Katalog

ÖNER YAĞCI etin Yetkin, yazdıklanyla* hııkuk, siyaset, tarih, külrürveyazındunvamıza yadsınamaz katkılan olan hir aydmımız. 196O'lı vıllarm sonundan başlayarak yayımladığı "Kaba Kuvvet Felsefesi, Siyasal îktidara Karşı Direnme vc Dcvrim, Siyasal Iktidar Sanata Karşı, Tiirkiye'de Soldaki Bölunmeler, Topluma Karşı Türk Yazını, Belgelerle Türkiye'de 27 întihar Olayı" adlı kitaplanndan sonra, Türk lıalkının taıih boyıınca kendisinı yöneten devletlere karşı niçin ve nasıl dircndikleıi sorularının yanıtlarını araştır dığı "Başlangıçtan Atatürk'eTürk Halk Evlemlcri vc Devrimler" çalışmasıyla tarine yönelir. Bu yapıtında konuyu, vöneticiler ve yönetilenler ilişkisi açısından ve toplumsal boyutlarıyla birlikte inceleyen Yetkin, Osmanlı tarihcilerinden Naima'nın "nadan Türk" (kaba, cahil I'ürk), "etrakı biidrak" (anlayışsız Türkler), "Türkü bedlika" (çirkin suratlı I'ürk) diye nitelendirdiği bir anlayışla nesncl bir tarih yazamayacağı düşüncesinden yola çıkarak, çalışmasına Asya'da atılan temellerle girer. Anadolu Aleviliği ve gö çebelikten başlayıp tslamiyet'in etkisi, Selçuklu devletinde Türklerin yeri, Kutalmış olayı, Büyük Oğıız ve Babailer ayaklanmasından, Osmanlı devletinin kuruluşuna, Musa Çelebi ve Şeyh Bedreddin olayına geldiği bu tarihinde, özellikle Usmanlı düzeni ve Yavuz Sultan Selim dönemini aktarır, Alevi kökenli Şahkulu, Nur Ali Halife, Şeyh Celal, Atmaca, Zünnun Oğlu, Kalender Çelebi ve Celali ayaklanmalarından sonra, Istanbııl'daki Osmanlı düzenine karşı Patrona Halil ve Kabakçı Mustafa ayaklan malarına getirir sözü. Tanzimat ve Mesrutiyet dönemlerindeki yönetim halk ilişkilerinden sonra da Ulıısal Kurtuluş Savaşı ve devrimlerle süren Anadolu halkının seriivenini, bin kitaba vakın kaynakçasıyla da tarihe merak dııyanlar için vazgeçifmez bir yapıt olarak sunar. Bu yapıtlarıyla hukuk, kültür ve siya sal savaşımla bütünlenen bir kimlik olarak toplumsal yaşama katılan Çetin Yet kin, 1939 lstanbul doğumlu Ç Emperyalizme teslim oluş tarihi Çetin Yetkin, tüm bu kitapkrının arasına kattığı yeni bir çalışmayla ufuklarımızı açmaya devam ediyor: "Karşıdevrim 19451950 ".Ele alınan dönemin kronolojisi, dönemdeki hükümetlerin listesi,"DörtlüTakrir","12 Temmuz 1947 Beyannamesi", "25 Haziran 1949 Milli Teminat Andı", "Nihal Atsız ve Türklük" ekleriyle; dönemle ilgili kitapları, yazıları, belgeleri, kararları, mektupları içeren 38 sayfalık kaynakçası, 30 sayfahk dizimyle "Karşıdevrim 19451950", "Bu kitap neden yazıldı?" başlıklı önsöz yerine yazılmış bir bölüm ve "Giriş"ten sonra 11 bölümden oluşuyor. Yüzü Struma" adlı kitabında; Ikinci Dünya Savaşı'nda Nazi soykırımından kaçarak Filis tin'e gitmek isteyen aralarında kadın, çocuk, yaşh, hasta ve hamilelerin de bulunduğu 769 Romanya Yahudisi'nin, Struma gemisine nasıl doldurulduğunu; geminin lstanbul limanında niçin 70 gün bekletilip Karadeniz'e geri gönderildiğini; Struma'yı Karadeniz'de torpilleyerek volcularıyla birlikte kimlerin batırdığını, biryandan Nazilerlesavaşırken.oteyandan Naziler gıbi Yahudi düşmanlıgı ve kıyınıı yapan Batılıların kımler olduğunu; "Insan Hakları Şampivonluğu "nu kimselere bırakmayan, başKalarını soykırımcıhkla suçlayan Batıhların kendi "Insan Haklaıı Sicili"nde Struma facıasının nasıl bir kara leke oluşturduğunu belgelerle, kanıtlarla açıklar. •A Çetin Yetkin den 'Karşı Devrim 19431930' nemine denk geldiği için, o günlerin ölümkahm kaygısın içinde pek anlaşıla mamıştı, anlayanlar da seslerini duyuramamışlardı. Savaşın bitiminde ise, karşı devrimi demokrasi, çok partili düzeni demokratikleşme yaygaralarının arkası na ustaca gızlendi. Bu surecin kaçınılmaz sonucu, Türkiye'nin emperyalizme reslim edilmesi olacaktı... Kısacası bugünün Türkiye'sinde yaşanan tüm olum suzlukların temeli, Atatürk'un ölduğü gün atılmaya başlandı ve 1945 1950 ara sında bu temel üzerine ülkemizin kara yazgısının taşları teker tekerörüldü. Bu gün artık çatısı kapanıyor. Flğer hâlâ bu çatının kiremitleıi döşenirken Türk bay rağını çatıya dikenler varsa ya âdet yerini Dulsun diyedir ya da o bavraklar yıırt sever Atatürkçüleıin inançlı direnişleri yüzünden dalgalanmaktadıı." (s. 21) di yerek kitabın özünü daha başta belirlivor. Aynı yerde: "Sorunlarımızın, içinde bulunduğumtız acı gerçeklerin kaynağını bilmek, bunların çözümü ve üstesin den gelebilmek için önkoşuldur. Bu kaynak, 19451950 arasında yaşananlardır." diyor. Kitabın içeriği Amacım Çetin Yetkin'in kitabını özetlemek değil burada. Özetlenmez ve özetlenmemeli de, çünkiı kendisi beş yıllık bir tarihin özeti zaten. Ama, hiç değilse Giriş'indeki düşünceleri aktararak ve kitabın bölüm başlıklarını belirterek içeriği hakkında bilgi vermek istiyorum Çetin Yetkin'in 6 bölümlük "Giriş" te dedikleri şunlar: "Inönü'yü Eleşrirmek İJzerine Birkaç Not" başhğı altuıda; Inönü'yü eleştirmek ve ona saldırmak Atatürk ü eleştirmek ve ona saldırmaktır diyenlerin yanlış diışündüğünü; înönü'nün Atatürk olnıadığını; kitapta görüleceği gibi, Atatürk'ün birçok eserini tersyüz eden, yıkan olduğunu; Imam Hatip Okullarının, Ilahıyat Fakültelerinin, tekke ve zaviyelerin açılmasının, okullara din deısi konulmasının vebenzergeriye dönüşlerin tn<>nü döneminde gerçekleştirildiğini; bu araştırma nın Inönü'yü eleştirmek için vapılmadı ğını, ama ele alınan dönemin baş sorumlusu, baş aktorü oldıığu için Inönü'den söz edildiğini; karşıdevrimin Atatürk'ün ölümüyle eşzamanlı olarak gundeme geldiğini, ama meyvelerini vermesinin II. Dünya Savaşı'nın bitimiyle olduğunu; Atatürk'e düşman olan kimi kişilerin lnönü döneminde baştacı edildiğini, etkin görevlere getirildiğini, bövlece kar şıdevrimin tohumlarının atıldığını soylüyor. Ankara Universitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirip aynı yerde Hukuk Felsctesi doktorası yapan Yetkiıı, 1970li yılların sonıına kadar çeşitlı yerlerde Cumhuriyet Savcılığı görevlerinde bulunduktan sonra, lstanbul Iktisadi veTicari tlimler Akademisi'nde öğretim görevlisi olur. Bu döneminde "Türkiye'de Tck Parti Yonetimi, Siyasal Düşünceler Tarihi, Serbest C.umhurıyet Fıkrası" adlı yakın tarihimizle ilgili çalışmalarını yayımla yan Yetkin, 19X61991 arasında Güneş, Hürrivet, Millivet gazetelerinde gazetecilikyapar 1991'de Akdeniz Universitesi FenEdebiyat Fakültesi'nde öğretim üyeliğine dönen, 1992de Cumhuriyet Tarihı ana bilim dalı prolesörü olup kur duğu tarih bölümiinün başkanhğıyla birliktc Ataturk tlkeleıi ve Inkılap Tarihi Araştırnıa ve Uygulama Merkezi mudürlüğünü yapan Yetkin, 1997'de cmckli olana kadar, (,oğunluğunu dergilerde ve gazerelerde yazdıgı yazıların oluşturduğu ve döneme ayna tuttuğu "Bir Savcının Not Deftennden, 12 Eylül'de Irtica Niçin ve Nasıl Gelişti?, Türkive'de As keri Darbeler ve Amerika, lopiumsal ve Siyasal Açılardan 13 YazaıUzerineNotlar, Yoksa Türk Değil misinizr*, Tiırkiye'nin Devlet Yaşamında Yahudiler, Yoksa I'ürk Diişmanı mısınızr1, Vatan Sağ Ol.sun" adlı kitaplarmı sunar. Iimekli olduktan sonra Antalva'daki yerel gazetelerde vazılar yazıp, çıkarına ya başladığı "Mudafaai Hukuk" (daha sonra "Yeniden Müdafaa i Hukuk") dergisinin yayınını halen sürdüren Yetkin, geçen yıl çıkardığı "Batılıların Kirli SAYFA 14 Yakıntarihlmiz Çetin Yetkin, tüm bu kitaplarının arasına kattığı yeni bir çalışmayla ukıklarımızı açmaya devam ediyor: "Karşıdevrim 19451950" (Oropsi Yavınlaıı U "Atatürk'ten lnönü'ye Ağır Eleştirı" başhğı altında; Atatürk'ün gerçekten "Tek Adam" ve aynı zamanua "Yalnız Adam" olduğunu; ulusal kurtuluş savaşına ve bağımsızlığımızın kazanılacağına inandığını ve "Ecnebi bir devletın hı maye ve sahipliğini kabul etmek insanlık niteliklerınden yoksıınluğu, güçsüzluğu ve miskinliği ıtiraltan başka bir şev değiidir." diyerek mandacJara karşı çıktığını; lnö nu'nunse, Ulusal Kurtuluş Savaşı'na katılmadan önce Ame rıkan mandacısı olduğunu, Kazım Karabekir'eogünİerde yazdığı bir mektupta, "... Amerikan milletine müracaat edilse pek zıyude faydası olacaktı r, deniyor ki ben de tama miyle bu kanaattayım. Bütün memleketi parçalamadan Amerika'nın yönetiminc vermek yaşavabilmek için yegâne ehven çare gibıdir." dediğini; Atatürk'le lnönü arasındaki temel başkalığın bu olduğunu; II. Dünya Savaşı'nın bitiminde denize düşen vılana sarılır gibi ülkevi Amerikan emperyaİizYapıtlarıyia hukuk. kuitur ve slyasaı savaşımla bütunlenen bir klmllk olarak toplumsal yaşama katılan çetin mine açmasında aynı duygtı vc * vetkln, 1939 lstanbul doğumlu. CUMHURİYET KİTAP SAYI 683 tanbul, 2002, 727 sayta). Ele alınan dönemin (1 Ocak 194514 Mayıs 1950) kronolojisi, dönemdeki hükümetlerin listesi,"Dörtlü Takrir", "12 Temmuz 1947 Beyannamesi", "25 Haziran 1949 Milli Teminat Andı", "Nihal Atsız ve Turklük" ekleriyle; dönemle ilgili kitapları, yazıları, belgeleri, kararları, mektupları içeren 38 saylalık kaynakçası, 30 sayfalık dizimyle "Karşıdevrim 19451950", "Bu kitap neden yazıldı?" başlıklı önsöz yerine yazılmış bir bolüm ve "Giriş"ten sonra 11 bölümden oluşuyor. "Karşıdevrim kıygınlarının anısına" sunulan kitabın "Önsöz Yerine"sinde; 1939 doğumlu olan Yetkin çocukluk pınlerinden başlayarak anımsadıklarıv la yakın tarihımı/in bir özetinin yaptıktan sonra şu sonuca vardığını söylüyoı: "Günler günlerı kovaladıkça, yaşım ilerledikçe gördüm ki, Türkiye'de yaşanan karşidevrim'in başlangıç gün ve saati, 10 Kasım 1938, 09.05'tir. Bu karşı(Itvı imin ilk yılları II. Dünya Savaşı dö