Katalog

2 0 M A R T 2 0 0 3 • Yazın Sanatf nda Tolstoy ve ölüm üzerine' bir yazı var bu hafta ı myfada • PerryAnderson'dan 'Postmodernitenin Kökenleri' n sayfada • Çetin Yetkin'in 'Karşı Devrim'ini öner Yağcı yazdı u. \ayfada ü S.Aslankara Kitaplar Adası'nda Faik Baysal'ın son romanını 'Madam Bambu'yu inceliyor w KIT/İJF ' Cumhuriyet P A R A 8 I Z E K 1 Hayat dolu bir ya Susa ELIZABETH FARNSVVORTH ^ Susan Sontag 2000 yılında Amerika'nın en saygın edebiyat ödüllerinden "National Book" Ödülü'nü "Amerika'da" adlı romanı ile aldı. Bu sayımızda, yazar ile kitap üzerine yapılmış bir söyleşi ve iki yazı yer alıyor iç sayfalarımızda. Sonta A merıka 'da kıtabı 19 yüzyılın sunlarında bir çeZA $ıt ülopikkomün kurmak üzere Amerika'ya giÂ. \.den Pnlnnyalt bir aktrisin gerçek yaşam öyküsü üzerine kurulu. Bu karakterin öyküsiinde sızı çeken ve ondan bir roman yaralmaya iten şey ne uldıt? ÖncelikJe, her zaman bir sahne sanatçısıyla, bir kadınla, bir aktrisle, bir opeıa banatçısıyla ya da bir dansçıyla ilgili bir roman ya/mak istemiştim. Rir zamanlar Isodora Duncan'dan belli belirsiz esinlenen bir baş kahramanı olan ama hiç bitirmediğim bir romana başlamıştım. Sonra tiyatro ile ilgili bir roman yazmak istcdim. Diğer yanda aklımda Amerika'yi keşfeden insanlann hikâyesiııi yaznıak vardı. Sonunda 1870'lerde Amerika'ya göç eden bıı akfrisın adını duyunca ikisi bir araya gclmiij oldu. Olayın 79 yüzyılda geçıyor olmasımn yapmak istediğinizc bir katkısı oldu mıu Aslında şimdiki zamanda geçmesini isterdim. Sonra ncdcn olmasın diye dıışündıim. Çünkii Amerika'nın geçmişiyle ilgili oldukça ilginç bir şey vardı; günümüze çok benzemesi. Çaöımıza özgü olduğunu sandığımız her şey eski Amerika da da fazlasıyla görülebiliyordu. "Amerikalı" kavramının 19. yüzyılda çoktan şeîcillenmiş olduğunu görüyorsunuz. Ben bunu keşfederken çok eğlendim. Iç savaş yıllarının hemen sonrası bir periyot. Romanın neyecan verici olması icin özellikle uğraşmadım ama ortaya çıkan şey tüm çalışmama değer di ve heyecan vericiydi. Çoğunlukla oyunculukla ilgili bir kitap olmuş. Ama şajir/ıcı olan, bir oyuncunun hayatınt anlatan basıt bir btkâyenın arkasından bir Amerika portresinin çtkması lieni en çok etkileyen iki özellik vardı. Biri A merika 'ntn geçmışten neler kaybettıg'ıni gösteren hüzünlü nitelik, digeri bugunkü olasılıkları bartndıran eğlenceli özellik. Amaçladığın bu muydu? Tüm bu şeylerde her zaman ilginç olan şey Amerika. Amerika iç savaşı sonrasında insanlar çoktan kaybettikleri dcğerler için yas tutmaya başlamıştı. Modernizasyon ve yozlaşma eşanlamlı görülüyor, paragöz zihniyetten duyulan rahatsızlığın kendini belli ettiği, insanCUMHURİYET K İ T A P SAYI 6 8 3 ların erdemliliğin baş tacı edildiği, aile değerlerinin da ha güçlü olduğu ve insanların parayla çok ilgilenmcdiği eski Amerika'ya özlem duyciuklan bir dönemdi. Bu sürekli anlatılan Hkir. Ve bir de, benim de bizzat şiddetle inandığım şıı muhteşem inanış var. Kendini yeni den keşfetme olasıhfiına olan inanç. Amerika'ya her zaman inanınz. Yeniden başlayabiliriz, sayfayı çevirebiliriz, kendi kendimizi yaratabiliriz, kcndi kendimizi dönüştürebiliriz. Polonyalı göçmen grup için de Amerika'nın ifade ettiği şeyin bu olduğunu diişündiim. Onlar ekonomik mülteciler değil. Birinci sınıf yolcular için ayrılmış bölümde seyahat ediyorlar. Onlar, Amerika'ya gitmeye kendi iradeıeri ile karar veriyor, bir seçim yapıyorlar. Farklı insanlar olmak istiyorlar. 'l'ıpkı oyuncuların sahnede sürekli olarak yaptıkları gibi, Amerika da onlar için kendilerini yeniden yaratma ve dönüştürme fırsatını veriyor. Bir karakteri nasılyaratıyonunuz? Örneg'in Marina. Önce kelimelerı mt, kıyafetlerı mıyoksa karakterin ımajını mt hayal ediyorsunuz? Bilirsiniz, aktör John Gielgud "bir role hazırlanır ken oynayacağım karakterin yürüyüş, tarzını hayal etDevamı 4. sayfada.