Katalog

1 8 A R A L I K 2 0 0 2 • Metin Cengiz, Ahmet Yıldız'ın öykülerini değeriendirdi 3 sayfada •SennurSezer, Henri Barbusse'ün "Ateş"ini değeriendirdi ıo sayfada • Faik Baysal'ın son romanını Y. Çongardeğeriendirdi 14 sayfada • Melih Cevdet Anday'la Fethi Naci'nin1961 yılındayaptıklanlmrozgezisinin izlenimleri ic> s Cumhuriyet P A A S I Z E K 0 yürürken dünya •• KİTAP Karikatürleri, şiirleri, düz yazıları, çıkardığı dergiler ve yaşam içerisindeki duruşuyla farklı, ama bir o kadar da bizden bir kişi Metin Üstündağ. Bu yüzden yazıp çizdiklerinde hem kendine nem de başkalarına aynayı tutuyor. Öyle ki hem güldürüyor, hem düşündürüyor, hem sorular.soruyor cevaplarıyla. Şimdilerde Üstündağ yine işbaşında. Sel Yayıncılık'tan üst üste çıkardığı kitaplarla o, bozuyor, yıkıyor ve tekrar inşa ediyor. Oyun bozan çocuklara özgü muziplikle, bize yaşamın tozlu yollarında patinaj yaptıran Met Üst'e, hayatı ve eserleri üzerine bir demet soru sorduk. Işte cevaplar... DENİZDURUKAN Metin Üstünda ü Ç ocuklug'undan söz edelim islersen . Çocukluk, uzun hikâye ve hatta nehir roman. Acıları da mutlulukîarı da en yoğun halleriyle yaşadım. Bugün düşünüyorum da belki de bu kıvamdır insanı sanatçı yapan. Hayatı bizzat hayattan öğrenmek ona göre bir refleks, savunma biçimi yaratmak. Ben kendımi şanslı sayıyorum; payıma düşen tüm bu acı ve mutluluklardan kendimce yazılı çizgili ürünler çıkarabildiğim için. Çocukluğumun ilk yarısı Erzincan'ın o zamanlar kuş uçmaz kervan geçmez bir dağ köyünde geçti. îkinci yarısı da istanbüTda Karaköy ve Tarlabaşı semtlerinde. Nedense her iki semtte de evimiz genelevlerin bulunduğu sokağın ya alt ya da üst sokağında oldu. Cinselliği bir odada değil de, bir mahallede tanıdım. Bu yüzden çok doğalmış gibi geldi bana. Çocukluğumla ilgili ayrıntıları izninizle roman ya da filrn olarafc anlatmak istiyorum Ueride. Çünkü ne anlatsam yanm kalacak. Kankatüre Çarşaf'ta başlamıştın, sonra Gırgtr'a geçttn sanırım Karikatürle, mizahla ciddi olarak ortaokul sıralannda tanıştım. Karikatür ve mizah bana acı veren, saçma gelen dış dünyaya karşı bir savunma biçimi sundu. Güîerek ve güldürerek karşı koymayı kendili|inden ve çok erken yaşta öğrendim. İlk karikatürüm Gırgır'da çıktı ama profesyonelliğe Çarşaf dergisinde adım attım. Bana bu konuda ilk el verenler Oğuz Aral, Hasan Kaçan ve Şinasi Gümüşel gibi değerli abiler oldu. Gırgır dergisine geçişim Gani Müjde, Murat Kürüz, Tekın Aral ve îsmet Çelik Abiler sayesindedir. Rahmetli Tekin ve Ismet Abi beni fark etmişler Çarşaf'ta. Gani ve lsmet Abi telefonla aradılar, beni dergilerine çağırdüar. Ben hiçbir şey düşünmeden Çarşaf tan arkadaşım Tuncer Erdem le birlikte uça uça gitmeye karar verdim. Çarşaf ın yayın yönetmeni $inasi Bey çok üsteledi, "Seni Çarşaf'tan sigortalı yaparız" filan dedi ama ben tınmadım. O gençlik ataklığıyla dünyanın en çok satan uçüncü mizan dergisine içim içime sığmayaraK tam adım atacaktım ki, lsmet Abi beyin kanaması geçirdi, öldü. O günlerin telaşı içinde, dımdızlak ortaaa lcaldım. Kimse benimle ilgilenemedi. Geri de dönemezdim. Ne yapacaktım şimdi! Pekt Oğuz Aral'la çalışmak nasıldt? Oğuz Aral bana ilk başlarda çok çektirdi. Uzun süre karikatürlerimi dergiye koymadı. Verdiğim esprileri masasında istif yapıp duruyordu. Hem çok korkuyor, hem de içimden ona küfür savuruyordum. O bana karikatür çizdirmedikçe, ben yılmaaan usanmadan espri veriyordum. Bir gece beni odasına çağırdı, "Eyvah!" dedım içimden, "Işte şimdi beni kovacak!" Oğuz Abi o gece hem Avni'yi çizdi, hem de benimle hayatım boyunca unutamayacağım uzun bir konuşma yaptı. Meğer Oğuz Abi benim hakkımda, herkese yaptığı gibi bir tasarım yapmış. Çizdiğim karikatürlerin ana temasına bakarak, Denim büefark etmediğim en damar tarafımı ortaya çıkarmış. Konuşmanın sonunda "Sana bir köşe verelim Metin, adı 'Metin'in Âşıkları' olsun, bir süre çalış bakalım, neler olacak" dedi. Nasıl sevinçle, mutlulukla çıktım odadan. Efsane dergi Gırgır'da bir köşem olmuştu. Oğuz Aral benim hem özel, hem de sanat hayatımda çok önemli bir küometre taşıdır. Ben Oğuz Abi sayesinde yaptığım işi bilinçli bir şekilde yapmayı öğrendim; bütün arkadaşlarım gibi. Oğuz Abi kendini aşmak isteyenler için müthiş Dİr sırıktı. Kendi kendinize veya okulda dört yılda yapacağınız aşamayı, o size çaktırmadan bir ayda yaptırırdı. Gırgır ve Oğuz Aral pratiğini çok önemserim bu yüzden. Hayatın ve sanatın diğer alanlarına da uygulanmasını isterim. Devamı 4. sayfada CUMHURİYET KİTAPSAV/ 6 7 0