Katalog

0 K ü R L A RA " Ayna Korkusu'nu yaklasık üç yıl örtce yazdım. Komünizm fikrinin sahne gerisini yansıtmayı isteaiğim birAvrupa rotnanı yazma girişimiydibu. Komünizm fikri uğruna savaşmaya ve bu uğurda canlannı vermeye hazır insanların idealizmint, aynı zamanda komünizm fikrine nasıl ihanet edildiğini anlatan bir roman. Inanet, hem politik hem de kişisel düzeyde ve sonunda sistemin çöküşüne neden oluyor. Ayna Korkusu' yirminci yüzyıldaki sosyalizmi ele aldığım bir roman üçlüsünün ikinci kitabı. Birincisinin adı 'Kefaret'ti ve Troçkizm üzerine bir yergiydi. Sonuçta, dünyanın her tarafında bana birçok candan dost kaybettiren bir roman oldu. 'Ayna Korkusu' ise bu konuya baktşımın daha ciddi bir yönü; Sol'daki insanların son ytllarda nasıl bir ruh hali içinde olduklarının daha soğukkanlı bir değerlendırmesi." Yukardaki sözler '68 Hareketi'nin önderlerinden Tartk Ali'ye ait. 1960'lardan bu yana radikal politikanın içinde yer afan Tarık Ali, Pakistan doğumlu. Oxford'da ögrenim gördü. Tarık Ali, îngiltere'deki savaş karsıtı hareketin önde gelen kişilerinden biri ve Londra'dayaşıyor. Black Dtvarfve Red Mole gibi radikal dergilerde editörlük yaDan Tarık Ali, New Left Revietv dergisinin editörlerinden biri aynı zamanda. Tarık Ali'nin Üçlemeti'nin diğer bölümlerini de bir an ö'nce çevrilmesi ve yayımlanması sevindirecek bizleri. Bol kitaplı günlerl... Feridun Andaçla 'Öykücünün Kitabı üzerine Feridun Andaç, öyküler ve öykücülerüzerine de yazar ydlardır. 'Öykücünün Kitabı' Andaç'ın hazırladığı değerlendirme yazıları, söyleşiler ve öykülerden oluşuyor.Öykücülerin dünyasına, yazarlık, öykücülük serüvenlerine girmek için iyi bir fırsat Andaç'ın kitabı. HALİLGÖKHAN Oykuculugumuzden bir kesit sundum' TURHAN GÜNAY İ4İT/UP Imtiyaz sahibi: çağ Pazarlama cazete Dergi Kitap Basın ve Yayın A.ş. Adına Berin Nadl <"' Yayın Danışmani: Turhan Cunay sorumlu Müdür Fikret llkiz Cörsel Yönetmeti: Dllek llkorur Baskc çağdas Matbaacılık Ltd. Stl. oldare Merkezi: Türkocağı Cad. No 3941 Cağaloğlu, 34 334 Istanbul Tel: (212) 512 05 050 Reklam: Medya C CUMHURİYET Bu kitabm ortaya çıktsı hakkında biraz konusalım isterseniz? Öykü, çocukluktan beri bağlandığım bir yazın türü. Hayatı tanıma, anlama, tanımlama diye bir şeyden söz edilecekse eğer; öykünün de buna önemlice bir pencere açtığını düsünüyorum. Bu düşüncemin uçlandığı nokta da Gogol'ün Mayıs Gecesi, Dikanka Aksamlart, Puşkin'in Byelkin'in Hikâyeleri, Reşat Nuri'nin Anadolu Notlart, Sait Faik'in Şahmerdan, Son Kuslar, Alemdağ'da VarBir Yılan, Sabahattin Ali'nin Deiirmen, Tohn Steinbeck'in öykü tadında Al Midilli, ınct, Farelervelnsanlar, SardalyeSokağt, Hemingway'in YasltAdam veDeniz... Ve daha birçok kitapla buluştuğum anlar anımsıyorum şimdi. Bu bir boyutu, çyküye yakın durmam, ilgilenmem adına. Ötekı boyutu da; insanlara öykü ile dünyamıza açılan pencerenin zenginliğini gösterebilmek, buna yakın durmalarını sağlamak... Çünkü kayıp bir zamanı fark ettirebilmek... Bunun yaşantılara katabileceklehni gözden kaçırmamak gerektiğini düşünüyordum. Tüm bu istemler, duygular bir araya gelince; bir başka 'şey'in de o.rtaya çıktığını/\ıkması gerektıgini gördüm: Öykü yazmak, öykü serüveninin başlangıcı, kanallan bir vazarda nasıl oluşur? Biraz da buradan başlamanın daha doğru bir yaklaşım olabileceğini düşündürttü bana. Adam Öykü dergisi çıkarken Semih'in (Gümüş), bana, 'bir şey yapalım' önerisinde bunu düşünmüştüm.. Sonrasında ise, öykü ile ilgili bir başka kitap çalışmasını sürdürürken; neden öykü için bir tür yolculuk kitabı olmasın bunlar, dedim.. Belirlediğim konu/izleklerle öykücüleri buluşturmak ltalıyordu. Kitabm bir hedefe ulaşmak gibi bir kayetsı vardır umartm... Samrım bukitabı hazırTarken böyle bir amactmz söz konusuydu mutlaka. Ya da bir hizmet anlayışt.. Imlediğim gibi öykü ile buluşmanın bizi zenginleştirebilecek boyutlarını görebilmek, gösterebilmek.. Bunu da öykücülerin dünyalanna yakın durarak yansıtmak.. I lem yazın ortamımızın, hem de okurun bu tür kitaplara gereksinmesi olduğunu düsünüyorum. Bir konu, bir tema ekseninde özgün biçimde hazırlanmış kitaplar pek yok. Derlemeler, seçkiler var. Öykücünün Kitahı'nı bunlardan ayıran en belirgin yan, kitabın tasarlanıp her bir yazara konuların/temaların verilerek yazdırılması.. Böylece, kitap, kendi amacını da açıklıyor samrım. Bütün bunlar buluşunca, okura iletmek istenilenin bir görev anlayışıyla kotarıldığını da düşünebiIiriz elbette. Öykücünün Kitabı, bir bakıma, öykü okuruyla birlikte; öyküyazan, öykü üzerine düşünen, yazma heveslisi her kesimden okuru, okuryazarı kucaklayan bir kitap. Özellikle eençler için bir tür yazı serüvenine yolculuk, bir el kitabı demeliyim. Kitabm bölümlerınden söz ederek buradaki amactmzı belirtmenizi istiyorum. SAYI 546 öykücünün Kitabı şu bölümlerden olusuyor: Oykü Derken, I. "Saptamalar, Yönelimler, Buluşmalar; II. ÖyKücülüğümüzde 1950 Kuşağı; III. öykü Ayrıntıdadır; IV. Öykünün Serüvenine Tanıklık; V. "Mizah" Yazarlığından Gülmece Öykücülügune; VI. Yazma Bilincinin Yurdunda; VII. Bir Öykü Dünyası Kurabilmek;. VIII. Öykünün Anlam.şal Boyutlan; IX. Öyküde Izleksel Olan; X. Öyküde Anlamsal Yapı; XI. Öykünmek, Öykülemek; XII. Öykünün Ögeleri; XIII. Öyküde Yer/Mekân, Zaman Duygusu; XTV. Bir Öykünün Oluşumu; XV. Öykü Eleştirisi. Bu bölümlemelerde amaçlanan; öykü sanatını birçok yönüyle tanıtmak, hatta anlatmak diyebilirim buna. Yazarlanmızın yazılarında olsun, benim her bölümün önüne yazdıklanmda olsun öykü sanatının boyutlarını göstermeye dönük bir çaba var. Ama asla kuramsal anlamda değil. Öykücülerin deneyimlerinden, kendi yazınsal serüvenlerinden yola çıkılarak kotanlmış bir çalışma.. Onların dünyalanna yaklaşmak, öykü yazmak serüveninin ne anlama geldiğıni görebilmek için bir "kılavuz" kitap duyebıliriz, belki! Kuskusuz "Öykücünün Kitabı", öykünün ve öykücülerin dünyalanna bir "ziris" niteliği tastyor. Bu dünyalarda gerekli sürede ve derecede kalanlar için "&Kis"t nasıl tasarlıyorsunuz? Yani sizce "öykücünün Kitabt" sonrastnda genç bir öykü yazart için bir dönüsüm söz Konusu mu? öykücünün Kitabt, öykücülüğümüzün bir tarihçesi değil elbette. Bir kesit. Gene de kendi içinde bir bütünlüğü olması düşunülerek kotanldı. 19501990'lı yıllarda öykü yazan, öykü üzerine düşünen yazarlann bir bölümü bunlar. Ama öykücülüğümüzün görünümünü de, azçok, sergileyen bir boyutu olduğunu düşünüyorunı: 1950 Kusağı'ndan Orhan Duru, Erdal Öz,,Tahsin Yücel, Adnan Özyalçıner, Demir Özlü; 196070 Kuşağı öyküculerinden Mustafa Balel, Hulki Aktunç, Sulhi Dölek, Nazlı Eray, Osman Şahin, Ayla Kutlu, Selirn 1leri, Necati Güngör, Ayşe Kilimci, Inci Aral, Tomris Uyar, Necati Tosuner, Nedim Gürsel; 19801990'h yıllann öyküculerinden Mario Levi, Jale Sancak, Ülkü Ayvaz, Ahmet Yıldız, Ahmet Yurdakul, Erendiz Atasü, Cemil Kavukçu, Suzan Samancı, Feyza Hepçilingirler, Buket Uzuner kitapta öykü serüvenleri nin yanı sıra öyküye bakışlannı da dife getirdiler. Bu görünüm farklı kuşakları bir araya getirmekle birlikte, onların deneyimlerini de aktarıyor. Doğum tarihlerine baktığımızda 1933 ile 1960'da bir göstergedir sizin imlediğiniz donü§üm için.. Süregelen ile olusumda yer alanlar... Neden öykü? Ya da ilk önce öykü kitabt? Btldiğim kadanyla arkası gelecek bu dizi baslangtctnm... Öyküye yakın duruşumu dile getirirken benim için duygu düşünce dünyamı zenginleştiren Tbir tür olduğunu imlemiştim... öykünün böyle bir özeBiği var. Imlediğim gibi insanın kendini tanıması/tanımlamasında en yalın biçim.. Bu türün tanınması, yaygınlık kazanması, insanlık için hava gibi, su gibi gerekli olduğunun hissettirilmesi gerekliliğini düsünürüm hep. Yasamayı kolaylaştırır üstelİK. Her gün, saban, daha güne başlamadan bir Çehov öyküsü okuduğunuzu dü§ünün.. Yaşamın ayrıntılarda saklı olduğunu göreceksınizdir.. Açıkçası başlangıçta bir dizi gibi düşünmedım. Benim işim salt öyküyleydi. Kitap oluşmaya başlayınca, islevselliğini gördüm. En azından üniversitede derslerimden biliyordum bu tür kitapların ne denli gerekli/yararlı olduğunu.. Neden bir Romanctntn Kitabt, Denemecinin Kitabt olmasındı?.. Hatta seninle de Şatrin Kitabt'm konuşmuştuk. Bunun kotarılmasını üstlenmiş, epeyce de yol almıştın.. her iki kitabın çahşmalarını sürdürüyorum.. Okurlar, yazarlar için olduğu kadar; sanatedebiyat eğitimi görenler için de yararh olabileceğini düsünüyorum. Şu an, Öykücünün Kitabt n& yönelik ilgi bunu gösteriyor. Yaratta yazın dersleri verdiğintbiliyorum. Bu tür kitaplartn o çalısmalar için yararlı yant olmalı, kuskusuz? Yaraacı yazın derslerinde yaratta yazarItk, yazmak eylemi, kurmacantn gerçekliği, üstdil/yazmsal dil, dilin söylemi, metinlerarası iliskiler, karstlasttrmalt metin çaltsmalan... gibi konulara öncelik tanısam da, çıkış noktamız yazınsal/dilsel metinler... Bir de bunlann yasamdaki karşılıklan; yaşanılanlar, tanıklıklar. Yazma, yaratma cesaretini oluşturan, yaratıcı yazarlığın imgelemscl dünyasını var eden art alan sürcldi irdelediğirniz deneysel bir ön çalışma alanı bizim için. Burada ner türlü metine yer var. Bir yapı oluştururcasına metine doğru yürürken bunu bozarak da dönüş yoluna işaret koyanz. Elbetteki bir yazarın dünyası, yapıp ettikleri ilgüendiriyor. Biraz da, bu tür çalışmaların ortaya çıkmasında o alandaki boşluktan doğduğunu söyleyebilirim. Bugün derslerdeki.ilgi, o sözünü ettiğim yap/boz yolculuğu öykücünün Kitabt'm daha da işlevsel kıl3ı. Öğrencilerimde gözlediğim bu. Bunu destekleyen başka çalısmalar düsünüyor musunuz? Tamamlanan bir kitaptan söz edebilirim: Yazarın Kitabı. Değişik türlerde ürün veren 30 yazarımıza "okuma serüventnden yazma eylemme" baslıklı bir konu vererek yazınsal uğraşılarının bu şenlikli yolunu dile getiren birer deneme yazmalarını istemiştim. Geen günlerde tamamlanan bu kitabın da yaında okura ulaşabileceğini sanıyorum. Adından da anlaşîlabildiği gibi, yazarlığın yolunu yordamını gene yazarlann kaleminden anlatan bir yazar. Bir tür, yazarlığın okulunun başka yazarlann yazdıklarının olduğunu kevifli biçimde yansıtan, yaşanmışlık/tanıklık duygusuyla yazar olma serüveninin uzun yolculuğunu dile getiren bir kitap. Birçok alandaki insana, okuryazara seslenebilen bir çalışmanın kotarıldığını belirtirken; bir de, artık okurun, yazıp edenlerin bu tür kitaplara gereksinimi olduğunun da altını çizmekisterim. Artık yayıncıların bu tür özgün kitapları tasarlayıp edisyonlarını üstlenmeleri gerektiğini düsünüyorum. • î Ferldun Andac, bu kez öykücülerle. Öykücünün Kitabı / Feridun Andaç / Valtk Yayılart / 352 s. SAYFA 3 KİTAP