Katalog

' çı'lar yıllar boyu Şark hakkında konuşa rak metınler Levııerek, taklıde gelme/ 1822 de kurıılan Asya Derncğı'nın ılk basjkanı olan VL <, jlı^malanyla Şarkıyatc,! lıkmesleğınc sıstematık bıı metınler bu tunu yabancılıklanndan oturu Avrıına i(,ın nıe(,hul kalan akadtmık nesnelerola tak uygaılıkları, dınlerı, hanedanlıkları kulturlerı, 7ihnıyetleıı açıklamış,, muğlak lığt azaltmıslatdır 1822 de kuıulan Asya Derneğı'nın ılk başkanı olan ve Şarkıyatulık mesleğıne, Mstematıkbıı metınleı bolumunu, bırpe dagojıkuygulamayı,bırarastımıagelene ğını !?ark araştıımaları ıle kanıu sıyasetı arasındakı bağlantıyı tıılen sunan ve antolojılen Avr upa'da nesıller boyu kııllanı lan Sılvestre dc Sacyl ıle sureı, ı^ınde Sacy'nın hıı, yararlanmadığı sıtematık ve kıırumsal bır gııc, kazanan fılolojıyı kar şılaştırmalı dısıplınlerle destekleycn, res mı $aıkıyat(,ı soylemı kuvvetlendırerek bü soylemın kavrayış bıçımlerını dızge leştıren, duşunsel ve nesnel kurumlarını olu^turan Renan ınçalışmalarındanbah seden yazar Saty rıın dolaysı/ ve faydalı akılulık tcmtl du^ııntesındcn hareket ettığını Rtnan nı ıse bır Şarkıyatu olarak dunvaya hıtap utığı kursusunden yanı çağı ıle kulturıınu ytm yol ve yardımlar fa taııhlendınp ^ekıllendırerek yenıden tanımladığı fılolojı laboıatuvarındaGarp kulturıınu bır betısıne donuştuğunu an latıı Yazar a goıc Modeın îjarkıyatçı !jark'ı bızzat kmdısım tespıt ettığı karan lıktan yabantıla^madan yabancılıktan kurtaran bıı kahıanian olarakgoruyordu kendını Reşıd Fa!}i ndan vola çıkıp Mı sıı hıyeıoglıflerını ço/ulmesıne katkıda bulunan ( hamhpollıon gıbı ıncelemele ııvleîjark ın vıtık dılleıını torelerını, hatta du:;umı:} bıçımlerını yenıden kurmuştıı ()/el 'j.ıılvivat^ı teknıkler sozlukoluş tumıa dılbılgısı ı t u ı ı kultuıel ^ırre <,o /umluı hcm antık klasıkîjark ınheınde ^(.leııeksel f ıkilojı tııılı letoıık \L oğıe tı polımığ'ı dısıplınluınm ıtıbarını ıade ettı aıttırdı ycnıdcn tcyıt cttı Nc kı su reı, ıı,ınde 'jark ıle 'jarkıyatçı dısıplınleı dıyalektık bıı dcğışını getırdıler /ıra ılk hallerıyle ayakta kalama7İardı Sark, ge nellıklc Şarkıyatçıların ınceledıklerı "klasık' bı^ımıyk bıle modcınleştırıldı, LA mana uyaılandı geleneksel dısıplınlerde çağdaş, kııltıııc aktarıldı Ancak, ıkısınde de gucun ı/lerı vardı !jark yenıden can landırılmıij hatta yaıatılmış olmanın gu tu ıle antropolojık genellemelerı fıloloıı nın yenı, bılımsel olarak gelı^mış teknık lerınde verlesık olan f»ıı<, "(11) Llektronıkle^mı^ postmodern dunyanın o^ellıklerındcn bırı olarak, bu dunya da îjark'a bakmanın aracı olan klı^elerın pekıştırılmıj;olmasını belııten yazar tele vızyonunıı hlmlerın medyanın tum ola naklannı, bılgıyı gıtgıdc ttktıpleşen kalıp lara gırmeye /orıadığını, 'jark so/ konu su oıduğunda ttktıpleşme ıle kulturel klıselerın on dokuzuncu yuzyılın akade mık ve ımgesel' gızcmlı Şark" hurafecılı ğının etkisını yoğunlastırdığını vurgula maktadıı Btınuba^kanı^bıı konudaYa kındoğu'nun kavranı^ bi(,ımı i(,ın olduğu kadar doğıu olmadığını, cn yalın Arap Islam anlayı^ının bıle son derete sıyasal la^mış bır ^eye hatta bıı hczcyana donuş mesınde payı olan uı, ijeyın Sarkıyat(,ılı öa dolavsızca yansıyan Batı'clakı Arap ve lslam kar^ıtı yaygın onyargının tarıhı, Araplar ıle tsraıl sıyomzmı arasındakı sa va^ım ve bunun Amerıka Yahudılerı nın yanı sıra hem lıberal kulture hem de hal ka etkısı ve Araplar ve Islamla ozedesles meyı ya da bu konuyu sofiukkanlılıkla tartışmayı olanaklı kılan hernangı bır kul turelkonum bulmanın neredeyseolanak sızlığı olduöunu lıelırten ya/ar, Ortada oğu'da^ımdılerde Buyuk Devlet sıyaset lerıyle, petrol ıktısadıyla, o/gurluk a^ığı demokratık Israıl ıle kotu, totalıter, tero rıst Araplar'dan dem vuran safdıl ıkılık le o/dei)leştırıldığını, Yakındoğu'dan soz edılırken neden soz edıldıöıne daır net bır goruş sahıbı olmak gıbı bır olasılığın ıç karartacak olçude az olduğunu soyleme nın bıle gereksız olduğunu vurgulamak CUMHURİYET KİTAP SAYI 664 tadır Cıimumu/de, ozellıkle Pransa ıle Ame rıka'dakı post gorungu bılımsel ve post yapısal dıye bılınen gunun modası ente lektuel hareketlerın sık<,a kullandığı ya pısokum kavramının (Deconstructıon) tarıhıne bakıldığında en dıkkate değer du^unur olarak ortaya çıkan, ve 1967 yı lı ıçınde bırbırınden etkılı uç kıtap (Ya zıbılıme Daır Konuşma ve Cıorungu ıle Yazı ve Ayrım) ya/an Derrıdaa'nın bu metınlcn, gorungubılıme (Husserl) dıl bılıme (Saussure), Latancı psıkanalıze ve yapısalcılığa 'Levı Straus) kara^ı gelıştı rılmı^ cok deöerlı eleştırıler ıçerıyordu "Demda'nın dıl anlayışına gore, gosteren doğrudan doğruya gosterılene baglı de gıluır Gosteren ıle gostenlen arasında karışılıklı ılışkıleryoktur Saussurecu du şuncedeyse, her gostergeye bır bırlık go 7iıyle bakılır Ne kı Derrıda i(,ın, sozcuk ıle şey ya da dusjunce gerçekte asla bır ve aynı olamazlar Nıtekım Derrıda goster geyı bır ayrımla^ım yapısı olarak gorur, bıı yarısı her zaman "orada bulunmaz" dı^er yarısı ıse her 7aman •'"ü değıldır Cıostcı ılenler ıle gosterılenler sureklı ola rak yenı bırle^ımleı (combınetıon) i(,ın dc ya bırbıılerınden koparlar ya da bır araya gclırleı Dolayısıyla bu noktada gosterene ıle gosterılenın aynı sayfanın ıkı ayrı yu/u olarak duijunulduğu Saus surec u gostergc omekçesını yetkınlıgı or taya (,ıkar " "Gosterge her 7aman baş ka bıı gostergeye yol açar, gonderır, bun laıdan bırının yennı baijkası ıle değüjtır mek kımılerı gosterını gostenlen yapar üeıııda'ya gore gostere gosteregebılı mın vaptığı gıbı bır başlangıç (gonder ge) ıle bır sonu (anlam) bırbırıne bağla yan tıırdeş, bır bırım olaıak elc alınamaz Asla goıunmeyen ancak bas,ka bır gos tergenın ızınde konaklavabılen gosteıge U7eıınL sokume almak gıbı bır usluba bağlı kalınarak ^alı^ılmalıdıı (12) Yıllarca surcn sabnlı vc o/cnlı bıı ça lışmanın uıunu olan bılımsel bıı ara^tır ma kıtabı olduğu kadaı Derrıda nın be lırttığı sokume almak yontemıyle Ba tı nın bıra/ da kendını tanımlavabılmek ıçın olu^turup sureç iı,ınde ı,ok tarklı yontemlerle yerle^tırdığı, hatta bır sure sonra ijarklıların Batıluardan daha fazla benımseyıp onlardan daha fazla savun duğu, "Şark", "Şarkıyat" ve "Şarklılık" kavramlarını, bız7at Şarklılar tarafından yenıden tanımlanması zorunluluğunu vurgulayan "Şarkıyatçılık"ı her araştır macının başvurması oğretılenlerın aslın da neye karşılık geldıklerını sorgulama nın bızı nerelere goturebıleceğını de or taya koyan bu kıtabın arka kapak yazısın da " Yırmıncı yuzyılın en sarsıtı, en etkı lı kıtaplanndan bırı" olarak tanımlanmı^ olmas.1 hıc de yersız dcğıl Ldvvard Sa ld'ın, ınceledığı konuyu a(,ıklarken ta^ı dığı ıçtenlığını bır bılım adamının ol ma/sa oltna/ kosul olarak benımsemesı gereken ob)ektıflığı hıc elden bırakma dan nasıl bu kadar yalın bır dılle ıfade edebıldığıne hayranlık duvmamak da el de değıldı Butun dıkkatımle ve defalarca okudu ğtım bıı kıtabı bıtırdığımı soylemem ola naksız Bır okuma onensı olarak kaleme aldığım bu ya?ıda anlattıklarımsa kıtabı okuyanlarca çıkaısanacaklaıın vanında emınım hi(, kalacak Bu kıtapla ılgılı gos terdıklerım yalnızca bır başlangıç ve ger (,ek anlamım yanı sonu okurun kendısın de bulacak • (1) Ldward W Saıd, ^arkıyat^ılık Ba tı nın !}ark Anlayı^lan Metıs Yayınları Is tanbul, Ekım2001,s 34 35 ( 2 ) a g e , s 36 (3) A g e s 12 13 ( 4 ) a g e , s 11 ( 5 ) a g e , s 48 (6) a g e , s 48 ( 7 ) a g e , s 50 ( 8 ) a g e , s 50 61 ( 9 ) a g c , s 102 (10)age,s 108 ( l l ) a g e , s 131 (12)age,s Madan Sarup, Post Yapısal cılık ve Postmodernızm, çev, A Balu Guç lu, Bılım ve Sanat Yayınları/ARK Ankara 1997, s 57 58 ADAM YAYINLARI Ataol Behramoğlu YENİ AŞKA GAZEL "lçım şarkılarla dolup taşarken Dılım dolaşarak gelmm sana Yenıden öğrenmek için herşeyi Bıldıklenmı unutarak gelmm sana" Ünlü şairimiz Ataol Behramoğlu'nun yeni şiir kitabı Yeni Aşka Gazel'de şairin 19992002 yılları arasında Yenı Aşka Gazel 48 sayfa, 5 mılyon lıra Sarsıcı ve etkili.. yazdığı 14 şiir yer alıyor. Bu şiirlerden 10'u gazel formunda. Tümü de tadına doyulmayacak şiirler. Ataol Behramoğlu'nun öteki şiir kitapları: Bir Gün Mutlaka Toplu Şiırler1 (io. basım) Yaşadıklarımdan öğrendiğım Bır Şey Var Toplu ŞiirlerU (i i. basım) Kızıma Mektuplar Toplu Şıırlerlll (7. basım) Sevgilimsın (6. basım) Aşk Ikı Kışılıktir (3. basım) Çeviriler/Antolojiler M.Y Lermontov Hançer Puşkın İnsanüstü Bir Anıt Diktim Kendime Çağdaş Rus Şiirı Antolojısi Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi (özdemır Ince ıle) "Gizemli Şark" huralesl SAYFA 15