Katalog

sabırsızlık gezegenımızın en şıddetlı ve hıçbır zaman dınmeyetek ruzgârları Havalımanı gerı getıremeyeceğın bır ijeyın ebedıyen uçtuğu yer Donduğunde artık baska olacak kı sen de başkala^mı^ karşılayacaksın onu Blaga Dimitrova/ Şiirler/ Çeviren: Hüseyin Mevsim(*) Ltrafını/dakı dunya da başka olacak Ve basjinın uzerındekı mıkrofonlardan ya/gı sesı sankı kuru ve otomatık bır çagrı "Parıs ve Londra u<,ağı 1 be^ dakıka sonra uçuyor " Hepınız hazır olun Son bakı^ ve sozlere dalmış yolcular el bagajlarına sarılıyor ve mahkumca boş goklere doğru fırlıyorlar Ve sanıyorsun kı butun gezegen her turlu ruzgârlara açık ve anons edılınce her yolcunun ebedıyen uçtuğu bır havalımanı Yolunuz açık olsun, yolcular1 1 "Ateşin içine girmeye hazır, kor aibi vanmava razıvım." Çağdaş Bulgar edebıyatımn unu ulke sınırlarını aşmış en kalburustu yaratıcılarından Blaga Dımıtrova, 1922 yılında Byala Slatına kasabasında doğdu Ama çocuklu&u Ikıncı Bulgar Devlett'mn ıhttşamlı başkentı Velıko Tırnovo'nun tarıhı dekoru arasında geçtı Ortaeğıtımını klastk lısede, yuksekog'remmını ıse 1945 yılında Sofya Unıversıtesı'mn Slav Fılolojısı Fakultesı'nde tamamladı Zamanın eğılımıne uyarak lısansustu eğıtımıne Moskova (Maksım Gorkı" Edebıyat Enstıtusu'nde devam ettı, "Mayakovskı ve Bulgar Şıtrı" konulu bır tez yazdı 5O'lı ve 6O'lı yıllarda sırası ıle "Septemvrı'/"Eylul" edebıyat dergısınde ve "Bılgarskı pısatel"/"Bulgar Yazarı", "Narodna kulturd' /"Hatk Kulturu" yayınevlennde redaktor olarak gorev aldı Vıetnam Savaşı sırasında bırkaç defa o ulkeyı zıyaret ettı, hatta Vıetnam Dayanışma Komıtesı'nın faalıyetlerım yuruttu 8O'lı yıllarda komunıst rejımının Turk azınlı^ğına uyguladığı etnık yıldırtna polıtıkasını ve çevrect hareketlennın faalıyetlerıne gosterdığı şıddetlı tepkıyı korkusuzca kınayarak sıstem değışımıntn entelektuelhazırlayıctlan ve onculen arasındayer aldı 1992 yılında seçıme katılarak kazandığı Cumhurbaşkant Yardımcılıg'ı gorevınden ıkıyıl sonra ayrılan Blaga Dimitrova, yaratıcılıg'ını Sofya'da surdurmektedır "Nâzım Hıkmet ıle Bulgarıstan'da" (1952) başlıkh roportaj kıtabının yam sıra, sımdıye kadar 60'a yakın şıır, roman, pıyes, araştırma, dene me, senaryo, gezı notları yayımlanan Dimitrova nın eserlerı 20'mn uzennde yabancı dıle çevrılmıştır Içerdıklerı estetık ve teortk yemlıkler ıle okurun ıl gısını çeken, ama resmı goruşun kalıplarına sığmadıkları ıçın ıdeolopk tartışmalara neden olan onemlı yapıtları arannda "Yarına Kadar" (1959), "AvuçtçındeDunya"'(1962), "TersZaman" (1965), "Yasak Denız" (1976), "Nasıl" (1974), "Mekânlar" (1980), "Labırent" (1987) adlı şıır kıtaplan, "Kendıne Doğ ru Yolculuk" (1965), "Sapmc?' (1967), "Ç€ (1971), "Sıma" (1981) romanlan bulunmaktadır Blaga Dimitrova'mn yaratıcı portresını çızerken Eskı Yu.nanca ("îlıada"), Rusça, Lehçe ("Pan Tadeuş"), Vıetnamca ve îsveççeden yaptığı olaganustu başarılı çevırılerden soz etmeden geçemeyız 60 yıllık yara tıalık yaşamında daıma zamanın rıtmını, ruhunu, sorunlannı, cıkmazlarını, korduğumlerını kendıne ozgufelsefı lırızm ıle yoğuran ve daıma değerler sıs temının merkezıne ımanı yerleştıren, mn yıllarda yazdıgı "Bosna, Sancıtn Benım", "Kosova dan Kuz ear "Balkan Çarmıhı" yapıtları ıle humantstlığını hanıtlayan Blaga Dimitrova'nın "Araunda" (1990), "Anahtar" (1991), "Balkanıadaada" (1999) veantolojık "Zamanlar" (2000) adlı ştır kıtaplarından bır seçkı sunuyoruz olmayan dığerı !jıır, bayalığın sığlıklarına batmış Onu karmaşık duşuncenın derınlıklerıne çekmelıyız1 Gevılmış samana yeter artık1 Bır o kıyıya, bır bu kıyıya vumyordu tartışma, durma dan kopuklenerek Ikısının arasından daıreler <,ı/erek bır yusufçuk uçtu Kanatçıkları ona aıt olan son guneş gozlu gunun ustun koru tebessumunu tajjiyordu Ve ok gıbı dogrudan gecenın derın kucağına fırladı Ne sadelıktı yusufçuk, ne de karmaşıklık O şıırdı ÇOLLER UZAKTAN BAKINCA Denız, karanlığın daha denn denızı ıle kaplandı Varoluşunun bırıcık tanıkları dalgaların rıtmık çırpınısı ve uçsuz bucaks>ız, kopuklu ruzgâr Nemlı ve boğucu bır huzun çokuyor ıçınıze Uzaktan nasıl da cezbedıyor kımıldayan o ışık noktası I lerhalde yalnızın bırı ıskeleden ıpı sokmuş, en kor duğumlen çozup korkusuzca denıze açılmış Her şeyımı verırdım şımdı orada olabılmeye1 Oıse uzaktan ışıldayan pencereme bakarak evsız barksı/ların ozlemıyle kım mı o sıcacık odada lambanın uzerıne eğılmış o denlı rahat okuyor, dıye soruyordur kendıne Ve şımdı burada olmaya her şeyını vermez mı acaba? BALKANÎADA Çan kulesı, mınare, Gotık kubbe Balkan şehırlerının Guney'ın ışıltılı gokyuzu aynasında uç başlı sıluetı Çan, ezan, org sesı koşelerden esen sınsı ruzgârların refakatı altında Balkan gecelennın uç seslılığı I laç, hılal çarmıha g Balkan sabahlarının bulanık tarıh gırdaplarına tşık saçan yabası Yumruk kama, sırtına kurşun Balkan kayalıklarının kamburları uzerıne asırlık yazgının uçlu lanetı Suıkast, "Bol ve hâkım ol 1 ", "etkı alanları" Buyuk guçlerın uçlu hımayesı bantı kara ve başeğemez Balkanların uzerıne "Ruhu şad olsun1" duası Amın1 *) Ankara ümverutesı Dıl ve larıh C o^rafya hakulteu Bulgar Dılı ve Edebıyatı Anabdım Dalı nâa Araştırma Gorevltsı CUMHURİYET KİTAP SAYI 670 S Sevmek ve sevılmek ın doğmu^tum el gor kı yaşamım sevgısız geçtı neredeyse îşte bundan bu kadar bağışlayıcıyım ve boyuna katettığım kuru çollerı suçlamıyorum Sadece hayret dolu bır bakışla soruyorum Kımbılır ne bahçeler olmaya doğmu^tunuz^ TRANSİT YOLCU Benı hıçbır /aman terketmeyen o kahredıu transıt yoltu duygusu Yaptıfiım her şey geçıcı Ustunkoru her ıntıbam, ruhum allak bullak Havalımanı bekleme salonu evım, sevgım peronda bır kucaklaşma, baga)a verılmış valız anılanm, yolum rotası Dellı bılet, adresı belırtılmemış mektup şnrım. Bır yerde bıraz duraksamak çırpınışlarımdan sonra kok atmak, duşuncelerımın dıbe çokmesını ıstemeye goreyım pervasuın bırı hemen om7uma dokunur Yuru1 Durmaya hakkın yok1 Ve yınc neres nefese trtnıme yetibivorum Kendıncıen kuşkulanan koklenmı^ ıçımde esıp geçen ruzgâr uğultusu Ve ıskalanan nayat j ıçıne gırmeyc ha/ır, kor gıbı yanmaya ra/ıvım Kul otağına da olsa kok atmak ıstıyorum yeter kı dunyadan transıt geçmeyeyım Ama yok mu o pervası/ kulağıma fısıldıyor Yuru1 Az 7amanın kaldı Son trenıne yetı^1 HAVALtMANI Havalımanı daıma rıi7garlıdır Dunyanın en açık yerı Gıdış, gelı^, bekleme uğurlama, ŞÎtR UZERİNE TARTIŞMA Gunun kıyısında oturuyorduk gerçek $unn ne olduğu konusunda tartışmaya dalmış ıkı ^aır ve onları suskunca dınleyen ben Şur dtyordu bın hıç kuskum yok kı, sadelıktır1 Şun «.karma^ık duşııncenın gırdapfanndan kurtarmalıyız' Yeter artık bu bulanıklık1 Taın tersı' dıye ıtıraz edıyordıı kendınden daha az emın SAYFA 18