Katalog

r genellıkle derın bır etık vepsıkolonk ıçeıı öı vardır, ama sankı kendısı bunlann one mının farkında değıl mış gıbı ya da yarım bır soztukle anlaşıl mayı bekhvormuş gı bı, bunları veterınte vurgulamaz Iştc, benım hoşııma gıden ve benı çeken bu onun ya nıdır 'Genış halk' yığınları ıçın vazdığını heıkes bılıyoı, ama tıti7 ve ınte begeıulı ınsanlar onıı tid dıye alınca, onda kendıleı ı ıçın ya ı aı lı olanı bulurlar Georges Sımenon ınsanı dusunduruı Ozel va da genel ılgıvı çeken bu olayı anlatır, ancak geneîleştırmekten kaçinır Bu okurun ışıciır " Geı çekten de, sımdlye dek alışılmanuş psıkolo|ik bıı derınhk ver dığı kışılerı, toplıımsal çevreyı, olay ların geçtığı veıleıı betımlcmeye ayııtalık tanıyaıak, esrann ço/umunıı arka plana ıren Geoıges Sımenon kuçıımsenen yanı onemsenmeven polısıye roman tunınu zen gınleştırmış ve onıı vuteltmıştır Son dere te betımlevıtı bu bıçem kııllanan Sımenon gundelık ya^am sahnelerı ıçınde, kuçuk ınsanlaıın sıradan davranışlaıuu çızmeyı ba şaıu Parıs adlı polısınde komıser olarak çalı şan romanlaıının kahramanı (ııles Maıgıet karşılastıgı kışıluden tok etkılenu ve olavın .ıvtiııılatılmasinın otesinde oııları tınavet ışlemevc goturen netleııler uzeıınde du ııır Avaktakımının vecluşkıınluğunundun yasında ge/ınen Komıset Maıgret, genel llklc so/tuluğunu vapmava soyıınduğu "havatı kavmış" ve basıt ınsanlara kendını vakın hıssedtr Bır toplunısal tıajedı orncğıolan sorusnıımalan sııaMiıda, ışlenen tı nayetlcrın altında, setalctın, valnı/lığın ve kırgınlıklaı ın vattığıııı gorur Işte bu ınsaıı lann duvgıılarını pavlaşmava çalışan Komıseı Maıgıet, onlar ıçın bıı kuıtancı, yazgılarınuıonarıtisıolaıak, o d a z a t u ı e n azın dan bovle gonınmek ıster suçluları kendı lerıvle baııştıımava ıkna etmeyc çalışıı Bueylerın ıç dunyalaıııun ve yaşadıkları çevrenın karmaşıklığının belıı tısı olan yer Icı, Sımenon un vapıtında çok onemlı bır veı rutar Issız sokaklaım ıç kataıtıtı go luntıusu, yağmuılu vt sıslı havalaı hep ığ lenç tınavetlennhabeıtısı ıç kaıaıtıtıgos tergelerıdır Bu nedenlt Sımenon'un romanında betımleıneleı vc sahneler hıçbır /aman nedensı/ değıldıı Onun vapıtı şenıı lerın ve vaıoşlann tekdu7c boğutuluğu içintle ınsanı buvuleyen bır vavaşlılda gızlı kınlerı, oçlen, ıttıar edılmeven tınavetlen, valanları ve ortuk pışmanlıklan aydmlatır Yııkaııda değınıldığı gıbı, toplıım dışı lık, valnızlık, doğrıı yola gırme ıle doğıu voltlan sapnıa arasındakı gıdıs gelış, ıçkıye tluşkunluK, ığıençlık, bufunduğıı dıırıımdan duşuş, kaçiş, sutluluk, kaba tınsellık, tinavet Sımenon'un kalem koşttırduğu ay ntalıklı alanlardır Onun vapırı bır eıdem leı kıtabı değıl, tam tersıne bır tııı kotııluk ler kıtabıdır Aslında, Sımenon'u okurken psıkolo)ik ve toplumsal uzamı temel alan Balzat'ı dıışunnıemek olanaksız Baİ7ac, duşeslenn, bankatıların halk vığınlarıyla avnı mahallelerde, aynı katta olmasa bıle aynı evlerdeyaşadıöı bıı donemınyazandır (Vs<ı Sımenon, yoksulların şehrın uzak varosjarına arıldığı bu donemde yazar Dola yısıyla o toplıımsal kırılmanın romancısı dır Georges Sımenon, referans alanlarının vcgeleneksel çevrelerın vok oluşunıı, kıtle kulturunun ortava çıkışıyla toplumsal ılış kılerın ınsanı nıtelığınden ıızaklaşmasını anlatan bıı vazardıı Kuçuk vt orta sınıfın sıkıntllaıının yazandır tnsanıno7neolaıak, kıınlığını paıçalayan yenılık (modernıte), schırlcşınc sadetc bır hava durumunu anlatnıayan, bır ruhs.ıl çokııııtuyıı de dtlegc tıren yağmur altında bıluıtın çıınımesı en gıi7el anİatımını Georges Sımenon'da bu lur Romantının yapıtı, bo/ulan bır dıınya nın çatlakları ıçınc nır dalış, bır ınıştu Kı sacası, nercdcyse psıkolojık polısıye roman turunu yararan Sımenon, bazılarının ozel alan olarak baktıklaıı bu ture edebı bır bo CUMHURİYET KİTAP SAYI 680 vut katmı^tır Onun yapırı, aslında, hıçbı sınıilandırmava gırmez "Benım ası) rııtkıım, gerçegı hatra gı?l kalmış gerçeklerı yükalamaktır voksa vaşa yamam, lııçbıı ışe varamam o zaman ' dıven DU adam kını' O gerçek bıı 'edebıvat ola yıdıı " Romanları 550 mılyonbaı>kıyapmış, 55 dılc cevrılmıştır Cıeoıges Sunenon ede bıyatın (jtroen 1 va da Yves Saınt La ıırenf'dır () sadece kalemıvle bır endustn devı olmıı^tur Tıpkı Fredera Dartl da (dı ğeı adı San Antonıo) oldıığıı gıbı Sınıe non'da da gozbagcılığa benzer bu şev vardır Moulın Roııge'un terasında, tam bır kafes ıçınde, heıkesin gozu onunde 24 sa at va da ıkı gııııde bır roman yazma balısı ne gııdıgı sovlenır Antak gazetetıleı, dalıa sonıa. bu projenın ger^ekleşmedıgını vaz mı^laıdır Ama so7de kalmavan bır^ey varsa, o da karıldığı ıckı âleinlerı, zevk ve cğ lenceleı, ozellıkle üe ınanılma/ <,alışma ka pasıtesıdu Andıe Gıde onun itın "Ldebıvatta gtı <,ekleıı sahıp oldugumu? en buvıık lomantılaıdan bırı deorges Sııııcnon'dur J dcr ken, Marcel Ayme de onu "gtreksız 117ar maları olmayan Balzat" olarak ranımlamış rıı lşte ı,agda^lannın bovle tanımladığı Ge orges Sımenon 13 !jubar IS)()î ( umagunu Bclçıka'ın Lıege kentınde dogaı antak ba tıl ınantı nedenıyle, annesı onun do^ıım ra rıhını nııhıs daıresıne 12 Şubat 1905 olarak bıldını Bır sıgorta jjirkctınde savman ola rak talışan baoası, bır mağa/ada s.ıtı^ ele manı olan Henrıerre Brufl ıle tvlenıı Bu evllllkten Cıeorges ve ( hııstıan adında ıkı ogulları olıır Cteorges Sımenon keiıdısıne pek çok ke? Isvıtıe, Fransa ve Arnerıka Bıı leşık Devletleıı vatanda^Iıgı onerılmesine karşın tumya^amı bovuncaBel^ıka vella man kolderıne sadık kalac aktır Babası memur olmasına karşın, Sımenonlar tok yoksul bır vaşam surerler Ama Gcorges'ıın okul vaşamı t,ok parlaktır, da ha o 7amanlar r lansızta odcvlerınde Cıeor ges Sım ımzasını kullanır ve konıı setımın de hotalan onu tamamen ozgur bırakırlar Babasının rahatsızlığı nedenıyle, 1918 yı lında lıst egıtımını vatıda bırakır Oncc bır pasranede sonra bır kıtapçıda çalışır Ale xandre Dıımab'nın bır kıtabının nadır bu lunan baskısıvla ılgılı bır konuda patıonuyla anlaşnıa/lığa duşunce ı^ındcn kovaılur Bıı vıl sonra Liege gazetesınde ı,alışmaya ba^lar ve kısa bıı sure sonra gazetede bır ko şcsı olııı Bu koşcde bırkaç oykıısunu bıle vavımlar Bu nuzah(,ı yerenegıne sahıp oldııgunu dıı^unur ve 16 yaşında ılk roırıanı[iı vazar Buaradabırs.uıat^ılaıgıubunakatılır, ş.ıır vc felsefe geteleıı duzenleyıp sabahlara kadaı vıvıp ı^erler Iştc, burad.ı, ılk karısı olatak Regıne Renchon, yanı Tışy ıle ranı^ır 1921 de babasını kaybeden Georges, bıı vıl sonra, Lıege'den ayıılıp Parıs'e gelıı 19 vasjnda Parıs'e yerle^en bu genç adam, <,ok para ka/anıp unlu olmayı çok tan aklına kovmu^tuı Nıtekım, bu dıleğı kı sa bır suiedeguteldes,ır ()n vıl ııjnde, bın clen razla, ı<,enk agsından hafıf, a«,ık sa<,ık ovkultı vazar (,eşırlı Paııs gazetelenvle ış bıılıgı vaparak de£ışık takma adlarla 1924 ıle 19İ4 vıllarıaıasında 180'denfazlapopu ler roman dı/ısı uıetıı Bıı romanlann bazı larında Ldgaı Allan Poe'nun reknıgınden esınlenmı^tıı 1929 vılında, Sımenon, en un lu kı^ısı \a da k.ıhramanı Komıser Maıg ıet'vı varatır Komanlan, «,ok kısa bır sure de ptk tok vabantı dıle (,evnlır ve sınema yâ ııvarlanıı Kısa zamanda kazandıgı bu başaı 1, onun vuksck sosvtteyle dıısup kalk masına varaı Bu savede Vlamııuk ve Buf fel gıbı ıtssanılar, fean Renoırgıbı sıııeınatılaı Raımu, Arlettv Mıtlıel Suııon va da Pernandel gıbı oyuntular, fean Cotteaıı, Marcel Pagmo! Andıe Gıde gıbı va7.itl.1r la tanısıı Andre Gıde ıle uzun sure mektup laşataktıı Çok kevlflı bır vaşam suren Ge orges Sımenon o donemın unlu saıkıtısı Joseplııne Baker ıle fırtınalı bıı A$K va^ar Kadınlaıa olan tııtkusu tıını va^amı boyunta surecektır, hatta on bın kadını başran çıkar makla ovunetektıı Hareketlı gece vaşamı onun vazmasını engellemez ve duzenlı olarak gunde en dz seksen sayfa yazar () artık bu "Sımenon olayıdır' Kıtaplarından o kadar <,ok pata kazann kı, başka yerler ve ınsanlar tanımaya meraklı olan Georges ve karısı, bır tekne satın alıp 1928 yazında nelıır ve kanallar voluvla bıı 1 taıısa turu yaparlar Bu voltıılu gun ıoporta|i Vue dergısuıde ya vınılanır Bu ılk deneyınıden etkıIenen Georges Sımenon daha sağ lam, daha konlorlu bır balık^ı tek nesı ınsa ettuıp, kanallardan, Me ııse Nehn'nden geçerek Noıvet'e sonıa da Laponya'va gıder Delf zi|l'e u^radığı bıt sırada Pietr le letton adlı lomanıyla Komıser Maıgret tıpı doöaı (1929) Daha son ra, 1966 yılında, unlu komıseıı temsıl eden bron7 heykel bıı "do ğıımu " olumsuzleştırır Artık her romanında komıser Maıgret karsımızdadır ve gıtgıde bu derınhk kazanarak geı^ek bu kalıraman olıır lrı gorunumu Georges Sımenon u anduır, yazar Jc kahramanı arasındakı alışverıs anık gun gıbı ortadadır Yazar ona kendı gıyım ku^am zevkını ve pıpo tııtkıı sıınıı veıetektır Bovle te, Maıgret somutlaşa lak, pek çok romanın, sınema ııvarlanmasıyla buyuk olçude, loman dıınyasından katıp kıııtıılur Sımenon'ıın dılleıe destan ve rımlılığı kendını her aland.ı goste nı, orneğın voltuluklaı vazmak ıçın bııer ek fırsattıı O dıınvaya bu turıst gıbı bakma7, gozlemtı dır, maskelerınden ve aldatıtı go runuşlerden sıvrılmn ınsanın heı yerdeavnıoldu^unugonır Nere ye gıdeıse gıtsın Sımenon hep "çıpl.ık ınsanı" bulıır Polısıve dı şında da romanlar vazan Georges Sımenon artık bır vazaı statusu kazandıgına ınanır 1939'da oölıı Mart dogar Savaşın başuıda La Rothelle cle ışgal bolgesınde sığınma tılarına yardım tonlar 1942'den ıtıbaren, uçuntu kışı adılıvla yazılan ozyaşamoykıı su uzerındc çalı^ıı (Pedigree); bu ogiıına yonelık bır vasivetnamedır, çunku bıı lad yolog, ona vaş,avatak ancak ıkı vılı kaldıgı nı soylemıs,tır Bu yıızden oğluna ya^amının vazılı bır belgesını bııaknıak ısttr I.vınde gozaltına alınan Geoıges Suııenon Ameıı ka'ya kaçar ve 01 atla ıkıntı karısı olatak I )e nıse Quımet ıle tanışır Amerıka donenu de oldukça verımlıdıı, yoltuluklaı ve roman lar bubırını ızler Deöışıklık ıhtıvati ve me lakı onu, kendısını nuvuleven bır ıılkevı Ameııka'vıkeşfermevesurıiKİer O n t t An zona'yı, o^lıı (ohnnv ııuı do/Sumıından son ra da Kalıfomıva'vı gezer, "Sımenon labıı kası" buvuk bn vtıımlılıkle çalışıı FranceSoir gazetesı ıçın vokıılıık ropoıta|laıı ha /lılaı, Kanada ve Amerıka'yı arabavla do laşjr ve " Maıgı er lt 11' vazmava devam edcı Connecrıcut r<ı bn ev satın aldıktan son ra 1953'te kı/ı Maue Cîeorges dog\ıı Lıte sı vıl, Avı upa'va çok parlak bır donıı^ v apaı Fransa'da Le Havre lımanınd.ı havıanları tarafından buyuk bır toşkuyla karsılanır Bekıka Kralıvef Akademısı'ne kabııl edılıı Artık dıınvat a ranınan bu vazardır Komaıı ları Amenkan ıınıveısıtelerındedeğışıkdu /eylerde ınteltıııelere konıı olıır 1955'te Avrııpa va donmeye karar verır Dort yıl sonra oglu Pıeııt dogar O m r Fransa'nın gunevıne 'Cöte d'A7iır a vı 1 le şen CreoıgesSımenon 1960 yılında ( aıınes Fılm I estıvah'nt baijkanlık vapaı vt o sııa da I ellını ıle dost olıır, Yves Montad vt Sı ınone Sıgnoret ılt ranışır Sonunda tsvıç le'deyaşamayakaıarveru 1964 yılında 1 o zan yakınında Lpalıngues'de buyıık luks bır ev yaptırır Yıllık uretınıı hep saşırîıc 1 olmuştul 1960 yıhndan ıtıbaren her yıl bıt ıoman olnıak U7eıe altı, sonra 1972ye dek dorl roman dalıa yazar 1972 yılında, anıden artık ro man ya7mama kaıaıı alır Baş, donmelerı baslamıştır, venı kahramanlar yaratmak, onları yaşatmaktan yorıılduğıınu sovleı Son romanı "Vıttor" sarı bıı zarfın ıçmdt taslak halınde kalmıştır Rolls'unu ve vılla sını satıp Lozan a veıle^ır, tunı elyazmala nnı ve rotnğı jflaıını Lıege Unıversıtesı'ne bağışlaı Son havat arkadaşı Theıesa ıle mııtlu olmak ıster, ama bu ıçındekı yarat nnı gutunu bastııama/ ve bır teyp alıp 20 tılt ongorulcn o unlu Dictees'sını okuma ya ba^lar 19K0'de, çotııklarına stslcndı^ı Memoires intimes'nı sonra da MarieJo'nun kıtabını vazar Bu son kıtap 1978'de tntıhar eden kı/ı MarıeIo'nun yazılarını ıçeru Georges Sımenon 1989'da Lausanne'da (Lozan) olıır Dolıı dolu yasanmış 86 vıllık bıromurnoktal.uıu^tıı, anıa polısıve ıoman oktırlarınaolunısuz Komıser Maıgıet mıras kalmıştır Georges Sımenon, tıpkı Isvıçıelı Blaıse Cendrars, R<ımıız va da Albert Co hen, Romanyalı ( aıton, lonesto va da Pa naıt Istratı va da vatandası Maıınce Maeteı lıntk'ın Fr.uısız edebıyatını unlendırdığı gi bı, Fransiz edebıyatını unlendmr Asluıda Sımenon uluslararası bır yazar tıpının ta kendısıdır • SAYFA 13 Slmenon ulusiararası blr yazar tiplnln ta kendlsidir