Katalog

aynı umutsuzluğun etkili olmıış olduğunu; Atatürk'ün ölümünden sonra başa geçince Atatürk'ün düşmanlarını, eski mandacı kimilerini yurda geri getirip onlar görevler vermesinde bu karşıtlığın rol oynadığını sövlüvor. "tnönü Her Zaman Atatürk'ün Ya1 nında mıydir " başlığı altında; tnönü, Abdi tpekçi'ye, "Atatürk'leşimdiyckadar bin meselede bin defa kavga ettik." Dediğıni aktarıyor. "Inönü'nün Kendı Anlatımıyla Dev let Adamlığı" başlığı altında; Köy Enstitülerine başlangıçta kol kanat geren Inönü'nün, Osmanlı padişahları nasıl başıbozuk ve Yeniçeri ayaldanmalannda tahtını kurtarmak için vezirlerini ısyancılara teslım etmesi gibi llasanAli Yücel'i, Ismail Hakkı Tonguç'u ve Köy F.nsrirülerini gerieilere teslim ettiğini söylüyor. "Cıımhurbaşkanı Inönü'nün Atatürk'un Yakın Çevresıni ve Çalışma Arkadaşlarını 'Tasliye' Etmesi" başlığı altında; Atatürk'ün ölümünden sonra Cıımhurbaşkanı seçilen Inönü'nün, ilk uygıılamalarının başında Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşı ve çevresinin tümünıı bır gün bile beklemeden görevlerinden uzaklaştırmak olduğunu; eski saltanatçıhilaretçi, mandacı ve devrim karşıtlannı baştacı ettiğini; orneğin Ata türk'ün değişmez Dişişleri Bakanı Tevtik Rüştü Aras'ı, ve tçi.şleri Bakanı Şük rii Kava'yı göıevden aldırdığını; bunlarla birlikte orneğin; Ulıısal Kurtuluş Sa vaşı'nda beıi ve ölürken de Atatürk'un yanındaolan Kılıç Ali'yi, Atatürk'lebir likte Samsun'a çıkanlardan Husrev Gerecle'yi, Atatürk'un genel sekreteıi Ha san Rıza Soyak'ı, Naşit Hakkı Uluğ'u... aday göstermeyerek Meclis dışında bı raktığını söylüyor. "tnönü Karşıdevrimcı lşbirliğT' başlığı altında; tnönu'nun, Atatürk ün va kın çalışma arkadaşlarını saf dişı etmekle yetinmediğini; kırgınlıkları gidermek gerekçesivle ona ve devrimlere karşı çıkanları etkin görevlere getırdiğini akta rıyor. "Yeni bir dönem başlaıken..." diyerek " Atatürk dönemı artık kapandı." de mek istediğini; Eski sadrazamlardan Salih Paşa, Cafcr Tayyar liğilmez, Ali Ihsan Sabis, Halide Edip Adıvar, Adnan Adıvar, Ali Fuar (lebesoy, Hüseyin Cahiı Yalçın gibilerini partiye çağırdığını scıylııyor. Sonuç olarak da, "Gerçekte Atatürk dönemi ile Inönü dönemi arasında aşılmaz duvarlann oldugunu, bu gerçeğı dı le getirmenın yalnız biliınsel ve ussal bir gereklilik dcğ'il, aynı zamanda ınsanın iyi ve kötüyü ayırt etme duygusu demek olan bir vicdan borcıı da " (s. 60) oldu ğunu söylüyor. Çetin Yetkin, bu düşüncelerle olıısturduğu kitabının "Savaş Biterken Türkiye" basjıkiı ilk bölumunde; tkinci Dünya Savaşı'nın bitiminde genel durum, 1 ürkiye'nin savaşa girmemesı, TürkAlman antlaşması, Boğazlar sorunu, Türk Alman ticareri, Tıırancılık, ekonomik alanda alınan önlemler ba^lıklannın içini doldurıırken; "Doğuştan Özurlü Çtık Partili Kejim " bölümünde cok partili yaşama gcçişteki dış ve iç siyasal nedenleri; "Karşıdevrimin İlk Kıyıınları" bölümündeToprak Reformun dan nasıl vazgeçildiğini ve Köy Enstitülerinin nasıl işjevsizleştirildığinı açıklı yor. "Önce Mal Sonra Missııri" başlıklı bölümde, Türkiye'nin Amerikan pazarı halinegelmesini, Missııri'nin Istanbul'a gelisini; "Bir Acıklı Güldürü: 1946 Seçimferi" başlıkh bölümde, Sıkıyönetim fi seçiınleri ve seçimlerin one alınması Yeni bir dönem... nı; "1946 Seçimlerinden Sonra İlk Başbakan Recep Peker" bölümünde, neden Recep Peker'in ba^bakan yapıldığını ve Peker hukümetini; "Turkiye Amerikan Emperyalizminin Kıskacında" bölümünde Amerika ımgesıni ve Amerikan vardımının içyüzünü, Amerika'nın milli eğitime el atmasını, devletçıtik ve de mıryolu konusunu, Barker Raporu'nu irdeliyor. "Cİ IP'nin 7. Büyük Kurultavı" bölümünde devrimlerden ödiinlerin nasıl verildigini; "Denıokratikleşme Adı Altında Verilen Odünler ve Geıicilik" bölümünde irticanın diriltilmesini; " 19451950 Karşıdevrimci üemokrasinin Daha da Karanlık Obür Yüzü" başlıklı bölümde, Tan, Markopa^a, basın davaları gibi basıuda yaşananları, Sabahattın Ali, Dr. Neşet Naci Arzmı gibi cinayetler zin cirini, DTCF olaylarını, solcuların ve aydınların bu dönemde vaşadıklarını, CHP'nin beğendigi yazarları, karşıdevrime baş egmeyen bir devrimei olan Saffet Ankan'ın intilıarını; "("HP tkridarınınSonır 14Mavıs 1950 Seçımleıi" başlıklı son bölümde de 1950 setimlerini ve iktidar değişiminde ordunun rolünü aktarıyor. lüm bu bölümlerde, ayrıntılarıyla ve belgelerle Çetin Yetkin, üzerinde yete rince durulmayan bir döneme ışık tutuyor. Tezler değil, belgelere ve gerçeklere tutulan yoğun bır ışık diyebiliriz Çetin Yetkin'in aktardıklarına. Bııgıınü anlamak için ayrıntılarıvla ögrenmemiz gereken bir döneme tutulan bu ışığın, siyasal ve toplumsal tarihimize önemli bir katkı oldıığıı yadsınmaz bir gerçek. • ÇETİN YETKİN'İN KİTAPLARI aba Kuvvet Felsefesi /Faşist Devlet: Doğuşu ve Gelişimi (Toplum Yayınevi, 1969), Siyasal tktidara Karşı Direnme ve Devrim / Kuramlar (1969), Siyasal iktidar Sanata Karşı (Bilgi Yayınevi, 1970), 12 Mart Öpcesi Tiirkiye'de Soldaki Bölunmeler: 19601970 (1970; 2. basırn, 12 Mart 1971 Öncesinde f ürkiye'de Soldaki Bölunmeler adıyla Toplumsal Dönüşüm Yayınlan, 1998), Etnik ve Toplumsal Yönleriyle Türk 1 lalk Hareketleri ve Üevrimler (1974; 4. basım, Başlangıçtan Atatürk'eTürk Halk Eylemleri ve Devrimler adıyla Ümit Yavıncılık, 1996), Belgelerle Tiirkiye'de 27 tntinar Olayı (1978), Topluma Karşı Türk Yazını (Barış Yayınları, 1980),Türkiye'deTekParti Yönetimi: 19501945 (AltınKitaplar, 1983), Sosyoekonomik Temelleriyle Siyasal Düşünceler Tarihi (1985), tktidar (1987), Atatürk'ün Başarısız Demokrasi Devrimi / Serbest ('tımhuriyet Fırkası (1987; 2. basım, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 1997), BirSavcının Not Defterinden (Ümit Yayınolık, 1994), 12 Eylül'de trtica Niçin ve Nasıl Gelişti? (Ümit Yayıncılık, 1994), Türkiye'de Askeri Darbeler ve Amerika (Ümit Yayıncılık, 1995), Toplum sal ve Siyasal Açılardan 13 YazarÜzerine Notlar (Ümit Yayıncılık, 1996), Voksa Türk Değil misiniz? (Ümit Yayıncılık, 1996), Türkiye'nin Devlet Yaşamında Ya hudiler (Gözlem Basın Yayın, 1996), Vatan Sağ Olsun (Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 1997), Yoksa Türk Düşmanı mısınız? (Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 1998), Batıhların Kirli Yüzü: Struma (Otopsi Yayınları,2002), Karşıdevrim 19451950 (Otopsi Yayınları, 2002) K Fendun Andaç Yolculuk Hayatın ve yazının sırlı yollarında... Inceleme, eleştiri, deneme yazılarının yanı sıra öyküleriyle de yazınımızda kuşağının önde gelen yazarları arasında yer alan Feridun Andaç, Habtl'e Yolculuk'ta bir araya getırdiği yeni denemelerinde okurlarını hayatın, yazının sıriı yolculuklarına çıkarıyor. Yolculuk, aşk, ayrılık, sürgünlük, aidiyet, kopuşbağlanış, sevgi, dostluk, acı, yurt özlemi, kentlerülkeler eksenindeki izleklerin yer aldığı denemelerinde içte ve dıştaki yolculuklarm anlamlarını dile getiriyor, Andaç. Yol, yolcu, yolculuk izleklerinin farklı, değişken yanlarını ele alıp işlediği denemelerinde bu türe yeni açılımlar getirır. Geniş bir coğrafyanın dilini/anlamını ıçeren denemelerin en belirgin özelliği yolculuklarm ınsan yajamındaki yeri. Yazarın tanıklığında kendinizi yazının, hayatın, kcndı içsel gerçekliğinizin sırlı yanlarını keşfe doğru bir okuma yolculuğuna çıkaracağınızı söylemeliyiz. Yazar bır dıl ortamına orttır, onu var eden yaşama ortamı, dobyısıyla ondaki yazı, duygu, dil bilınanı de olufturur. ' ' Agneta Igvas www.dogankitap.com DOĞAN KİTAP CUMHURİYET KİTAP SAYi 683 SAYFA 1ö