Katalog

K İ T A P O O O L L O B U L M A C A İKERMUMCUOfiLU Hıfzı Topuz'la dostlar arasmda bir gezi Önce aşağıda tanımları vcrilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecck biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulma cadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasınıgösterir. ADI, SOYADI: Bir satırın so ADRESİ: nunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımlann karşıüğı olan sözcüklcrin ilk harfleri yukandan aşağıya doğru bir şairimizin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şairin dizeleri ortaya çıkacaktır. Taıumlar ve sözcükleriniz: A. "Hayatın ve ne verdiysen odur/ Bu boşluk sen ne verdiysen odur/ Bu beyaz kâğıt" diyen Yunanlı şair. 75 32 44 17 29 30 31 23 52 25 57 J. "... Tolstoy" ("Anna Karenina"yı da yaratan Rus yazar). 53 7 20 K. Eski dilde "akıl, us". 12 78 77 43 40 Eski Dostlar HASAN AKARSU "Eski Dostlar" yazar Hıfzı Topuz'un yeni yapıtı. Daha önce çeşitli konularda yayınlanmış 20 kitabı var. Çok yönlü bir yazar olarak tanınıyor. Eski Dostlar kitabının ortaya çıkmasında Emre Kongar'ın ve diğer yakınlarının etkisi olduğunu belirtiyor yazar. 19472000 yıllarını kapsayan anılarına yer veriyor. Anılar beş bölümde toplanıyor. Hıfzı Topuz'u S. Ali'yle tanıştıran Rasih Nuri îleri'dir. Öğrencilik yıllarında havagazı fabrikasında birlikte işçi olarak çalışırlar. Ressam Fahrünnisa Zeid ile kızı Şirin Devrim'i îleri'nin evinde görür yazar. Üvey annesi Halide Edib olan Faruk Sayar'ı tanır, Oktay Rifat ve Mehmet Ali Aybar'la arkadaşlık eder. S. Ali'nin gizlendiği yıllar. S. Ali, Istanbul Öğretmen Okulu'nu bitirir, Almanya'ya gider, 1930'da döner. Onun yaşantısının Dilinmeyen yönlerine ışık tutar Hıfzı Topuz. Konya'da S. Ali'nin okuduğu şiir yüzünden tutuklanışı, (Cemal Kutay ile Emin Soysal'ın emniyete bildirmeleri üzerine) Sinop'a gönderilişi, Atatürk'e hakaret eden şiir yazması anılannda geçer. Türkçüler, S. Ali'yi rahat bırakmaz. 1945'te Tan gazetesi basılır. 1946'da Aziz Nesin'le birlikte Markopaşa çıkanlır. Recep Peker'in Başbakanlığı döneminde baskılar artar. 1947 'de Merhumpaşa'da yazdığı yazıdan dolayı S. Ali yine tutuklanır. Yazuanndan dolayı çekmediği kalmaz. Kamyonculuk yapıp Anadolu'yu tanımak ister. Sonra da yurttan kaçmayı düşiinür. Hıfzı Topuz, onun kaçış öyküsüne açıklık getirir. S. Ali'yi öldüren kişi olarak bilinen Ali Ertekin, kaçışına yardımcı olur; ama MlT'le iliskisi olduğu ortadadır. Kırklareli'den Aıi Ertekin in vaptığı gizli telefon konuşmalan bu kuşlcuyu arttınyor. Bu ekibin orada S. Ali'yi sorgulayıp işkenceyle öldürdüğü ve sonra ormana bıraktığı ileri sürülüyor. Günler sonra bir çoban onun ölüsünü bulup haber veriyor. S. Ali'nin ölüm emrini CHP'nin o zamanki 'kalemşorü' veriyor. Hıfzı Topuz bunun adını vermese de ipuçlarından Nihat Erim olduğu anlaşılıyor. Hıfzı Topuz'un Akşam gazetesinde çabştığı yıllar da ilginç anılarla dolu. Gazeteye Beyoğlu muhabiri olarak alınıyor. Semih Balcıoglu'nu, Ferruh Doğan'ı, Melih Cevdet i orada tanıyor. Mustafa Ragıp Esatlı, gazetenin renkli kişilerindendır. Diğer tanıdıklan: Rıza Tevfik, Vâlâ Bey, Müzehher Hanım, Nâzım'ın tevzesi Sara Hanım; Sara Hanım, orman sanibi, DP milletevekili Şevket Mocan'la evlenir. Mocan'uı kızı Ayşe, TKP Genel Sekreteri Dündar Baştımar'ın kardeşiyle evlenir. Mocan, komünist düjjmanıkesilir. Hıfzı Topuz, 1949'da Suriye'deki darbe nedeniyle gazete muhabiri olarak oraya göndenlir. 1952'de Atina'da General Trikopis'le görüşür. Onun Kurtuluş Savaşı'nda nasıl tutsak edildiğini kendi ağzından dinler. Önce Ismet Inönü'ye götürülmüştür. Sonra înönii, onu Mustafa Kemal'c götürür. îyi karşılanışını unutamaz. Tutsakların karşılıklı değişiminde Yunanistan'a döner, 1928'dc emekli olur, 1959'da 91 yaşında ölür. TürkYunan dostluğunun savunucusu olarak tanınmıştır. 1950'lerde ilk Gazeteciler Sendikası kurulur. Melih Cevdet, gazetenin aylık sanat ekini hazırlar, onunla da iyi aost olur. Sonralan bu sanatçılar komiinisdikle suçlanırlar ve sanat ekine de son veri H. Yıırttaş Kane'in söylediği son sözcük. 47 59 3 24 14 61 54 I. Attilâ llhan'ın bir romanı. 1 9 82 74 56 15 19 B. "şimdi gökten ... inecek/ ve bütün idare meclislerinin azasını öpecek" (lzzet Yasar). C. Ürhan Boran'ın radyoda yarattığı, daha sonra Altan Erbulak'ın da çizgi roman haline getirdıği hayali kahraman. 81 80 38 L. Lale üevri'nin ünlü şairi. 5 39 6 78 79 58 41 13 21 D. "... Birand" ("Anadolu Manzaraları" adlı yapıtı da yaratan yazar). . 587. saymm çözümö A. Odin, B. Ninni, C. Udinese, D. Remy, E,, Cürümsüz, F. Amiyane, G. Yüksck Okçeler, H. Mınldandıklanm, I. Ayinesi, J. Zıngıl Şiir: içimin yangınını söndürsün diye kesılmesinı de göze alarak ellerimin kırıyorum yüzündeki camı" 28 4 36 62 76 11 E. " bı). Yağıyor" (Şule Gürbüz'ün §ür kita 50 65 60 55 70 48 49 34 46 68 35 22 F. "Ben " (sevgili Serdar Koçak'ınbir anlatı kitabı). 587. sayıdan kftap kazananlar htanbul* dan: Inci Utkan, Sevinç Fuatoğlu; Ankara'dan: Ata Yavuzer, Gülay Çelikcan, Aydın Bingöl, Mustafa Tonguç Tosun, Yalçın Kalyoncu, Gülnihal Şenler; Baltkesir'den: Burhan Baykara, Yusuf Çankaya.Utku Yılmaz, Metin Özyurt, Aykut Atvur; Bursa'dan: Sibel Hürdoğan, Ismet Çiçek; Aydtn'dan: Tahsin Şimşek; Edirne'den: Behçet Şen; Babaeski'den: Hilmi Yakut; Konya'dan: Nesrin Eskalen; Samsun'dan: Murat Akar; Sinop'tan: Murat Olgunsoy; Tekirdağ'dan: Yusuf Gündeş; Kastamonu'dan: Reyhan Tükel; Adana'dan: Özüm Saydam; Eskifebir'den: Meral Melek Ünver. 33 64 8 67 45 83 16 27 26 63 71 51 69 G. Suluboya resim. lir. Halit Fahri Ozansoy'un 8., 9. sınıflardayken öğrencisi olur Hıfzı Topuz. Unutkanlığıyla tanınır bu edebiyat öğretmenleri. Hıfzı Topuz, 197475 yıllarında TRT'de çalışır. Bu yıllarda birçok yazar, şair ve sanatçıyla söyleşiler yapar. Bu söyIeşilerde bize aynntılı olarak tanıttığı kışifer şunlar: Yakup Kadri, Vedat Nedim Tör, Nadir Nadi, Samet Ağaoğlu, Necip Fazıl, Ferit Celal Güven, Vildan Aşir Savaşır, Muhittin Sadak, Esat Mahmut Karakurt, Agop Dilaçar ve Atatürk. Sözgelimi Agop Dilaçar, Atatürk'ün ulusçuluğuna çok ivi bir örnektir. Dilaçar, Ermeni asıllı olduğu halde Kurtuluş Savaşı'nda Kafkas Cephesi'nde veŞam'da savaşır. Savaş sonrası TDK'de önemli görevler üstlenir, Türkçe konusunda birçok tez sunar. Hıfzı Topuz'un söyleşi yaptığı kişileri tanımak için bu yazıları okumak gerekiyor. Topuz, İ975'te TRT'den ayrılmak zorunda kalır. TRT Genel Müdürü Ismail Cem, Demirel hükümetince görevden alınır yerine Nevzat Yalçıntaş atanır. Hıfzı Topuz'un dostları arasında benim öğretmenim Ziya Arıkan'ın da bulunmasını çok sevindiğimi de belirtmek isterim. Abidin Dino, Fransa'ya gitmek için pasaportunu güçlükle alır. 1961'de Hasan Âji Yücel, UNESCO Genel Konferansı'na delege olarak katılır ve Dino'yla görüşür. Dino, Paris'te herkesin yardımına koşar. O, sömürüsüz bir yaşama düzeni kurulacağına inanır. Hıfzı Topuz, bize Yaşar Kemal'le tanışmasını anlatır. Akşam'daonaişbulamaz, Cumhuriyet gazetesinde çalışmaya başlar Yaşar Kemal. Cevat Fehmi'nin dcsteğini görür. Topuz, Aziz Nesin'in oğlu Ali'nin Paris'te okuması için okul arayışında yardımcı olur. Melih Cevdet'le 195979 vılları arasında mektuplaşır, 100'e yakın mektubu olur. Bu mektuplann binnde Anday'ın Pablo Neruda'yı beğenmeyişi ilgi çekici bence. "....Neruda bence öyfe pek önemli bir şair değildir mesela..." (s. 228), (16 Kasım 1973). Çetin Altan'la Melih Cevdet'in kavgası da ilginç. Anday, o sıralar eşi Yaşar Hanım'dan aynlmak ister, Çetin Altan da "ondan ayrılamazsın" deyince yumruklaşma başlar, zorla ayınrlar ikisini. Hıfzı Topuz, bu bölümde Faik Bercavi'yi, Tülay la Erdem'in Serüveni'ni, Ferrun Doğan'ı, Emre Kongar'ı ve Kartal'da Ahmet Rami Bey'i anlatıyor. Bunlardan ikisine değinebileceğim. Ferruh Doğan'ın kariicatürü bağımsız bir sanat olarak algıladığına değiniyor yazar. Sosyal ve siyasal güldürünün en güzel örneklerini verdiğini vurguluyor. 'Asrileşen Köy" bir kara güldürüdür. Doğan, düzensizlikleri çizmiştir, evrenselliği yakalamıştır. 08 Haziran 2000'de aramızdan ayrılmıştır. Emre Kongar'la yazar Ankara'da tanışır. TRT'de çalıstıği yıllardir. Şakir Eczacıbaşı'nın evinde diğer sanatçılarla Kültür Girişimi'ni kurarlar. Topuz, kendisini roman ve anı yazrnaya Kongar'ın yönlendirdiğini özellikle vurgular. Yazar, bu anılannda Atatürk'le ilgili anılara çok yer verdiğini, böylece onun bilinmeyen yönleıini de tanıttığını özellikle belirtiyor. Eski Dostlar, yakın tarihimize tanıklık edcn belgeler niteliğinde. Yazınımız için de bir kazanç diyorum. • (*) Eski Dostlar/ Htfv Topuz/ Remzi Kitabevi/1. Basım Temmuz 2000 • 4. Bastm Ağustos 2000. SAYFA 23 37 65 42 18 72 2 10 CUMHURİYET KİTAP SAYI 569