Katalog

1 6 A Z İ R I N 2 00 • Fethi Naci, bu haftaki 'Eleştiri Günlüğü'nde "Niçin işçi romanı yazılmıyor?"USOTC)UİUyOr 3.sayfada Q Fatma Oran, "Rauf Orbay'ın Londra Elçiliği"ni değerlendirdi m.sayfada • Sema Kaygusuz'la öyküleri ve öyküCÜIÜğÜÜZeiİne llğlÜZerine 12 say/ada Usayfada Ü Gürsel Korat'laromanlanve romancı Osmanlı kiiltür sanatı Küçük bir Anadolu beyliği iken 200 yıl içinde yeryüzünün en büyük imparatorluklarından birine dönüşen Osmanlı devleti, ulaştığı her yere kendi mührünü vurdu. Orta Asyadan Anadolu'ya uzanan göç yollarında biçimlenen Türk boyutu, Arap ve Acem uygarlığının belirleyici damarı olan Islam boyutu ve başta Bizans olmak üzere Anadolu yarımadasının zengin kültürü ile biçimlenen, gittiği her yerde o yörenin kültürünü de devşirerek zenginleşen bu mühür, taşıdığı etkileri kendi bünyesinde eriterelc Osmanlı kiiltür ve sanatı adı verilen özel bir alaşıma dönüştü. Bu kültürün 700. yılı için önemü yapıtlar yayımlandı. Bunların başında gelenlerden önemli bir demetini tanıtıyoruz. Yedi yuz yılın biriktirdikleri KITAP Cumhuriyet I Z E I apı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık tarafından Osmanlı devletinin 700. kuruluş yıldönümü vesilesiyle gerçekleştirilen geniş kâpsamlı programın odağında bir temel başvuru kaynağı yer alıyor: Yaşamları ve Yapıtlanyla Osmanlılar Ansikîopedisi. Osmanlı siyasal ve toplumsal yaşamının tüm alanlarını ve tüm dönemlerini temsil eden, Osmanlı kimlığinin biçimlenmesinde etkili olmuş ve bu tarihi dokuya renk katmış yaklaşık 2300 kişinin biyografilerinden oluşan iki ciltlik bir ansiklopedi... Güvenilir başvuru kaynaklan oluşturmayı entelektüel birikimimizi derinleştirmenin başlıca yollanndan biri olarak gören Yapı Kredi Yayınlan, bu ansiklopedivle bir yandan Osmanlı imparatorluğu'nu daha yalundan tanımak isteyen, içinde yaşadıftı kültürün köklerini merak eden geniş okur kesimlerine nitap ederken, bir yandan da Osmanlı tarihçiliğine kalıcı bir katkıda bulunmayı amaçlamış. Güçlü bir tarih ve biyografî yazıcılığı geleneğine sahip olan Osmanhlardan günümüze zengin bir malzeme yığını kalmıştır. Devlet kayıtlanyla birlıkte düşünülünce muazzam bir hacme ulaşan bu malzemenin sistemli bir sınıflandırma ve dökümünün yapılması, envanteri Y nin çıkanlması için aülacak henüz pek çok adım vardır. Bu engin birikimin değerlendirilerek aşılması, her alandan uzmanın eşgüdümlü çabalannı zorunlu kılmaktadır. Yaşamları ve Yapıtlanyıa Osmanlılar Ansikîopedisi ıştebu zorunluluğun bir ürünü. Büyük boy 1400 sayfalılc ansiklopedide her biri alanında uzman 123 bilim adamı, araştırmacı ve yazar tarafından kaleme alınan biyografiler, mevcut binkimi yansıtırken, yeni araştırma, sentez ve yorumlara da temel oluşturmakta. Bilimsel sorumluluğunu Ali Birinci, Ekrem Çakıroğlu, Ihsan Fazlıoğlu, Ekrem Işın, tsmail Kara, Necdet Sakaoğlu, Atilla Şentürk ve M. Baha Tahman'dan oluşan yayın kurulunun üstlendiği ansiklopedi, tüm Osmanlı padişahlan, sadrazamlan ve şeyhülıslamlannın biyogranlerini kapsarken, diğer toplum kesımlerini de önde gelen isimleriyle dengeli bir şekilde yansıtmayı hedefliyor. Böylelikle her biyografi saaece ilgili kişinin yaşamına değil, göndermeleri ve bağlantılanyla 600 yıllık Osmanlı serüveniııe de ısık tutuyor. Ansiklopeainin madde başlıklannın seçiminde devletin üst kademelerinde yer alan yönetici zümrenin ve kültürel yaşamın parlak temsilcilerinin yanı sıra tarihin ar ka planında kalmış kişiliklere de yer verilerek Osmanlı siyasal ve toplumsal tarihiyle birlikte gündelik yaşamının da tüm çeşitliliğı içinde yansıtılması gözetilmiş. Venıçeri ağalannın yanında celali reıslerı, nakkaşlann yanında pehlıvanlar, cariyelerle harem ağalanmn yanında eşkıya ve başıbozuk takımı, hatta meczuplar, tulumbacılar, külhanbeyleri, zengin görsel malzeme ile desteklenen ve kaynakçayla tamaniianan biyografıleriyle ansiklopedi maddeleri arasında yerlerini alıyor. Öte yandan Osmanlı toplumunun çok kültürlü, çok unsurlu dokusunun gereği olarak gayrimüslim cemaatlerin önde gelen kişileri de ansiklopedınin madde listesinde belü bir ağırlık taşıyor. Sunuş'ta belirtildiği gibi "Olumlu ve olumsuz yönleriyle bütün bu insan kaarosu, bize Osmanlı kimliği üzerinde yeniden düşünme olanağı veriyor. Geçmişin portreler galerisini gezerken, günümüzün anonirnleşen nayat tarzını belki daha iyi fark edebileceğiz; belki de aradığımız kimliğin kökenine doğru uzun ve zahmetli bir yolculuga çıkacağız. Yaşamlan ve Yapıtlanyla Osmanlılar Ansikîopedisi, günümüz insanını, kendi kimliğinı sorgulamaya davet eden bir adımdır." • Devamı 4. sayfada CUMHURİYET KİTAP SAYI S39