Katalog

Adı Gfllçin Caylıgil olan bir dünya HİKMET ALTINKAYNAK "Gençler Onlar benım tutkum, sevdam vc çocug'urnsa, ellı ytl oz gurlugu harışı ımeğı \avunduk /an \onra, gençlenmızı gunun de ffetlenne lerk etme ozgurluptnu kendıme tanımak mutnkun değıl 1 G ulçin (, aylıgıl ı tanımayan var mı' Ister adlıyeyle ışı olsun ıster ol masın Cumhurıyet okurlarının yuzde doksan dokuzıı tanır onu Ama onu tanımak 50 vılını mahkemeler kar şısında ınsanları savunmaya adayan Gul çın Çaylıgil ı tanımak değıldır Çunku Gulçın Çaylıgil valnızca mahkemclere guen çıkan savunmalar yapıp sanıkla yaıgıçla konuşan kararlar uzerınde du rup mahkeme korıdorlarında muvekkıl va da dııruşma sırası beklcyen bır avukat değıldır O, adı Gulçın Çaylıgıl olan bır dunyadır O halde Gulçın Çaylıgil kımdır^ Onu belkı bıı az da ozel dunyasında tanıyabı lıriz Bugunlerde çıkan "Boyle Bır Dunya Gulçın Çaylıgil Davası" adlıkıtap (Adam Yayınları Bırıncıbasım Otak 2002,467 sayfa) onu bıze tanıtıyor Gulçın Çaylıgıl'ı tanımak, bılınen Gul çtn Çaylıgıl'ın ıçınde yer alan 'halkın ol mayan huzurunu bozmak suçuyla ' ken dını hep sorumlu sayan Gulçın Çaylıgıl'ı tanımak demektıı Onu her sabah Kadı koy vapurunda gorebılırsınız, dıyor yazar Sonra Tunel den çıkıp Orhan Adlı Apay dın Sokak Baro Han K/5, 504 numaralı 5 kattakı bır avukat burosundan çok, tablolarıyla bır sanatçı mekânını andıran ışyerınde bulabılırsınız 50 yıllık omrunıı avukatlığa adayan bu ınsanın ne arabası vardır, ne dc şoforu1 Kıtabın va/arı Bılgesu Ercnus, devlet guvenlık ve askerı mahkeme karşısında kendını defalarca savunan Gulçın Çaylı gıl'ı bır perşembe gunu zıyarete gıdıyor Amacı 'açıunası mumkun olmayan bır davaya ılışkın onemlı bır fezleke'yı vermektır Verıyor Sonra mavı koltuğa otu rup avukatının yuzunu ıncelıyor Fezlekede aynen şunlar vardır Suçun Nev'ı Halkın Olmayan Huzu runu Bozmak Yerı Turkıye Tarıhı Butun bır yaşam ve hâlâ Davacı KamuHukukunuEleGeçıren Eylulızm Suçun Subut Delıllerı Tanıldarın be yanları, zanlının ıtırafı ve otuz dokuz nu mara, lacıvert, az gıyılmış, ustten bağcık lı suet botlar Tanıklar Kuçukten buyuğe numara sı rasıyla, 1 2 3 4 5 ve 6 Maznun Behıce Gulçın Hasa (Çaylı gıi) Olay Hazırlık evrakı doğrultusunda, adı Behıce Gulçın Hasa olup, Gulçın Çaylıgil dıye tanınan şahsa ulaşılmış, bu kışının hakkındakı ıhbarlan doğru çıkar tacak tarzda hal ve gıdış sergıledığı tara fımızdan da sabıt gorulmuştur Elımızde arama tutuklama turunden herhangı bır hâlum kararı bulunmadığı ıçın, açık lum lık belgelerı ıle buro ve Tconut adreslerı alınarak maznun salıverılmek zorunda kalınmıştır Bılgılerınıze saygıyla arz olunur (s 14) Bu fezlekeye (•) Gulçın Çaylıgil gulum suyor Gulçın Çaylıgıl'ın Şehır Hatlan Vaka sı, sabah 08 30 Kadıkoy Karakoy, akşam 20 30 Karakoy Kadıkoy Şehır Hatları vapuruyla gıdış gelışı sırasında Selımıye'nın denıze vuran ışıklarından başını sınırlıce çevırışı halkın nuzurunu bozmuş olacak Gülçln Çaylıgll'e blr f ezleke... kı, ıhbar edılıp hakkında dava açılıvor Ya/arın Evlulızm dıve bıçımlendırdıgı baskıu vonetımın gııcunu ortava kovmak ıçınyaptığıbu mızahıtespıt onuartıkbır savunman değıl bır sanık durumuna du şuımuştur lu tek ızleyıusı de yazardır Gıılçın Çaylıgil, babası 1 Hakkı Basa ıle annesı Guzın Basa Cağaloğlu nda I urkı ve Gazetecıler Cernıvetı'nın vanındakı konakta yaşıyorlarken babası Mıllı Muca deleye katılmadığı gerekçesıvle Istıklal Mahkemesı'nde vargılanarak çok sevdığı mesleğı elınden alınan bır kıırmay askerdır Bu yuzden Adapazan'na surgune gonderılır Adapa/arı nda sırtında vağ te nekelerı taşıyarak yaşam mucadelesını suıdurur Gulçın Çaylıgil deburadadun vayagelır(1925) Gulçın Çavlıgıl, 'Avukatlık, savunma, bır yaşam bıçı mıdır, bırakılmaz " 1 Hakkı Basa daha sonraları çok sev dığı askerlık unıformasına kavuşur ka vuşmasına ama bu konu kızının yureğıne çakdacak her mahkemede savunma ya parken bır anlamda babasını kurtardığı nı da duşunmeden edemevecektır Savunduğu, kurtardığı kışılere şovle bır bakıyoruz 1960 tan bu yana sol kesımın butun davalarında bırınu avukat olarak o vardır Adnan Benk Orhan Kemal Or han Apaydın, Memet Puat, Can Yucel ll han Selçuk, tlhamı Soysal Doğan Avu oğlıı Çetın Altan Talat Turan, Alp Ku ran Numan Esın, Çetın Ozek Şıar Yal çın, Kerım Korcan, Harun Karadenız Vedat Gunvol DemırOzlu, Server Tanıl lı, Uğur Mumcu, Alı Sırmen, Lrdal Ata bek.ErbılTuşalp, Yalçın Kuçuk Hıkmet Ozdemır, Ahmet Altan, Neşe Duzel gıbı sayısız aydın ve sanatçı yer alıyor Ayrıca pek çok gençlık davasına bakıyor Önla ra buyuk onem verıyor Gulçın Çaylıgıl, "avukathk, savunma bır yaşam bıçımıdır, bırakılmaz" (s 116) dıyor ve omur boyu bırakmıvor Savunmasını yaptığı kışılerın pek çoğu komık nedenlerle suçlanıvor Bırkaç or neğı gozden geçırırsek, sız de hak vere ceksınız Çaylıgil anlatıyor "Istanbul Unıversıtesı'nde Ermenı ko kenlı Kevork Acemyan dıye bır hoca var dı Dava sanığı olmadığı halde, onunla ıl gılı bır Mıt raporunun neden yer aldığı gerçekten çok duşundurucuydu hem de 1 nangı gerekçeyle Efendım, Kevork Ho ta, Brecht'ın Sezuan'ın lyı Insanı adlı oyu nuna gıdıp on sıralarda oturduğu yetmı yormus, gıbı çok da alkışlamış Varılan sonııç parantez ıçıne alınmış, Kevork Acemyan teşkılatla bağlantılıdır komu nıst olduğu duşunulmeKtedır denıyordu Yaşar Kemal'ın kansıTılda yla ılgılı rapor da çok ılgınç, 'Yaşar Kemal komunıst ya zarlardandır ancak, dınamosu karısıclır' dıye yazılıydı Yaşar'ı, "Mıt senı onemse memış, onemlı olan karınmış' dıye çok luzdırırdık Geçtığımız gunlerde, Yaşar, Tılda'sını yıtırdı, cenazede sarılıp optum, çok sarsılinış gorunuyordu1 Baskıcı donemlerde, butun bu komık lıkler neden pekı? Bu ınsanları yargıla mak ıstıyorlar ama, ellerınde de bırkaç abuk sabuk ıstıhbarat raporundan başka bır kanıt yok da ondan' O zaman napsın lar, Mıt raporuna dosyada yer vermelc /o runda kalıyorlar, hep boyle oldu, hâlâ da oluyor1 Sabahattın Eyuboğlu'nun pıya nıst karısı Magdelana bıle yargılanmıştı bu davada Hemen hepsı kendılerıne go re goğusledıler bu suçlamaları ama Azra Erhat'ın tavrından hıç hoşlanmadığımı soylemelıyım" (s 110) Gulçın Çaylıgil, Sabahattın Eyuboğlu ıle Azra Erhat'ın bırbırıne çok yakın ol duklarını vurguladıktan sonra şoyle anla tıyor "Sabahattın Bey'ın evındekı Pazar tesı toplantılarından bırınde ya da Azra 1 Curdal Duyar ın desenlnde Cülcln ve Muhlls Erhat ın evı de olabılır Masıs Kurkçugıl, Ataturk aleyhınde konuşmuş, Azra Erhat ıfadesınde bılemem, ben salonla mutfak arasında gıdıp gelırken soylemış olabıbr, dıvor madem nılmıyor ben bovle bı'şı duvmadım dıyemez mıydi'' Çok kotu 1 Erhat a kar^ı bı sempatım kalmadı Mes lektaşım ve Sevgılı Dostum Gul Derman, Azra nın, Masıs'ın ajan provokatorluğun den kuşkulandığı ıçın, duyduğum bı şıye duymadım dıyemem ancak ben orda dı ıldım dıyebılırdım dedığını soyluyormuş, Ermenı kokenlı sanığa boylece ıyılık et tığını dusunmui; ama ben oyle duşunemı vorum dedı " (s 111) ' Boyle Bır Dunya Gulçın Çaylıgd Da vası" Gulçın Qavlıgı]'ın baktığı pek çok davaya çeijitlı açılardan bakan bır kıtap Kımınde ha/ırlanan raporların gulunçlu ğu oıtava konurken kımınde sanıkların ıfadelerındekı tutarsızlıklar kımmdeboy lesıne guzel vargıçlar da varmış turunden ovguler de yer alıyor Tabıı çoğunlukla da olağanustu koşul ların, sıkıyonetımlı gunlerın getırdığı 'sı kı' uygulamalar aktarılıyor Örneğın Ha run Karadenız'le nışanlı olduğu gunler de karısı Hulya'nın ılgınç bır seruvenı ak tanlıyor Bır gun Hulva'nın annesı elınde kuçuk beyaz bır poşet, ıçınde dış fırçası, havlu çıkagelıvor Dun Flulya'vı bulamadıkları ıçın benı emnıyete aldılar, akşama kadar onu bulamazsak, benı yenıden ala caklar, dıyor Ayrıca da 'Avukatına soyleyın Hulya nın nerde olduğunu belkı o bı lır' deyınce anneyı ancak o zaman bırak mışlar Annesı bılmıyorsa Hulya'nın ner de olduğunu ben nerden bılebılırım, dı yor Gulçın Çavlıgıl Sonra bu ışı savcıyla konuşarak çozumleyebıleceğını duşunu yor "Nevzat Çızmecı dıye o donemın en meşhur savcısının karşısındayım, efen dım, Hulya'yı ıstemışsınız, getırıcııım ama bazı haklı endışelerımız var, Hulya'nın ıfadesını lutfen sız alın, emnıyete goturmeyın, dıyerek belırttığım ışkence endışemı, Çızmecı haklı gorurcesıne, hıç merak etmeyın Gulçın Hanım, dıye kar şılamıştı Ben de o zaman Hulya'yı alıp, tıpış tıpış Çızmecı'ye teslım ettım Ben ordan ayrılır ayrılmaz Hulya emnıyete gonderıbnış (s 111 112) Gulçın Çaylıgil anlatıyor "Levent Al bay'la benzeştığını soyledığım Şıar Yal çın'ın savcılıktan neden atıldığını elbet bdıyorum, atılmadan once faşıstler evını kurşunlamışlardı, unutulabılır mı hıç ? Ablam Sımın'le benım okuduğumuz Inonu Lısesı'nde bır îngılızce oğretmenı Şlar Yalçın koyu blp Yahya Kemal hayranıydı vardı Amerıka'yı mesken tutan tıvatro cu Şırın Devrım ın de dahıl olduğu Şakır Paşa Aılesı'nden gelıyor, adı Remı de Şı ar onunla evlılık dışı bır berabeılık y^d dığı ıçın savcılıktan oldu Sankı bı/ım Da nıştay uyelerı bu Fransız avdınlarından haberlıvlermış gıbı, savunmasını Sart re'la Sımon de Bouvoır da bırlıkte vaşı yoroluşları u/erınekuımuştıı tabuışeva ramadı Çunku durusttu, solcuydu at mak ıstıyorlardı Remıde'den başka bır kusur bulamadılar " Fabıı bu durumda okur merak edıyor Şıar ıle Remıde ne oldu dıve Araya gıren vazar Çaylıgll'e Tekraı soruldu' dıye onun vanıtını aktarıvor Sonra evlendıler mı evlenmedıler mı bılmıvorum ama, Remıde olutueye ka darbırlıktelıklerısurdu Remıde denon ceŞıarbızımevegelır bı/dekalırdı evet' Dıle çok buvtık ozenı vardı Dıl konu sunda yazdığı makalelerın yanı sıra, ( um hunyet gazetesınde bulmacalar duzen lerdı, brıç yazıları yazardı Kovu bır Yah ya Kemal hayranıydı Kocam Şadan ona 'Bak Şıar, şıırde Yahya Kemal'de kalmış sın, Turkçede Osmanlıcada şu halıne bak1 dıye çok takılırdı Neden gulduğu mu hemen açıklıvım Şıar ın çok hoş nı kâyelerı vardır Plajda, nepımız hasırların uzerıne oturup, yağlanırken Şıar bu çok entım bı'şı dıye bızı ayıplar, gıder ya gu neş vağını evde surunur ıner ya da kabı ne ıner oyle hallederdı ' (s 117 118) Kıtapta yer alan orneklerden hangısını okusanız çok ılgınç, hem bılınmeven şey ler ortaya çıkıyor hem de onca sıkıntı dert ıçınde her şeyı alaya alan hoşgoru el den bırakılmıyor Ayaın kırımından soz edılıyor îzın verırsenız bu konuda hoş bır ay rıntıya daha gırıcıım, Aydınlar Dılekçe sı'nın aydınları 1986'larda aydın halk buluşması adına duzenledıklerı geceler den bırınde, Husnu Bey, sahne kostum lerını gıyeceğı ıçın soyunma odasının bo şaltılmasını ısteyen Esın Aişar'a, hasta yo ğunluğunu, 'Esıncığım, butun kadınlar benım onumde soyunmak ıçın can atar, oysa sen dışarı ukmamı ıstıyorsun, doğ rusu anlıyamaaım' dıyerek anlatmıştı Azız Nesın'ın de, bır uyak uğruna Esın c evlenme teklıfı ettığı yıllar, çunku evlen dıklerı zaman Esın'ın adı, Esın Nesın ola caktı1 Ah aydınlar boyledır ya da butun ınsanlar boyledır, bırbırlerını sevmesı ka çınılmazdır Ulkemız aydını, bırbırlennı en çok bu donemde sevdı dıye duşun mekten kendımı alamıyorum Değerlı Kurul, bu ulkede aydın var, bız varız de menın guvenıyle, ne kadar çok gulup, ne kadar eğlenmıştık1" (s 147) Kıtaptan yaptığımız alıntılardan da an laşılacağı gıbı' Boyle Bır Dunya" Gulçın Çaylıgıl'ın omur boyu canla başla surdur auğu mesleğının aynası Bu aynada yan sıyanların hıçbırı onun onurlu yaşamma en kuçuk bır olumsuz ız bırakmayan tur den zengın yaşantılarla dolu Kım bılır kaç masurn onunla kurtul 1 1 du Kım bılır kaç omur "Boyle Bır Dunya/Gulçın Çaylıgil Da vası", onca açılardan, yâşdimn dıkenL on ca yollarından geçıp gelen gerek Çaylıgil ıçın, gerekse başkalan ıçın kım bılır ne an lamlar ıçerıyor1 Bunu elbette yaşamayan bılemez Hele o açılardan geçmeyenlerın o acılann onemını kavrayamaması gıbı Doğrusuyla, yanlışıyla, katı gerçeğı ve ıronısıyle Bu da farklı bır dunya olmalı Ve tanh, onca sıkıntılann bıraz daha ra hat bıraz daha huzur ıçınde ınsanca ya şamak adına neler yapıldığını nereye, kım, rusıJ yazacaktır sorusuna bu kıtap guzel bır yanıt verıyor Eyluhst yargı dedıkoducudur deyıp an lattıkça anlatıyor yazar Her şey ama her şey var bu kıtapta • * Gulçın Çaylıgıl'ın 'dıtl'lt, 'getıncım 'lı, 'bakıyım'lı anlatımlarımn onun konuşma bıçemtnı çok guzel anlatması, kıtaba farklı bır tat verıyor SAYFA 7 CUMHURIYET KİTAP SAYI 643