Katalog

B UL MA C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun bir kitabının adtnı oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, şairin dizeleri ve şiirin adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: İNHtMUMCUOĞLU Beat Hareketi "Amerika sana her şeyimi verdim, şimdi bir hiçim ben. Amerika, iki dolar yirmi yedi sent 17 Ocak 1956. Kcndi kafama bile dayanamtyorum. Amerika, ne zaman bitireceğiz insanlarla Kavaşı? Al da kıçma u>k atom botnbanı. Keyfım yerinde Jeğıl, sıkma cammı. Ka/am düzelmcden yazmayacağım şiirimi. Amerika ne zaman melekleşeceksın? Ne zaman sayunacaksın çtrılçıplak? Ne zaman bakacakstn kendine mezarlıklan? Ne zaman yaraşır olacaksın milyonlarca troçkistine? Amerika neden fpzyaşı dolu küaplıkların?..." I. Lev Tolstoy'un bir romanı. 2 57 5 29 74 67 30 23 41 18 72 51 J. Açlık nedeniyle midede duyulan eziklik. 73 45 31 15 42 79 71 "Amerika" Allen Ginsberg Çev.: Cevat Çapan A. Sürme, sürüp gitme (yalnız, ünsüz harflerini yazacaksınız). 77 32 64 S K. îtidal. 68 27 63 24 B. "Hürrem Sultan", "Ölü Kentin Nabzı" ve "Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Le§e" adlı oyunları da yaratan yazar. 8 35 19 59 3 28 61 16 54 L. 52'lik deste ve 1 jokerle oynanan bir iskambil oyunu olan remi'nin Ingilizce adı. 75 78 46 69 39 10 C. Sözlük. 37 26 25 66 14 D. Küçük ispirto ocağı (yalnız ünsüz harflerini yazacaksınız). 50 34 22 20 E. Pınar Kür'ün bir romaru. 12 47 48 52 9 58 40 49 11 38 65 13 21 F. Radyasyon dozu birimi. 44 6 56 618. sayımnçözümü A. Aç Sınıfın Laneti, B. Hürriyet, C. Murgul, D. Eşber, E. Tarkan, F. Okuyucu, G. Koşu, H. Trol, I. Aliağa, J. Yerçekimli Karanfil. an Francisco'da (North Beach), Güney Kaliforniya'da (Venice Beach) ve New York'un Greenwich Village mahallelerinde 1950'lerde birbirlerinden neredeyse bağımsız olarak bir grup bohem sanatçı ortak bir dil bularak sosyal ve edebi bir nareket başlattılar. "Yorgun", "yıpranmış" anlamına gelen "beat" asi bir neslin kendini nasıl hissettiğini iyi ifade ediyordu, fakat daha sonraları "beat", kalp atışlarının temposu gibi ritmik bir caz duygusunu da anlamına ekledi; "neşe veren ", ruhsal olarak aydınlatan "beatific" anlamını da katan hareket felsefi açıdan da zenginleşti. "Beat" sözeüğünden türeyen anlamlar bıınlarla da kalmıyordu, hırpani giysileri ile toplumsal yaşamdan konma eğilimi göstcren ve toplıım dışında bir yaşantısı olan genç bireyler anlamında Türkçeye de girmiş bir sözcük olan "bitnik" (beatniks) bu akımın temsilcilerini güzel tanımlıyordu. Akımın öncülerinden FransızKanada asılh.Jack Kerouac (19221969), 2. Dünya Savaşı'nda ordudan şizofren teşhisi konularak ihraç edilmişti. Bir süre denizcilik ve tüccarhk yaptıktan sonra, ilk romanını yazdı. Giinün edebiyat akımlarına duyduğu tepkiyle, Amerika ve Meksika'da yaptığı gezilerin ışığında yenilikçi, şaşırtıcı, diizeltme yapmadan geliştirdiği stille yazın çevresinin tepkisini çekti. Kerouac, yazı tekniği olarak çağrışımların doğal bir hızda birbirlerini takip ettiği, "özensiz" stili ile bilinen bir yazar olmuştu. "On the Road" adlı eserini üç haftada tamamlamış ve hiç düzeltme yapmadan yayımlanmasını istemişti. Bu yeni stil, yeraltı edebiyatına ilgi duyan, sıradışı şairler, miizisyenler ve mistikler tarafından büyiik ilgiyle karşılandı. Beat Hareketi'nin en tanınmış ismi Allen Ginsberg'in de dikkatini çeknıişti. Ginsberg, Colıımbia Üniversitesi'nde egitim gördüğü yıllarda Kerouac vc ünlü yazar William Burroughs ile tanışma fırsatı buldu. İlk kitabı "Inlemek", şairin kendi nesli üzerine göriişünü yansıtıyordu: Bir neslin en iyi zihinlerinin tükenmcsine ağıt şeklinde düşünmüştü eserini. Kısa zamanda Amerikan gençliginin "guru"su haline geldi, özellikle "Kiddish" adlı uzun özyaşamsal siiri ve şür kitabı, Beat Hareketi'nin Budizmden nasıl etkilendiğini ortaya koyuyordu. İ950'lcrde Kerouac ve Ginsberg, birbirlerinden bağımsız olarak, bir diğerinin de ilgi duyduğunu bilmeden Budist felsefevle ilgilenmeye başladılar. New York cntelektiiel çcvrelerinde neredeyse moda olmınjtıı Budizm. Ruhsal aydınlanma yolunu, tepki duyduklan kuramlaşmış dinler den başka yerde aramaları neredeyse düşüncelerinin doğal bir tepkisi olarak ortaya çıkıyordu. Amerikan politikasına, emperyalizme, savaşa karşı şiir yazıyorlardı. Ikisi de zamanlarının büyük lcısmını kütüphanelerde inceleme yaparak geçiriyorlardı. Ardından Kerouac ve Ginsberg, Kaliforniya'ya yerleşdler, artık Budizm sadece şiirlerinde değil, özel yaşamlarında da yer almaya başlamıştı. Beat Hareketi'nin Budizmeen yakın şairi olarak bilinen San Francisco'lu Gary Snyder'in de etkisi olmuştu bu yeni yaşam biçimine geçmelerinde. 1930 doğumlu Snyder, Kerouac ve Ginsberg'den özellikle bir açıdan farklıydı, şiirleri Beat Hareketi'nin temeline uygun olsalar da, diğer şairlerinki gibi sokak şiirleri değildi. Kendine edindiği okur kitlesi de daha elit bir tabakaydı. 6O'lı yıllarda yaygınlaşan, gençlerin bir komün halinde ortak yaşam sürdükleri alternatif tarzları şiirlerine konıı ediyordu. Komün yaşamının en önemli özelfiklerinden biri ortak bir alanı dostluk ve barış icinde paylaşabilme felsefesinde yatıyordu; bu yaşam tarzı, komün hayatına katılanların kendi kişisel çıkarlarım geri planda tutmaları ve egolarını kontrol etmelerini gerektiriyordu. Ayrıca Snyder, yine komün yaşamın beraberinde getirdiği ekolojik uyum içinde vaşamaya da ilk önem veren yazarlardan biriydi. Şimdi, 6ü'lı hippilik yıllarına baktığımızda, o dönemi müzik dışında en iyi yansıtan sanat hareketi olarak "Beat"i görüyoruz. C) yıllara damgasını vuran elbette ilk başta büyük bir hızla değişen müzikti. Bob Dylan, Beatles ve daha birçokları benzer noktalardan hareket ederek yeni bir müzik dili bulmuşlardı. Ve bir başkaldırı niteliğindeki müzikleri, aynı "Beat" şairleri gibi elit olmayan, sokaktaki adamı kendine hedef kümesi olarak seçmişti. "Beat" akımı da en büyük desteği müzik çevrelerinden almıştı. I lem şiirlerinde müzik ritmini kullanmaları hem de yeni müzikle aynı felsefeyi paylaşmaları, müzik ve şiiri bir bütünlüğe götürüyordu. Bu akımın şiirlerinin de çok sık müzikte kullanıldığını görürüz. Allen Cîinsberg'in 1963'de manifesto değeri taşıyan "Kiddish" şiirkitabınayazdığı önsözde, en değer verdiği olgu olarak sezgisellik öne çıkar. Sezgilerin gclişmesi için şair, "kendi" dediği, egosunun giicünden kurtulma volunu seçmiştir. Yirminci yüzyılın ortalarında bilincin, beden ve dünya olarak ikiye bölünmesine bir tepki duyduğunu dilegetirir; bilinç, dünyayı anlama isteğiyle kendini evrensel bütünden koparmıştır. Halbuki Ginsberg, bilinçdışıyfa şiirler yazmak ve böylece bilincin onu koparttığını hissettiği evrenlc bütünleşme çabasındadır. Bu bütünleşmeye şair, "doğaüstü anlayış" adını verir. Varlığın çok ender anlarda, böylesine neşe içinde bütünlcşmeye tanık olduğıınu, bilincin katılığı kırıldığında bu bütünlcşmenin hep var olabileceği olgusunu geliştirir. Budizmin etkisinin açıkça görüldüğü bu görüşlerinde, şiirin de yeri, bilinçdışının, rüyanın ve kendinden geçme hal "Bear akımı ve müzJk Amerlkan gençliğinln "guru"su G."... Efsanesi" (Yaşar Kemal'in bir romanı). 33 62 60 55 1 43 36 53 Şür: H. Üzerinde bası ile yapılmış renkli biçimler bulunan pamuklu kumaş. 17 76 70 7 4 "Günler kemik anaforu, Her şeyi çoğaltıyor îstanbul klarnetçileri, manifaturacıları, kuşkuyu" , J lerinin dile dökülmesidir. Şair kendini sez gilerine bırakarak bilinçdışını işler hale getirir. Bilincin "evsiz" bıraktığı ruha, evren içinde yeni bir ev bulmak, şiirin dili ve coşkusuyla mümkün olmuştur. Bu açıdan baktığımızda "Bear" şairlerinin şiiri bir araç olarak kullandıklarrnı görürüz. Kendini dünyaya ifade etmekten çok, kendini anlama arayışıdır. • www.yazinsanati.cjb.net SAYFA 19 CUMHURİYET KİTAP SAYI 620