Katalog

kitap tanıtma yazısı yazacak sayida bile eleştirmenimiz yok... Çok eleştirmen ister... Ister de, hiçbir zaman olmayacak... Nedert? Emeğinin karşıhğını almadan kim çalışır! Kitle iletişim araçları bu konuda olumlu davranışlar içinde değiller. Hele televizyonlarda yazınla uzaktan yakından ilgisi olmayan cici kızlann kitap tanıtma programlarına bayılıyorum. Şimdilik sadece şirinlik yapıyorlar, yakında öbür konularda olduğıı gibi şımarıklıklar da yapmaya başlarlar. ? Bizim program TRT 2... Evet, hiç kuşkusuz en iyisi. Yılışıklık yok. Reklam havası esmiyor. tki eleştirmeniniz var. Sunucunuz da günliik yaşamındaki gibi konuşsa, bir de eleştirel bir yaklaşımı olabilse, sorun kalmayacak. Arna yeterli sayida kitap tanıtamıyorsunuz. Süre stntrlt... Şimdi bak. Bir kitap programından ne beldenir? Çıkan bütün kitapları önünüze alacaksınız. Kaç kitap tanıtabilecek süreniz var. Diyelim on beş. O kitaplar arasından on beş tanesini 'eleştirel' bir yaldaşımla yayınevlerinin zorlamasıyla ya da eş dost hattrına ya da bir çıkar sağlayarak değil, tam anlamıyla 'eleştirel' bir yaldaşımla seçip onları tanıtacaksınız. Ama öyle arka kapak okuyarak ketn küm ederek olmaz, 'eleştirel' bir söyleşi havasında yapılacak bu iş, belirli bir anlayışa, belirli bir sanat görüşüne dayanarak. Kitapları bir eleştirmen grubu mu seçer, beğenisine çok güvenılen bir eleştirmen mi seçer, onu Dİlemem. Çeşitli yöntemler olabilir. Gerekirse bir eleştirmenin adına da yapılabilir program. Ama herhalde reklamcıların 'top ten' utanmazlığından çok uzaklarda dolaşılmahdır. Işe reklamcılık kanştı mı her şey yatar... Reklamalart sevmezsiniz öteden beri... Sevsen ne olacak, sevmesen ne olacak! Dünya onların... Ama öyle çuvalladılar, iplikleri öylesine pazara çıktı ki halkın gözünde, şimdi cıyak cıyak kendi reklamlarını yapıyorlar. Yok biz olmasak hep aynı şeyleri izlerdiniz, yok futbol takımlarınız böylesine güçlü olmazdı. Reklamcılık neyin nerde, ne nitelikte, ne fiyata bulunacağını bildirmek olsa, sözüm yok, alıcıya nizmettir, ama yalan üstüne kurulu, alıcıyı eşek yerine koyan reklamcılığa 'reklamcılığa da 'reklamcılık' deniyor bugün. Aslında sevgili sairlerinizi metin yazart yaptıklart için ktztyorsunuz gibigeliyorbana... O ayn bir konu. Reklamcılık eleştirinin de baş düşmanı. Her alanda eleştirinin, değerlendirme gücünün yerini almak istiyor. Kitapta da buna uğraşmakta. Yazar bile olmayan birtakım yazıcdarın ıvır zıvir yapıtlan başyapıtlar gibi sunuluyor. Haydi bırakalım şimdi bunlan, Turhan Günay durup dururken firça yemesin... Nastl?.. Reklamcılann dili her yere uzanır... Doğmamışa döndürürler insanı... Size şair isimleri stralasam, onlartn basat özellikleri olarak neler söylersiniz? Nâzım Hikmet, Oktay Rifat, Melib Cevdet Anday, Behçet Necatigtl, llhan Berk, Can Yücel, Metin Eloğlu, Edip Cansever, Turgut Uyar, Cemal Süreya, Ölkü Tamer. Sanatlarıyla ilgili hiçbir şey söylemem. Yıllardır yazıyorum bu şairle şairler için düşünduklerimi. Şimdi burada özetfemeye çalışmanın bir anlamı yok. Ayrıca neden yalnız bunlar, daha bir sürü şair var yıllardır sözünü ettiğim. Merak eden açar kitaplarımı okur. Böylece ben de kitapları satılan, okunan bir eleştirmen olurum. Ama istersen bu sıraladığın adlardan bazılanyla şu günlerdeki ilişkilerimi anlatayım. CUMHURİYET KİTAP SAYI 542 BIYOGRAFİ "Jk JT emet Fuat (d. 1926, Istanbul) 1946'da Haydarpaşa Lisej \ / | sı'ni, 195l'deIstanbulÜniversitesiEdebiyat FaküıtesitnJL V JL giliz Dili ve Edebiyatı Bölümu'nü bitirdî. Öğretmenlik, çevirmenlık, muhabirlik, inşaadarda mimar yardımcılığı gibi işlerde çalıştı. 1960'ta De Yayjnevi'nikurdu. 19641975 yıllan arasında 'Yeni Dergi'yi yönetti. 1963'ten 1972'ye kadar, on yıl, bir önceki yılda çıkmış yazı, öykü ve şürlerden yaptığı seçmelerle Türk Edebiyatı adlı yılüklar derledi. Küçük yaşlarından beri süregelen spor tutkusunu, yaşadığı çevredeki çocukları sporculuğa yönlendirmc yolunda degerlendirdi. Bir semt kulübü olan Altınyurt'ta futbol, masatenisi, voleybol kollanyla ilgilendi. 19721980 arasında voleybol erkek milli takımlanna antrenörlüketti. Unlüoyuncularyetiştirdi. 19791982 arasında ise Anadoluhisan Gençlik ye Spor Akademisi'nde öğretim görevlisi olarak voleybol dersleri verdi. 1980'den 1983'e kadar 'Yazko Edebiyat' dergisini yönetti. 1981'de Adam Yayınevi'nin yerli yayınlar yönetmenliğini üstlendi, 1987'de emeklı oldu. Ama 1985'te yayımlanmaya başlayan 'Adam Sanat' dergisinin genel yayın yönetmenliği görevini 1999'a kadar sürdürdü. Yazılarında ağuiıklı olarak düşünce özgürlüğü, hoşgörü üzerin de duran, çağdaş Türk şiiriyle yakından ilgilenen Memet Fuat, 1959'da d.ergilerde çıkan denemelcriyle Ataç Eleştıri Armağanı'nı, 1961'de Düşünceye Saygı adlı kitabının birinci basımıyla Türk Dil Kurumu DenemeEle|tiri Ödüü'nü kazandı. Çafidasımız Makyavel adlı kitapıvla 1992 Sedat Simavi Ödülü'nü Gülten Akın'la paylastı. 1995'tc kendisine Kültür Bakanlığı .'Kültür ve Sanat Biiyük Ödülü', 1996'da Edebiyatçılar Derneği ünur Ödülü Altın Maılalyası verildi. it Bir Şatre Mcktuplar (Adam, 1999); AykınltklariAdam, 1999) (Konularınagöre) Dın ile Fehe/e(Adam, 2000) Demokrasi KiiltürüiAdam, 2000) îkinct Yeni TartijmaviAdam, 2000) Yaşamı, sanatı, yapıtlan dizisi: Yunm Emre (De.1976; 5. basım, ^ p ı Kredi, 1999); PırSultan (De, 1977; 3. basım, ^ p ı Kredi, 1999); KaracaoğlaniDc, 1977; 4. basım, \âpı Kredi, 1999); ŞinasiiDt, 1977; 3. basım, "ttpı Kredi, 1999); Namık KemaHYapı Kredi, 1999); Tevfık Fikret (De, 1979; 4. basım, ¥ p ı Kredi, 1999); AbmetHapm(De, 1977;3. basım, ¥ıpı Kredi, 1999). Antoloji: Türk Edebıyatt(De yıllıklan, 1963ten 1972'ye on cilt); İlkokul Çocukları îçin ŞiirleriDe, 1968); Çağda} türk Şiirt AntolopsHAdam, 1985, genişletilmiş 14. ba sım, 1999); Dünya Yazınmdan Çevırt ŞıırleıiAdam, 1992) Dünya Yazınmdan Seçilmiş Kısa Oyunlar /(Adam, 1993) Dünya Yaztntndan Seçilmij Kısa Oyunlar //(Adam, 1993) Dünya Yaztntndan Seçtlmi} Kısa öykület(Adam, 1993) Türk Yazınmdan Seçâmiş Çocuklar îçin ^/»/e^genışletilmiş yeni basım, Adam, 1993) Türk Yazınmdan Seçılmı) DenemeleAAdam, 1993) Türk Yaztnından Seçilmis Eleşttri Yizılart (Adam, 1993) Seçme Ştirleri: Nâztm Hikmet(Adam, 1997; Adam) Orhan Veli KanıkiAdam, 1997) Oktay Rt/atiAdam, 1997) Cahit Irgat (Adam, 1998) Cahıt Kulebı(Adam, 1997) Sabrt AltmeK Adam, 1997) Edip CanseveriAdam, 1997) Tiyatro: * Tiyatro Tarıhı (Varhk, 1961; 3. basım. Wbk 1984; 4. basım MSM Yayınları 2000) Spor: Voleybol'(Adam, 1983, Mehmet Bengü adıyla). Çeviriler: Şiir: Çımen Yapraklan (Walt Whitman; Yeditepe, 1954;3. basım, Yön, 1992). Roman: Alın Yaztst (Erskine Caldwell; \ârhk, 1954; 2. basım, Adam, 1994). Öykü: Morgue Sokağı Cinayeti(Edgar Allan Poe; Mırlık, 1954; 4. basım, Adam, 1987); Ates Yakmak (Jack London; Yeditepe, 1953; 4. basım, Adam, 1992); KasımpatlartQohn Steinbeck; \editepe, 1953; 3. basım, Adam, 1992); Denizin Değiştirdiği (Ernest Hemingway; Yditepe, 1954; 3. basım, Adam, 1992); Yokstdînsanlar (Wüliam Saroyan; Varlık, 1961; 3. basım, Adam, 1990); Kuyudalci Zenci (Erskine Caldwell; Yeditepe, 1953; 3. basım, Adam) Ölü Albayın Kızlan (Katherine Mansfield; Varlık [Yolculuk adıjjla], 1953; 3. basım, Adam, 1991); Gece Ağacı (Truman Capote; Varlık, 1954; 3. basım, Adam, 1989). Oyun: Doğum Günü Ptfr?/«(Harold Pinter; De, ). Kısa Oyun: Çairtltnadan Gelen(lAa\ınce Maeterlinck; De, 1961); Kulaktan Kulağa (Lady Augusta Gregory; De, 1961; 2. basım De, 1965); Don Cristobita ile Dona Rosita'ntn Acıklt GüldürüsiFcdetico Garcia Lorca; De, 1960; 3. basım, De, 1983); Trenton ile Camden'e Mutlu Ynlculuk (Thornt ile W51der; De, 1961; 2. basım, De, 1965); Istiridyeileînci (William Saroyan; De, 1961;2. basım, De, 1965); Zavallı Aubrey (George Kelly; De, 1964). leri de bir yana atmadım. Onların yoksulluğunu Behçet Necatigil'in dünyasına daha uygun buluyorum. Apayrı bir tatları var... llhan Berk'e şu günlerde çok kırgınım. Onu Adam Yayınları'na ben önerrniştim. En ünlü Türk şairleriyle birlikte. Yayınevlerinde bazı kitaplar, ticaret için deöil de, yayınevinin görüntüsü diişünülerek basılır. llhan Berk'i de Adam Yayınevi'ne işte öyle bir 'onur yazarı' ola ' SAYFA 7 Kitap programları BtBLtyOGRAFYA Yayımlanmış olan kitaplan: Anlatı: Aşk ve Sümüktüböcekiöyküler, 1946, Tuna Baltaaoğlu ile); Yafadığtmızirpman, 1951; yeni yazımı: Adam, 1998); Bir Ayrtlışm Öyküsü(öykvıet, Adam, 1998). Anı: Gölgede Kalan YıllaAAdam, 1997; 5. basun, Adam, 1998); Trıbünden Palavra Anılar(A.d»m, 1999). Deneme, elejtiri, incelemc: (Yazıların yazılış tarihlerine göre) Unutulmu} yazılar(Broyl986; 2. basırn, ¥ıpı Kredi 1997); DüfünceyeSaygıiDc, 1960; genişletümiş 2. Dasım, 1^»ı Kredi, 1994); Çağtnt Götebilmek (Adam, 1982; 2. basun, Adam, 1996) Elestiri SorumluluğuiYapı Kredi, 1994); îkiYönlü ybzlaSma(Yapı Kredi, 1995); Her Yer Ttyatrodur (Yapı Kredi, 1997). Çağdafimız MakyaveK Adam, 1992) Ozgünlük Avt (Yapı Kredi, 1996); Konuşan Ibplum (lyi Şeyleı; 1996); Daglatda Yüreg'im (Adam, 1996); Sömürüsüz Btr Dünya(Adam, 1998); Çoğunluğun G««ü(Adam, 1998); Duyumsanmayan Karanlık(Yapı Kredi, 1998 Biçemden Biçeme{Yzç\ Kredi, 1999); teyiz. Onun yaşamını, şiirinin gelişmelerini, çeşitli dönemlerdeki ruhsal durumIarını, çoğu zaman kendi sözlerinden yararlanarak anlatan bir kitap yazıyorum. Beş yüz sayfayı geçtim. üktay Rifat'ı nasıl özledim anlatamam. Geçen gün oğlu Samih Rifat geldi. Bir sürü gereksiz y.ıkınlık sözleri ettim çocuğa. Önu da severim, ama Ok Evet... Nâzım Hikmet'le bütün gün birlik tay Rifat döneniyordu hep kafamda. na çok sevindim. Ama uzun sürmeyen bir sevinç oldu, çünkü hemen arkasından Türkçe yazdığı için Nobel'i alamadığını düşündüın. Yıllardır üzülürüm buna. Bu şairimizi Nobel Ödülü'ne öneren olmuyor mu acaba? Sevgili Behçet Necatigil'in kitaplan ne güzel basıldı Yapı Kretıi Yayınları'nda, pırıl pırıJ, ama ben De Yayınevi'ndeki Melih Cevdet Anday'ın ödül alması