Katalog

B U LM A C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalısın ye her bir narfi bir yatay çizgi üzerine gelecek bicimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru, bir sairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şairin dizeleri ortaya çıkacaktır. Dikkat: "1/63 "harfi ipucu olarak yerine konmuştur. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. "Izmir'den ordunun başından ve temasa geldiğim siyasi ... uzaklaşamazdım." (Atatürk). 76 70 30 47 15 66 19 36 24 72 25 67 35 73 64 İKB» MUMCUOĞLU İlahi Komedva O rtaçağın başyapıtı "îlahi Komeaya"ya (Çev.: Rekin Teksoy, Oğlak Yayıncılık, 1998) aslında Dante (12651321) sadece komedi adını vermişti fakat ilerleyen yüzyıllar içinde eser ilahi ekini de alarak bugün bildiğinoiz adına kavuşmuştur. "Ilahi Komedya" üç ana bölümden oluşur: Cehennem (Inferno), Araf (Purgalorio) ve (Cennet (Paradiso); eşit uzunlukta olan bu üç kitabın her birinde otuz üç "kanto" yer alır, sadece Cehennemde otuz dört tane kanto vardır fakat ilk kanto, tüm komedyanın giriş bölümü görevini üstlendiği için oranlar değişmez. Böylece üç çarpı otuz üç, artı bir, eder yüz adet kanto. Kusursuzluk sayısı onun karesi olan yüz, ilahi bir anlam taşır aynı zamanda. "Ilahi Komedya'nın sayılarla başka bağlantıları da vardır, örneğin üç bölüm riıristiyanlığın temelinde yer alan TanrıIsaKutsal Ruh üçlemesine bir göndermedir. Üçün karesi dokuz ise her bölümde anlatılan mekânların yapısal şeklidir. Cehennemde yer alan üç ana grup bu dokuz bölümde canlandırılmışlardır. Huni şeklindeki Cehennemin girişi yüzünden başjar ve merkeze doğru iner. Dante'nin Cehennemdeki yolculuğu da yeryüzünden başlayarak onu dokuz çemberin içinden geçirerek, en hafif günahların işlendıği çemberden daha büyük günahlara doğru götürür; burada yer alan tüm bunlar geri dönüşü olmayan cezalara mahkum edilmişlerdir fakat her birinin işlediği günahın derecesi farklıdır. Dante'nin yolculuğunda ilk olarak Cehennemin üst katlarında olanlarla tanışırız, bunların arasında ilk çemberde yer alan doğru ile yanlış arasında secim yapamayanlar gelir, ardından da Solcrates, Vergilius gibi bilge paganların bulunduğu, tek sucları Isa'dan önce doğmuş olan ruhlar geÜr, Dante'nin Cehennemde başlayan ve Cennette biten yolculuğunu (sefaletle başlayıp mutlu sona erdiği için komedya başlığını kullanmıştır Dante) her çemberin değerini ve anlamını vererek anlatmak bu köşeye sığmayacağı için, belki en iyisi neden bu şiirin bir başyapıt olduğuna değinerek sadece eseri değerlendirmemiz gerekir SİİI98I8İ sntsmlar "Ilahi Komedya"nın ilk kantodaki yahn anlatımı, eline edebiyat tarihinin en ünlü yapıtlarından birini aldığını düşünen okuru şaşırtabilir, özelfikle okur epik bir anlatım beldiyorsa, çünkü Dante, ne Homeros'un görkemli girişi ne de Vergilius'un haşmetli anlatımıyla başlamış. Şiirsel yapıyı saymazsak aslında Dante'nin birinci kantodaki anlatımı öykü girişi gibidir, ciddi bir sadelikle anlattığı olaylar abartıdan uzak hatta ekonomikdenilecekbirkullanımdadır. "Ilahi Komedya"nın ancak tamamı okunduğunda ilk başta bahsedilen ormanın, yalnızlığın, karanlığın simgesel anlamları ortaya çıkar. Böylece Dante, gittikçe artan bir gerilimle Cennetin son Tkatlarına erişir. Cehennemde de her günah için farklı cezalar öngörerek okurun sürekli ilgisini taze tutar Dante. Tanrı tarafından kutsanmamış, evlilik dışı aşkın anlatıldığı bölüm özellikle çok etkiıeyicidir. 'Ilahi Komedya'nın en bilinen figürlerinin başında gelen Francesca ve Paolo, şiirde anlatılan tüm karakterler gibi gerçekten yaşamış insanlardır. Dante onlann Floransa'da yayılan dedikodularını büyük olasılıkla çocukluğunda duymuştu. Kocası tarafından öldürülen Francesca'nın günahı, kocasının kardeşi Paolo'yla aşk yaşamasıdır. Dante onların nikâyesini anlatırken simpesel olarak günahkâr aşka Hıristiyanlığın ahlakı ile bakar. Bu çirt, aşk gibi soylu bir duygunun, Tanrının yasalarına karşı geldiğinde, iki iyi ve soylu runa sahip insan tarafından bile olsa nasıl affedilemez olduğunu anlatır. Aslında Dante de bu çifte büyük bir sempati ile yaklaşır, onlara karşı hissettiği acıma duygusudur. Francesca'nın duygulu anlatımının sonunda üzüntüden baygınlık geçirdiğini söylemesine rağmen Dante, onları Cehenneme koyan kişidir. Böylece Dante, günahların çekiciliğini de anlatır okura. Francesca ile Paolo'nun aşkı başka açıdan bakıldığında da ilginçtir. Dante onları ebediyen tek beden olarak birleştirmiştir; romantik açıdan baktığımızda bu sevgililerin cezası değil belki armağanı olarak görülebilir, fakat aşklarında çok acı olan gerçek, Tanrı tarafından ret edilmiş ol F. Mazhariyet. 59 43 5 51 G. Uzakdoğu'da yetişen fakat nemli tropikal bölgelerde de yetiştirilen ve meyvelerinden yiyecek, odunundan kereste olarak yararlanılan ağaç. 21 6 53 4 H. Yunan mitolojisinde, Artemis tarafından öldürülen ve takımyıldıza dönüştürülen, Poseidon'un oğlu olan dev avcı. 68 52 77 34 57 B. Melodi. 61 9 69 22 L "Ali Paşa A..." (Modern Folk Üçlüsü'nün söylediği bir şarkı). 48 10 3 12 C. Türlü müzik araçlannın verdiği sesleri birbirinden ayırt etmeyi sağlayan ses özelliği. 7 54 37 56 Masaldı" (Mario Levi'nin son J. Türk para birimi. 65 14 74 45 Seçlm yapamayanlap K. Ulah dili. D. " yapıtı). 38 50 29 31 58 1 44 2 23 16 49 18 41 20 60 42 33 668. sayımn çözümü A. Muhteşem Gatsby, B. Unutulmuş, C. Kahire'nin, D. Abidin Dino, E. Darısı, F. Door, G. Ilhan Ire, H. Mahabharata, I. Erhan. Şiir: "Ateş gibi bir nehr akıyordu Ruhumla o ruhun arasından, Bahsetti derinden ona halimAhmet Haşim" E. "Zorba" adlı romanı da yaratan Yunanlı yazar. 71 40 26 27 62 13 32 39 17 46 11 8 55 75 28 Beatrlce ve Dante CUMHURİYET KİTAP SAYI 670 duklarını bilmeleridir ve ortaçağ Hıristiyan ahlakında bu cezaların en güçlüsüdür. Ortaçağ edebiyatına çok kabaca baktığımızda insan yaşamının ahlak yargılarına göre değerlendirildiği anlatımlargörürüz. Dante, bin yd süren Avrupa ortaçağında bu değerleri en iyi betimleyen şairdir. Yaşamın gerçek anlamı ölümle belirlenir, yaşamsal değerler ancak ölümde Tanrı ile birleştiğinde ruh anlam kazanır. Ne cezalann ne de onurlandırmaların sorgulandığı bu dünyada, insan yaşamı boyunca bilinçli ya da bilinçsiz yaptıklarıyla değerlenairiîir. Kilise hiyerarşisine benzer bir düzen geçerlidir ahlak değerlendirmelerinde de, buna göre papa herhangi bir papazdan Tannya aaha yakın ise, bir papaz da sokaktaki insandan daha yakındır. Tanrının sözlerine yakınlık, Cennette de, daha kolay giriş hakkı tanır insanlara. Dante'nin düzeni de ortaçağ metafiziğine dayanan ahlak anlayışını ortaya koyar. "Ilahi Komedya"yi Feridun Timur'un çevirisinden tanıyan Türk okurları, Retin Teksoy'un bu yeni çevirisinden kuşkusuz büyük tat alacaklar. Şiir formunu koruyarak yaptığı bu çeviri, anlam açısından da ailin alkıcılığı gözetilerek çevrilmiş, ayrıca detaylı bilgi veren dipnotlar sayesinde şiirin tüm karakterleri hakkında bilgi edinmek de mümkün. • www.yazinsanati.cjb.net SAYFA 23