Katalog

Altay Öktem verimli bir yd geçiriyor. "Şeytan Aletleri"nden hemen sonra ileinç bir romanla çıkiyor okur karşısına; Filler Çapraz Gider". Oktemle romanı üzerine konuştuk. ŞERAFETTİN KAYA tzı şıırlerıntzden ve bu yılın baştndayaytmlananŞeytan Aletleriadj lı ınceletneden tamyoruz Şımdı bir romanla, Filler Çapraz Gtder'le karşırntza çıklınız Yazı disiplinlerini keskin çizgilerle birbirinden ayırmak yerinc, insanın hayattaki duruşunu diğer duruşlarla ayırmayı daha doğru buluyorum. Böylece, yazdığım konular yazma biçimini oelirliyor ve sonuna kadar esnek davranıyorum. Şiirlerimde ilk baştan beri, sistemin bize uyguladığı şiddete karşı geliştirmeye çalıştığım 'Tcarşı şiddet" var. Son dönemdeki şiirlerde bu daha da belir' ginleşti. Hatta bu yıl içinde yayımlanacak Sokaklar Tekin Değil adlı kitabımda cinayet temasını işleyen seri ş,ürler yer alacak. Hayatın, aşkın içindeki şiddet beni ilgilendiriyor. Şeytan Aletleri ise underground kültürlerin iletişim araçlarını, ağırhklı olarak da fanzinferi incelediğim bir kitap. Filler Çapraz Gider, sistemin dışında duran, oyunu bozan, fili çapraz gitmeyen insanların romanı. Yani aynı izlek sürüyor. Ama Kerim'in şiiri değil romanı yazılabilirdi. Fanzinler romanın değil, incelemenın konusu olabilirdi. Yani neyi, nasıl yazacağım konusunda da filler çapraz gitmiyor gördüğünüz gibi. Filler Çapraz Gider çok yalın yazılmış, bir solukta okunabılen bir roman. Oysa her biri bağım uz gıbi görünen zınarlerın bırbırıne eklenmesiyle oluşuyor, içinde öyküler, kısa tıyatro oyunları yer alıyor Konu da bir yandan çok karmaşık, bir yandan da çok yalın Içine kolay girtlen ama zor çıkılan bir roman bu • Rahatlıkla okunabilen, okurken keyifli, hoş zaman geçirilen bir roman. Böyle olmasını istedim zaten. Okuru yoran, bulmaca çözer gibi kanter içinde okunan metinleri genelde sevmem. Ama roman bittikten sonra, okurken içinde bulunduğunuz o rahathğı özlüyorsunuz. Sonradan kafanız karışıyor. Kitabı okurken her şeyi çok kolay anlıyorsunuz ama bittikten sonra farklı anladığınızı görüyorsunuz. Farklı, ama yanlış değil. Polisiyelerde olduiu gibı romanın ftnalınde her şey çözulüyor Ama ondan öncekı yorumlarımız da doğru asltnda "Fili çapraz gitmevenler de var" Altay Öktem ile "Filler Çapraz Gider" üzerine Her şey çok yalın, çok anlaşılır. Aynı zamanda her şey çok iç içe ve karmaşık. Hayat da öyle değil mi zaten. Bu romanı bir cümleyle açıkla deseler; Sıradan bir insanın sıradışı hayatı ya da sıradışı bir insanın sıradan hayatı diyebilirim. Romandakı tum Kerim'lerin aslında aynı kişi olduğunu söyleyebilirim. Ama hepsinin ayrı birer insan olmadığını da kimse kanıtlayamaz. Kolay kolay akla gelmeyctck bir şey ama; kendi halinde yasayan, yalnızca ken din i rahatlatmak için kısa öyküler yazan birinin sonunda yazar olup çıkmasını anlatan bir roman bu, diyen de çıkabilir. Yanlış olmaz üstelik. Fark et SıraAşı bir Insamn sıradan hayatı "Yazı disiplinlerini keskin clzgllerle birbirinden ayırmak yerlne, insanın hayattakl duruşunu dlğer duruşlarla ayırmayı daha doğru buluyorum. Böylece yazdığım konular yazma blclmlnl belirllyor ve sonuna kadar esnek davranıyorum. Sllrlerlmde ilk bastan berl, sistemin blze uyguladığı şiddete karsı geiistlrmeye çalıştığım "kar$ı slddet" var" diyor Altay öktem. CUMHURİYET KİTAP SAYI 590 tiyseniz öykülerin yazılış sıklığı gittikçe talıkta görünmeyip bir anda mektuplaartıyor, sonunda bir kitap cıkıyor ortarıyla çıkıveriyorlar. Sonra, bu mektupya. Ayrıntı bol, aynı zamanaa her aynnlarla ilgili trajediler gelişiyor ve neredeytı bir anlamda ön planda. se tüm Kerim'ler ve Leman'lar bu saycde geçmişleriyle yüzleşme olanağı bulu Bir yandan odasından dışarı pkmayorlar. yan, münzevt btr tnsan Kerim. Dı9er yandan da aşklar, cinayetler, ıntıharlar, iha Fotoğrafçılıkla ilgili bölüm içinse ilk netlerle dolu bareketlı bir hayatı var Ya bakışta "bu da nereden cıktı" diyebilida diğer Kerim'lerin hayatları bunlar... riz. Ama metnin ilerleyen bölümlerinde, romandaki iki önemli simge olan bıça Bizim hayatımız aslında. Bizim yaşağın ve beyaz geceliğin ışığı ve ısıyı yanmak zorunda bırakıldığımız bir dönem sıtmalarındaki rolüyle bu bölüm anlam bu. Kendi içimize hapsedildiğimiz, bunkazanıyor. Sonra da siyahbeyaz fotoğdan hoşnut olmasak da kolay kolay kurraftan renkli fotoğrafa geçisin tarihinin, tulamadığımız bir yaşam biçimi. Düşsiyahbeyaz yasamdan renkli yaşama gelerle gerçekler, ideallerle yaşamın sunçişin tariniyle ilişkisi sorgulanıyor. Dana dukları hem çelişiyor, hem de iç içe gedoğrusu, renkli yaşama doğru mu, yokçerek belki de yeni bir gerçeklik oluştusa siyahsiyah bir yaşama doğru mu gitruyor. Hepimiz çok sıradan, çok renktiğimiz tartışılıyor. Bu da romanın ana siz yaşıyoruz. temasını özetleyen, ilerleyen bölümlerBu sıradanlığın içinde, belki Hollywodeki olayların gelişimine nasıl bakacağıod filmleri için bile aykırı, uçlarda sayımız konusunda okuru yönlendiren labilecek bir olayı yaşayıp tekrar kabuönemli bir nokta aslında. ğumuza dönüveriyoruz. Bu roman, köprünün tam ortasında kalmış insanları, Mektuplar konusundaki sırrımı da yani bizi anlatıyor. Birkaç vıl içinde inanaçıklayayım; her iki mektup da bir zadığı tüm değerler altüst olmuş bir kuşak manlar çok yakın olduğum iki dostuvar. Bu kadar kısa sürede, her şey tersimun bana gönderdikleri son mektupne çevrildi. Eski değerlere biraz bağlıyız. lardı. Yeni değerlere va da değersizliklere bî îkisı de gerçek yani. raz uyıım sağladık. Ama ortada kaldık iş Evet. Her ikisi de gerçek ve yıllarca te. Iki tarafa da ait değiliz. I lepimiz bıbüyük bir özenle sakladığım mektuplar. raz Kerim'iz yani. Her iki dostumun yaşadığı traiediyi de Filler Çapraz Gider'de metınlerarau açıklıyor bunlar. Ama DU gerçek trajedilerin romanla doğrudan ilişkisi yok. ılışkıler de kurulmuş Remarque'la, Ar Bir de bıçak var. Simgesel olarak çok nold Wesker'ın Dort Mevsim'tyle, Godot'yu Beklerken'le karşılaştyoruz Ama şey yüklüyorsunuz bıçağa. dönüimüs, Kerim'in ya da Kerim'lerin • Bıçak da bu yükii kaldırıyor ama. Şiyaşaatğı doneme uyarlanmış haltyle... irlerimde de çok geçer bıçak. Bıçağın ayrı bir imgesi, ayn bir anlamı var benim Postmodernizmdeki metinlerarası için. Yalnızca şiirde ve romanda değil iliijkiyesıcakbakmıyorum aslında. Hathayatta da. Neyse... ta olay çok daha ileri boyuta vardırılıyor; baska başka yazarların iki üç metni art Knpfenin MkâyBSI arda siralanarak yeni bir yapıt ortaya ko Romanda dıkkatımı <,eken bir nokta yuluyor. Kimse çalıntı da diyemiyor var Kerim'lerhepünplanda, l^eman'larbunlara çünkü yapılan işin postmodern sa daha silık Le?tıan'ların kışiliklerı tam ismi; metinlerarası ilişki. olarak belirlenmemış, hatta yer yer LeYani rüşvete hediye de diyebiliriz bu man'ın hangı Leman oldugunu tam ayırt mantıkla. Filler Çapraz Gider'de bazı edemtyoruz. metinleri kullanmam Kerim'in okuma Bunu erkekler ön planda, kadınlar serüvenini ve içe kapalı yaşamasından geri planda diye anlamamışsınızdır umadolayı okudııklarından belki de gererım. Anlatılan Kerim'in hikâyesi ve dı ğinden fazla etkilenmesıni vurgulamak ğer tüm Kerim'lerin de aslında tek bir kiiçindi. ü etki de kendi yaşamına bir şeşinin ayrı yönlerı olduğunu varsayarsak kilde yansıyor. Böylece yalnızca düşle bu konuda emin değilim ama, roman gerçek değil, düş, gerçek ve sanatsal yaböyle de okunabilir Kerim'lerin ön ratım iç içe geçiyor. planda olması ve her birinin kişiliğinin yerli yerinde oturması çok anlaşılır bir BMmsBl MP metin şey. Bu arada mektuplar da var. Bu mekLeman'lar zaman zaman Kerim'in hatuplar olayların düğümünü çözmemiz yatına giren, az ya da çok iz bırakıp çıiçin birer ipucu nitelığinde. Fotoğrafın kan kadınlaryalnızca. Roman bütünlübaskı leknıklenmn ve emülsiyon katlarığü içinde dana silik kalıyorlar elbette. nın anlatıldtğı bilimsel bir metin de var Çünkü baktığım açıdan öyle görülüyor. kıtapta. Başka bir açıdan bakarak da aynı konu Mektuplar gerçekten düğümün cöyazılabüirdi, o zaman herkesin ağırhğı züm noktaları. Sorunlar karşısında nafarklı olurdu. Her roman için geçerlidir reketsizliği savunan bir öğretinin gelişbu. tirildiği ilk mektup, bir anlamda Ke Son olarak $unu sormak istıyorum, rim'in hayatına da denk düşüyor. BirFiller gerçekten de çapraz mt gidiyor? çok sorunun, çözülmüş gibi göründüğü Etrafa dikkatlice bakınca fillerin çaphalde, aslında çözülmediğini ileri süren, raz gidip gitmediği belli oluyor zaten. genelgeçer çözüm yollannı kabul etmeAma bazı insanlarınki gerçekten de çapyen, yeni bir çözüm yolu da bulamadığı raz gitmiyor. Dünyadalci her türlü gelişiçin hareketsiz kalan diğer Kerim kalemeyi, ilerlemeyi sağlayanlar da fili çapme almış bu mektubu. raz gitmeyenlerdir. Kurala uyanlar değil, lkinci mektubu ise geleneksel toplumkuralı bozanlardır yani. • sal yapıya uyum sağlayamadığı için toplum dışına itilen diğer bir Kerim yazmış. Filler Çapraz Gider / Altay Öktem / Bir dönem Kerim'in hayatında çok önemli yeri olan bu iki insan, yıllarca orStüdyo îmge 1158 s. SAYFA 9