Katalog

0 K U R L A RA Uzun zatnan onceden bu yana sevgılı Sezer Duru'nun onemıyle bır "Turkıye'de çevırt ve çevırı sorunları" ozel sayısı hazırlamayı ve bu sayının ardından da ulkemızde çevırı alanına buyuk katkılarda bulunmus çevırmenlerımızı zaman zatnan gundeme getırmeyı planlamıştık Bu tşı hızlandıramadık ama çevırmenlerımızle yaptığımız myleştler * elımıze ulasmaya başladı Konuya ıvme kazandırmak amacıyla Celâl Uster'ı kapağtmıza aldık bu hafta Neden once Celâl Uster dıye soracak okurlarımıza hemen şunu soylemek gerekıyor Celâl Uster uzun yıllar gazetemızın kultur şefı olarak çalıştı Elınızdekı kıtap ekının de ılk donemlerde yayın yonetmenlığını yaptı Gazetemızden aynldıktan \onra "Yeryuzu Kıtaplığı" sayfalarıyla dergımızdekı yerını aldı (\ımdı bu sayfalar Radıkal Kıtap ekı'nde suruyor) Çevırı alanında da ellının uzerınde yapıtla çevırı dunyamızın onemlı adlarından bırı olmayı surduruyor Celâl Uster Azra Erhat Çevırı Odulu'nu ılk alan çevırmenımız de Celâl Uster'dı Uster'le ılgılı daha genış bılgıyı sayfayı çevırdıgınızde bulacaksınız ama hemen sunu eklemek gerekıyor, Uster ulkemızde ılk kez gerçekleştırılen bır erotık edebıyat dızısının de yayın yonetmenlığını yapıyor Ulkemızın onemlı çevırmenlenyle bulusmak uzere bol kıtaplı gunler dıleğımızı tekrarlayalım TURHANGUNAY Seyahat Sanatı'nâa bir hayaletin ayak izlerinı gördüğünüzcle bu hayaletin Marco Polo olduğunu düşünmeyin; varlığını hıssettığıniz hayalet Marcel Proust'tan başkası değildir! COLİN THUBRON Evine dönmek isteyen bir gezginin dünva sevahati sızedıcı deolabılır tnsan kımı zaman âsık olduğu bır yerın guzcllığıne sahıp olmayı arzular Yazar Ruskın'ın de tıknnı ala rak guzellığe sahıp olmak ıçın gcreklı aracın lotoğ raf makıncsı değıl, eskı/ defterı olduğunu belırtır Resim yapmak, aşkımı/ın nesnesıne bıçım vermck, onu tanımlamak ve anlamak ıçın yapılan bır eylemdır Anlatıcı (aynı zamanda va/ar) gor sellığı on plana çıkaran bır gezgın kımlığı ıle karşımıza çıkar Seyahat etmeyı debıı dı/ı re sım olarak algılar Resımlerdekı ınsanlar ko nu^mazlar Onıın ıçın onemlı olan ge/gınleı ın duyduğu nesnel meıak değıl, sevahatın ıcn gınleştırdığı ruhsal dunyanın gefüjimıdıı Sc yahatın ınsana sunduğu olanaklardan bııı cle eskı Romantıklerın ÇOK sevdığı bır sevdır Do ğayı gozlemleme ve ona hayran kafma Doğa yı gozlemlemek bı/e kendı dunyamızdan tark lı olan, hatta o çırkın dunyayı guzelle^tırme mıze yardım eden yenı bır dunyanın kapıları nı açar "Bır kayanın yanı başındayken bazı duygular bıze çırkın gelır, bas,ka duygular ıse ansı?ın harekete geçer, kayalann gorkemı ıçı mızdekı durağan ve yuce gonullu yonu orta ya çıkarır, buyukluğu ıse geçıp gıdenlerı say gıyla, alçakgonullulukle ve mutlu bır boyun eğışlekaDuletmeyı oğretırbıze Mııaz/am bır şelalenın onıınde dıırmu^ manzarayı seyreder ken bır ış aıkadasımı/a duvdugumu/ kıskanç lığı anımsayabıfıri7 Ancak Wordswoıth'ıı dınlrsek şelalenın onunde kıskançlıga kapıl mamı/ın olası olmadıgını anlaıı/ Ya/aı ınsana raıkh daha esnck bır ben L ula^ma olanağı veren otel lobısı ya da yol u/e rındekı kahveleı gıbı kısa bır sure ıçın ugıa nan yerlerın şursel ımgeler açısından çok zen gın olduğuna dıkkat çeker LcKvard 1 Iop per'ın bu tur uğrak yeıferını ıesmeden tablo lan, ya/ann ımgelenıınden kendı dunyasına aıt tum oğelerı sılerken bır yandan da onu top lumdan u/ak yaşayanların dunyasına sokaı Insanın kendı ıçınde yenı bır ben ıle karşılaş ması kıtap boyunca sık sık kar^ımı/a ukan bıı tema însan ya^adığı yerden avrılmadıgı suıc ce yenı bır ben ıle kar^ılaşma şansını vakala yamıyor, çunku orada evdekı e^valar değı ş,ıtnın onune geçer, çunku e^yanın kendısı /a ten değı^memektedır I vımı/dekı oıtam vu /unden gunluk vaş.amdakı benlığımı/e (belkı de bızım aslımı/ı yansitmayan kımlıge) /ıncıı lenır kalırız " Bu buyuleyıcı kıtapta yalm/ca yenı vcıler gormekamacı ıle yapılan sık sık yer değıştııı len seyahatlere yer yok Bu tur hı/lı seyahat lerde ınsanın aklından geçen duşuncelere yo ğunla^ma fırsatmı bulamayacağının farkında olan Alaın de Botton, ınsanın kendısını tanı ması, yenı ben'lerı ıle tanı^masına unuıı vcı dığı ıçın daha sakın geçen seyahatleı ı yeğlıyor Duyarlı ve dıkkatlı bır çıit gozun, bırbırıne en çok benzeyen ulkelerın bılc bııbırleı ınden (arklı o/ellıkleıınıaçığaçıkarabılccegı unutul mamalıdır Alaın de Botton un hayıanlık bts ledığı kıs,ının von Humboldt degıl kendı oda sında uzerındekı pembelı mavılı pnamalaı ı ıle çıktığı bırgecelık seyahat ıle ılgılı ıkı kıtap va /an r ransız Xavıer de Maıstre olduğunu du !}unuyorıım Xavıer de Maıstre'ın seyahatının temelınde bakmanın yol açtığı klı^elerın yerı ne gormenın yarattığı yenılıkleı ı kovma dene yımı vaıdır Bıı deneyımı yaşamak ıçın yapmak gereken tek şey gormeyı oğrenmektedıı • 7 5 Mayıs 2002 tarthlı I hc 1 ımı s dan çevıren Ayşı LLL Seyahat Sanatt/ Alaın dc Botton/ Sel Yayın ulık/272s SAYFA 3 Alain de Botton'dan "Seyahat Sanatt" A laın de Botton, bır gezgının duyduğu yer değüjtırme ısteğını çok lyı betımle mekle kdlmıyor, gezgının bu ısteğının temelındc ıç dunyasındakı fırtınalar olduğu nu vurguluyor Onıın ıçın onemlı olan ge/gın lerın duyduğu ncsnel merak değıl seyahatın /engınle^tırdığı ruhsal dunyanın gelışımıdır Seyahat edenlenn kendılerını uymak zorun da hıssettıklen bellı kuıallar yoktıır, Alaın de Botton da adı seyahat etmenın kuıallarından so/ edılecegı ı/lenımını veren Seyahat Sana //'nda kuıallaı sunmaktan kaçınıyor Alaın de Botton, dışarısı olaıak adlandırabıleccğımı/ seyahat ıle değıl, ıçeıısı adını verebıleceğımı/ gezgının dunvası ıle ılgılcnıyor (lezgının bı lmçalttnda vatanlan açıga ukaımaya soyunan ya/ar, toplumsal ya ela ekolojık gerçeklerın al tını çı/nıek uzere sorular sormuyoı I arklı ıs levlerı olan sorulaıından bırkac ornek Bellı bıı bolgeyı çok sovmemı/ın nedenı ncdır* O bolgeden ayrıldığımızda bır parçamızı kay betmış olma sıkıntısını nasıl gıderebılınz' C joıduğumuz manzaralar ruhumu/u nasıl et kıler'1 Neden haı eket etmek ınsanı dus,unme yesevkeder^ Seyahat Sanatt nd<\ bır hayaletin ayak ı/lerını gordıığunu/de bu hayaletin Mar co Polo olduğunu duşunmeyın, varlığını hıs settığınız hayalet Marcel Proust'tan oas,kası değildir1 Kıtabın doku/ bolumunde va/arın geçmıs tekı gezgınler ya da seyahate çıkmaktan ner ret edenler ıle kurduğu ılışkıleı veralır Ya/a ıın Amsterdam, Taşra Sıııa Çofıı Maclrıdve 1 ake Dıstıict'c yaptığı seyahatleıc esjık eden eıkekler (ya/aıa hcp erkekleresjıketmış.tır) se yahat etmenın değısık yonlerı u/erıne duş.un memızı sağlayarak bı/ı taıklı bır seyahate çı kaıırlaı Yazara esjık edenler arasında çok ta nıdık ısımleı vardıı (ob Baudelaıre, Huys mans I duard Hopper Haubert ıle von Humbolelt I luvsmans ıncvınclcnayıılıpbıı lıırluseya hate çikamavan loman kahıamanından esin lenen ya/ar, Barbados'a yaptığı seyahatı anla tırken ınsanların seyahate ılısl<ın beklentılen ıle seyahate çıktıktan sonra karşıla^tıkları ger çeklık aıasındakı uçurumdan soz eder 'Iu ri7m burolaıındakı bros,urlerın vaat ettığı saf hıızur duygusunun, ge/gın aklından geçenler ıle her sanıye nasıl olup da saflığını vıtırdığını umutsu/luğa yaklaşan bır ruh halı ı«,ındeaçık laı Deneyımlerımı/ın saf olması olası değildir Beklentılcıımı/ı olu^tuıurken, tıpkı belleğı mı/ı du/enlerken yaptıgımız gıbı, ho^umuza gıtmeyeLegını du^undugumuz bır sııru ^eyı basıtle^tırır hatta çıkarırı/ Yazar, kendısının ve babkalarımn gcçmı^te ve bugun vaptığı seyahatlerı anlatııken hu /ursu/îuk, vanılsama ve yalnızlık ıle ılgılı fark lı bakıs açılarına yer verır Kendı yaptığı seya hatlerde Otekı ıle ılgılenmekten ı,ok kendısı ıle ılgılenmeyı yeğledığını goruyoıu/ Bu du rum bı/ı olt(ıık\a tanıdık bır soıııva goturu yor Ya/ar (ya da bı/) şıı an bulunduğu yer dcn (yadabulunduğumu/)ba!;kabıryerdemı olmaıı (ya da olmalıvı?)'1 "Ba/ıları doğdukla rı ulkeyc aıt değıldııleı Sı/ de onlardansanı/ ya^amınızı aıt olduğunuz ulkeyı aranıakla ge (,ırır!,ını/ ' dıyenCıautıer va/aıdan mı (bı/den mı) so/ etnıektedlı' Ya/aı bu sı>ruya kendısı ve okurlar adına yanıt vcımektcn kaçınır, antak I laııbert'ın Gautieı nın soz ettığı durumdan mustarıp ol duğıınu belırtır llaubert 1849da 1 lansız burjuva ya^amını teık eder ve kendısını egzo tık Mısıı ın kollarına ataı I laubert ya^amıbo yunta Mısıı ın buyusunun ona eslık ettığını soyler "Sevdığım yer neresıyse ulkem orası dır, bana hayaller kurduran, bana kendımı ıyı hıssettıren yerdır Ben I ransı/ olduğunı kadar Çınlıyım de, ayrıca Arapları yendığımız ı<,ın co^ku duymam, ^ıınku onların yenılgısı benım 664 Seyahatten beklentiler Imttyaz Sahıbi Cağ Pazarlama Cazete oergı Kıtap Basım ve Yayın A$ yı temsılen Cumhurıyet vakfı adına llhan Selçuk < Yayın Danışmanı Turhan Cunay Sorumlu Mudur MehmetSucu Corsel Yönetmen Dılek Akıskalı o Baskı Sabah Yayıncılık AŞ oldare Merkezı Turkocağı Cad. No 3941 Cağaloğlu 34 334 IstanbUlTel (212)512 05 OSOReklam PubllMedia CUMHURIYET KİTAP uzuntum demektır Arapları severım ben, o sert, her turlu zorluğa goğus geren, eesur ınsan ları, onlar kı develennın altındakı golgeye uzanır, bır yandan çubuklarını tııtturur, bı/ bura da onlara karçı ofkeyle kudururken, bızım o guzel medenıyetımı/le bır guzel dalga geçerler Bazı ınsanların ulke değıştırme gereksınımı duymasını anlayısja kars,ılayan yazar, asıl soru nun dı^aııda değıl, ınsanın ıç ulkesınde oldu ğuna dıkkat çekeı Kendısı çok da mutlu bır ge/gın değildir Bırtakım konferanslara katıl mak U7ere ıstemeve ıstemeve seyahat eder, se yahatıbovunea çok ta/la uyuı etıafınelakılerıle kıııduğu ılüjkılerde one çıkan o/ellıgı utangaç lığı oluı sureklı e\ıne donmeyı ar/ulaı S.enır lerın o hareketlı kalabalığına karıs,mak kımı /.d man ona sıkıntı verıı, Madrıd'de s,ehı ın nıerke zındekı lokantalardan bırınde yemek vemek duşuncesı ruhunda fırtınalar koparır Avrııpa dışına adım attığı ılk sevahatını bır grup ıle bırlıkte vapmayı yeğler Melankolının egemen olduğu Seyahat Sana //'nda 'seyahat', ınsanı meş,gul edecek bır uğ raş olarak değıl, ona tesellı verebılecek bır kav ram olaıak ele almır Anlatıeının ınee /ekâ pı rıltıları üe suslu, kusursuz bır bıçeme sahıp bu kıtap, seyahat ıle ılgılı yazılmış kıtaplarda pek rastlanmayan bır duyarlık ıle yııklu Amster dam da gorduğu bır kapı gıbı gunluk yas,<ımın sıradan nesnelcrı, vazarın (aynı zamanda anla tıeının) /ıhnınde kulturel ımgeler ıle cs.les.me şansını yakalar Soz konusu kulturel ımgelerın, her gun bıı a/ daha kuicselles.cn bır ge/egende çoktan taııhın elerınlıklcrıne gonulmus Farklı lıklar yıgınının en ust katmanında soluk alma yı surduımelerı de bı/ım şansımız olsa gerek 'Insan neden baijkabır ulkede gorduğu bırka pıdan boylesıneetkılenır' însan neden bırs,eh re sokaklannelan tramvaylaı geçtığı ve orada ya s^ıyanlar evleunc perde asmayı sevmedığı ıçın â^ık olur 5 Bu yabancı kuçuk, onemsız ayrıntı ların boylesıne derın duygulara yol açması §a s,ııtıeı değıl aslında çunku kışısel yaşamımızda d,ı bı/ı hareketc geçırenler, boyle kuçuk ayrın tılardır Bu ınsanın da\ ranı^larındakı çok ku çuk ayrıntılaıdıı Bır ınsanın davranı^larındakı çok kuçuk ayııntılaıdıı bızietkıleyen tkmeğı ne teicvağ sııru^une a^ık olur ya da gıydıgı ayak kabılaıı begenmeyıp ona sınır oluıu/ Bu ku çuk ayrıntılaı ın onemını yadsımak, ayrıntıların ta^ıelığı anlam /engınlığını tamamen gorme/ dcn gchnek anhınıınd gelır" Ya/ar, ınsanın nelere dıkkat ettığının eok onemlı olduğunu soyler Ona goıe alı^kanlık larımız bı/ı kor eder Wordswoıth'ıın dıkkatlı go/lemlcıının bır ulusun tunı uyelcııne doğa nın en gızlı gu/ellıklerını fark ettırmemesı gıbı, zengın bır bıtıkımın eşlık ettığı bır çıft goz, yıl lar boyunea gormezden gelınmı^ gu/ellıklere dıkkat çekebılır O zaman estetık duygusunun bulaijicı olduğu, hatta ba^kalarına oğrctılebıl dığı soylenebılır Bu duygu aynı /amanda lahat Görmenin yaratüğı yeniliklen SAYI