle ilginç bir kişilik çıkarmış ortaya Hamdi Koç. Kendini Sen Nehrine ataıak intihar eden şair Paul Celan'a gönderme yapması, Nadir'i ranımamız için yol gösterici oluyor. C.elan, sadeleşlirilmiş bir anlatımla bazen bir rek sözcük bazen de tek heceli dizelerle şiirler yazmıştı. Şiirlerini yalnızca kulağa değil, göze de hitap edecek şekilde şekillendirmiijti. Nadir de romanın sonlarındaanlatımınıgittikçesadeleştırme yöntemine giriyor; romanın son bölümu 688 olan "gloria" da satırlar daralıyor, ardından görsel ifade bulmuş şiirlere dönüşüyor. Nadir'in bir özelliği de her şeyi kolayca elde eden biri olması. Arabasını tamire yolladığında kendisinden para istenmemesi ilk dikkat çekiyor fakat sonra roman boyunca bu hep böyle sürüyor, bir barda geç saatlere kadar en pahalı içkileri için, onun için özel hazırlanan yemekleri yedikten sonra kendisinden hesap alınmıyor ya da doktora gittiğin"Çiçelderin Tanrısı"'/Hamdi Koç /YKY, de dokror "bir dahaki sefere" diyerek onu 2003/ 308 say/a. yolcu ediyor. Bunun nedeni acaba insanlar"Ko\eksiyoncu"/John Fowks/Çev. Muda uyandırdığı acıma duygusu mu diye memrCöle/' Ayrtntt, 2001. rak etmeye başlıyor okur. Aynı şekilde arabasını yenilemesini istediğinde kardeşi hemen www.yazinsanati.com yeni araba yolluvor. Her şeyi böylesine kolayasu@yazinsanati.com lıkJa elde eden biri olduğu için belki de kaybetmeyi de bilmiyor. İlk sevdiği kadını kaybettiğinde uzun bir süre kendine gelemediğini biliyoruz, ikinci sevdiği kadını da kaybetmemeye böyle karar veriyor. Sevdiği kadını yaşatamayacağını anladığında da onu ölümsüzleştirmeyi deniyor: onu yazarak. Koç'un roman kahramanlarından biri de Johann Se bastian Bach. Bach'ın eserlerini ve yorumlarını ince ay rıntılarla veriyor romanda, Richter, Rostropoviç ya da Gould ıın yorumlarından soz ediyor, dııydıtğıı/dinlediği tek müzik Bach, Bach olmayan müzikleri de bir zaman sonra Bach'ın kötü uyarlamaları olarak duyuyor Nadir. Ürneğin ev işlerinde yardım etmesi için işe aldıkları Ayşe, mutfakta televizyon sevrederken diğer odalardan Bach duyuluyor, hem de Rostropoviç'in çello süitleri yorumu! Nadir'in Bach'tan başka John Fowles,(üstte> "Koleksiyoncu" adlı romanında, bir kelebek kolekilgi dııyduğu şeyler çiçekle slyoncusunun ellne yüklü miktarda para geçtikten sonra â$ık olduğu evinde ri fakat çiçekleri konıısunda genc kızı kacırıpfllmden hazıriadıgı özel zindana kapatmasını konu ediyordu (altta. blrgörüntü) Hamdi Koç'un "Çlçeklerln Tanrıasla ayrıntıya girmiyor. Hat sı" bir açıdan Fowiesun bu guzei romanını çağrıstınyor. ta genel olarak "çiçek" adından başka çiçek lerin adları pek geçmiyor. Romanın ilerleyen sayfalarında hep çiçekleriyle tanıştıracak (hem bizi, hem Je Aygen'i) sandım fakat Ay gen'in yaşamına girmesiyle çiçekleri geri plana ittiğini (ilk sevgilisi Lale de bir çiçek ol duğu için belki) düşündiim. "Çiçeklerin Tanrısı" dııyarlı bir aşk romanı aslında. Doğrudan okura yazılmış bazı açıklamalarla içten bir anlatım bulmuş. Romanda benim en hoşuma giden bölum Nadir'in barmen Mcmü ile yaşam felsefelerini tartıştıkları sayfalar oldu. Içkinin etkisi altında aşk tanımları ve Memü'nün "hayatı iyice dinlendirilmiş, yıllanmış bir viskiye benzetmeme izin verirseniz efendim, sıze hayatın karanlığı sevdiğini söyleyebilirim" sözleri, hem güzel espri katmış romana hem de erkeklerin sohbet dünyasına sokmuş. "Melekler Erkek Olur" romanından bir yıl sonra yayımlanan bu romanına Hamdi Koç anladığımız kadarıyla yıllar önce başlamış ama ancak tamamlamış. Romanda bence tek kusur ilerleyen sayfalarda ritmini yi tirmesi, yine de sona büyük bir sürpriz saklamış. • TAP Imtiyaz Sahibi: Çağ Pazarlama Gazete Dergi Kitap Basım ve Yayın A$ yi temsilen Cumhuriyet vakfı adına llhan Selçuk • Yayın Danışmani: Turhan cünay Sorumlu Müdür Mehmet Sucu cCörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı Baski: Merkez Cazete Dergi BasımYayıncıiık san. ve Tic. A.ş. Matbaası EsenDoğa yolu 13. km. Pursaklar/ANKARA oldare Merkezi: Türkocağı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34 334 Istanbul Tel: (212) 512 05 05 0 Reklam: Publi Media CUMHURİYET KİTAP SAYI SAYFA 3