Katalog

B U L M A C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçim [43 de yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satınn başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şiirin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiirden bir alıntı ve şairin adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. " bu merdivenlerden,/Etek25 8 56 3 62 2 70 37 80 73 LKHIMUMCUOâ.U Erotizm "Kültürün ıJeali, insam, her şeyi okuyabilecek ve her şeyi görebilecek yetenekte yapmaktır Bu yetenekleher şeyi kahuletmek araunda aşılmaz bir aİım vardır, çünkii tyıyle kotü arastndaki ayrtm kayholursa toplumda hiçbtr şey ayakta kalamayacaktır. I ier şeyi okumalı ve her seyt gbrmeli, anıa her şeyin serbest olaug'una inanmak için deg'il, gerçeği aramak ıçın Özgür bir düşüncenin temel güçleri olan btlinçlilik, sağduyu ve insana saygı kontnduğu sürece bunun asla sakıncası yoktur." Alexandrian "Erotik Edebiyat Tarihi", Çev.: Işık Ergüden, Mitos, 1993. er dönem sanatında bir miktar erotizm vardır, fakat bazı dönemlerde ve bazı ülkelerde çok ağır yasakJarla karşılaşmış, diğerlerinde ise komedinin bir unsııru olarak hem yazana hem de okuyana zevk veren bir tat olarak düşünülmüştür. Sanattaki erotizm incelendiğinde en şaşırtıcı şey, gelişmenin ters yönde olduğunu görmektir: Ilkçağlarda çok doğallıkla kabul edilen erotizm, daha sonraki dönemlerde yasaklanmış, sanatçılar da ahlaki baskı altında tutulmuştur. Erotik edebiyatın çağlar boyu yasaklanmasında başlıca neden olarak hep baştan çıkarıcılığı gösterilmiştir, halbuki çok az sayıda erotik edebiyat eseri okuyucuyu baştan çıkartma amacıyla yazılır. Okurun "baştan çıkmasının" ne anlama geldiği de ayrı bir tartışma konusudur: Cinselliği cesaretlendirme ya da çocukların kötü aüşkanlıklar kazanmasını önlemek için açıklamalar yapılır. Elbette, cinselliği cesaretlendirdiği görüşü, edebiyatın diğer cesaredenditmeîeriyle karşılaştırıldığında gülünç kaçar: Cinayet romanı okuru ne kadar cinayet işlemeye cesaretlendirilirse, erotik romanlar da o denli cinselliğe teşvik eder. Edebiyatın hatta tüm sanatların amacı algılayan kişiye başka yaşamlar ve başka düşüncelerin varlığını göstermektir. Zayıf ruhların sanattan etkileneceği ve bu yüzden sanatlann yasaklanması yerine, "zayıf ruhlar" olarak görülenlerin daha iyi eğitimle güçlendirilmesi fikrini destekleyenler neden bu denli azdır? îlginç bir şekilde, tutucu çevreleri rahatsız eden erotizmin başında romanlarda yer alanlar gelmektedir. Plastik sanatlarda ve şürde daha kolay kabul edilen erotizm, romanlarda yer aldığında, belki daha geniş kitlelere ulaştığı için, en agır yasaklamalarla karşılaşmıştır. Ama burada konumuz erotizmin neden yasaklandığı değil, erotik edebiyatın ne anlama geldiği. Bunun için yazının hemen başında pornografi ile erotizm aynmını yapmak gerekir. "Erotik Edebiyat Tarihi"nin yazarı Alexandrian'a göre, "Erotik olan her şey, bazı fazlalıklarla birlikte, zorunlu olarak pornografiktir". Bu tanıma, yazarın sözünü ettiği ikiyüzlülüğe düşmeden karşı çıkabiliriz. Çünkü bazı pornografik eserler hiç de erotik olmayaDİlir, cinsel istek uyandırmanın ötesinde okurda tiksinti yaratma amaçh bile olabilir; öte yandan, bazı erotik eserler de hiç pornografik değilidir. Bunlann içinde, romantik duyguların çok şiirsel anlatıldığı ama hiç cinsellik içermeyen eserleri sayabiliriz. Bu durumda pornografi, doğrudan tensel hazların anlatımı iken, erotizmde benzetmeler, göndermeler ve toplumsal yaşama ait başka değerler de önem kazanır. Bir başka örnekle düşünürsek, bir bakış, pekâlâ erotik olabilir, fakat erotik olduğu için aynı zamanda zorunlu olarak pornografik olduğunu söylemek yanlış bir "pornografi" tanımı yapıldığını gösterir. Yapılması gereken bir başka tanımlama da, cinselliği konu edinen erotik eser ile içinde erotik bölümler bulunan konu gereği cinsellikten söz eden eserleri ayırmak olmalı. Henry Miller, Maruuis de Sade, cinselliği konu edinen eserler yazmışlardır; diğer tarafta, edebiyat tarihinin akünıza gelecek yüzlerce yazarı erotizmi eserlerinde konu gereğince kullanmışlardır. Bu ikinci tür öylesine geniş bir yelpazede yazarları toplar ki, Shakespeare, Baudelaire, Goethe'yi de dahil edebiliriz. Fakat erotik edebiyat tarihinden söz ettiğimizde ikinci tür yerine, cinselliği konu edinenler akla gelmelidir. îlkçağın neşeli erotizm izini taşıyan eserler ortaçağda da devam etmiştir. Boccaccio'nun "Decameron", Chaucer'ın "Canterburv Hikâyeleri" ve yine aynı dönemde yazılan şiirler Rönesans edebiyatındaki erotik eser sayısının artmasına neden olmuş, fakat Rabelais dışında diğer Rönesans yazarlan çağımıza ulaşamamıştır. Bunun bir nedeni, edebi değerlerinin fazla yüksek olmaması, diğer bir nedeni de ilerleyen yıllarda dini baskılann artmasıdır. Erotik edebiyatın en uç noktasında bulunan ve yazıldığı günden beri en çok tartışmalara neden olan yazar kuşkusuz Marcıuis de Sade'dır. 1740 yılında soylu bir aüenin çocuğu olarak dünyaya gelen Sade, 2000 yılı yapımı Philip Kaurman'ın "Quiİls" filmiyle yeniden gündeme gelmiş, kitapları yeni baskılar yapmıştır. Film, hiçbir şekilde Sade'ın yaşamöyküsünü yansıtmıyordu ve biyografi hatalarla doluydu, buna rağmen, Geoffrey Rush'ın çizdiği Sade karakteri çok edcileyiciydi. Filmden özellikle bir soru akbma takıldı: Joaquin Phoenix'in canlandırdığı rahip bir sahnede gözaltında tuttuğu markiye bir edebiyatçı olmadığını, sadece çok iyi gramer bilen bir sapık olduğunu söyler. ^Sodom^un 120 Günü" (Çev.: Birsel U2sma, Çiviyazılan, 2000) Sade'ın bir edebiyatçı olmadığını açıkça ortava koyuyor, fakat Dİr yandan da sanki herkesın aşağıladığı ve sapıklık olarak nitelendirdiği özelüği ile gurur duyuyor yazar. Roman karakterlerini kendisi "iğrenç" olarak niteleyerek, kendini de daha ahlakçı bir konumda tutmayı başanyor. Marquis de Sade hakkında yazılanlar, yazann iki kişilikle yazdığını ortaya koyar. Bir yanda fantezileri, öte yanda felsefi olmaya çalışan yönü birbirleriyle çatışma içindedir. Neredeyse ikinci kışilik birincisini yargılar gibidir. Anlattığı sapıkça zevklerin nepsini, yazar kendisi sapıkça bulduğunu dile getirir. Ayrıca, bir insana sonsuz özgürlükler verildiğinde, kişinin mudaka anlaksal açıdan yoldan sapacağı inancı vardır. "Işte, kuşkularının yanlış yola saptırdığı insan budur! lşte, eğer zenginlıkleri, itibarı ya da konumu onu yasaların üstüne yerleştirirse insan budur!"" www.yazinsanati.cjb.net SAYFA 23 57 65 59 G. Anton Çehov'un bir oyunu. 7 64 53 51 50 H 66 55 lerinde güneş rengi bir yığın yaprak," (Ahmet Haşim). H. Almak, alıp götürmek. 36 15 31 13 14 42 16 71 11 12 4 29 63 23 9 I. Yasalaşmak. 58 72 5 34 79 76 35 30 41 60 B. Bir yazarın bütün eserlerini içeren dizi. 24 1 39 77 83 78 43 48 51 67 21 45 47 69 18 52 33 26 54 C. Afrika'da bir ülke. 68 74 46 D. "... Kabacalı" (Türkçenin Sesi Fazıl Hüsnü Dağlarca", "Sekseninci Yaşında Nadir Nadi", "Şair Eşref" ve "Türk Kitap Tarihi" adlı yapıtlan da yaratan değerli yazarımız). SZI.sayımnçözümü 82 81 22 28 10 A. Ay Ayakta, B. Kızım Olmadan Asla, C. Şeddad, D. Anna Karenina, E. Muller, E Şüyu, G. İlk, H. ls, I. Rsy, J. Lıbor, K. Erk, L. Regis, M. Ide. 19 Şiir: "akşam yazmaktır kendi kalbine, daima o yoksul sardunyaJan ^ sen gel de şiirle sar dünyalan" E. Uganda'nın başkenti. 27 38 49 75 6 40 F. Lev Tolstoy'un bir romanı. 20 32 17 44 CUMHURİYET KİTAP SAYI 623