Katalog

0 KURL AR A ömer Faruk toprak, 1920 yılında htanbul Fatih'te Haliç'e bakan ahsap bir evde dünyaya getdı.. Kendisi İlk gördüg'üm kalabalık Haliç kıyısındaki karmaştk insan yığınıdır. Belleğimde en camı görüntü, oradaki insanlann yoksul, fakat emekle yaşayan azgüeridir" diyor. Babast Ilyahiyat Fakültesi müderrislerinden hmail Hakkı 'dır. ömer Faruk yedi yaşına gelince ailesi Gönen e taşınır. Ömer Faruk ilkokulu orada bitirir. Gönen'de ortaokul olmadığı için başka bir kent ortaokuluna gitmek için bir yıl bekler ve Gönen tialkevi kütüphanesindeki yüzelli kitabın hepsini okur. Bunların arasında Maksim Gorki'nin, Oscar Wilde'ın Nazıtn Hikmet'in kitaplan vardır. Sait Faik ve Sabahattin Ali'nin dergilerde yayımlanmış öyküleri küçiik Ömer taruk'u çok sarsar. 1933 yılında htanbul Gelenbevi Ortaokuluna yazılır. "Mektepli Gazetesi"nde yayımlanan "Zavallı Çocuk" başlıklı ilk yazısım gaz lambast ışığtnda ele alır. Daha sonra ününü duyduğu Bir Türkçe ö&retmeni nedeniyle Kumpkapı Ortaokuluna Çileği ile ünlü bir htanbul köyüne güzelleme Mena RevmaArnavutköv eğitim kurumları, sosyal dernekleri ve bunların kültürel çalışmalarını sırahyor. Bir röportajcı özeniyle çalışıyor. Örneğin yazar, 1914 yılında Arnavutköy'e ilk telefon santralı kurulduğunda sadece 7 kişiye telefon bağlanabildiğini saptıyor. 1920 lerden kalma bir aktar dükkânı fotoğrafı, bize Üsküdar'daki Mustafa Düzgünman'ın ünlü "attar"ını anımsatıyor. Ve başka ilginç bilgiler ekliyor: Arnavutköy'de ilk çilek yetiştiriciliğini, Osmanh yönetimine muhalefetiyle ünlü Rum Ipsilanti ailesi gerçekleştirmiş. Atina'daki ilk Osmanh sefirlerinden Kostaki Musurus Paşa da Arnavutköylü olarak biliniyor. Istanbul Tıbbıyesi'nin kurullarından Mega Revma'lı Stefanos Karatheodori aynı zamanda bu kurumda yıllarca öğrenci yetiştirmiş... Ve daha başkaları da var... Arnavutköy'ün en ünlü eğitim kurumu kuşkusuz Amavutköy Amerıkan Kız Koleji... 1914 yılında öğretime başlayan kolej, önce levanten ve azınhkların kız çocuklarına hizmet vermeye başbyor. II. Meşrutiyet'ten sonra Türk kızları da bu okula kabul ediliyor. Amavutköy Amerikan Kız Koleji, modernleşme çabalarının bir uzantısı olarak günümüze kadar önemli işleve sahip olacaktır. Bu kurum 1971 yılından itibaren Amerikan Robert Lisesi olarak hizmet vermeye başlayacaktır. Bir de 67 Eylül olayları var. Arnavutköylü Rumlar çok acı çekmişler. Evleri, işyerleri yakılmış... O karanlık günleri bugün hiç kimse anımsamak istemiyor. Orhan Türker de kitabında bu olaylara pek değinmiyor. Özetle Orhan Türker'in Tatavla ile Mega Revma Amavutköy kitaplarında içten içe geliştirdiği bir tema var: Aslolan yaşayan kültürdür. Yaşatabüdiğımiz kültür... Bir de "anlayan" kültür! • Mega Revma'dan Amavutköy'eBir Boğaziçi Hikâyesi / Orhan Türker I'Sel Yayıncıltk/87s Araştırmacı Orhan Türker'in Tatavla'yı tanıtan çalışmasının ardından, şimdi de Mega Revma'dan Arnavutköy'e Bir Boğaziçi Hikâyesi kitaoı bu semtin öyküsünü anlatıyor. ONER CİRAVOĞLU {£ Revma'ya bir tür güzelleme olarak sunuyor çahşmasını. Tarih ooyunca bu yörenin aldı\\ değişik adların araştırmasını, ilk kaynakardan saptıyor. Arnavutköy'ün yerli halkı olan eski Rumlan, haçın suya atıîması yortusundaki ilginç olayları, laternacılann şarkılarını ve tulumbacıların, balıkçıların onlara eşlik etmesini masalsı bir uslüpla yansıtıyor. Özellikle 19. yüzyıldan başlayarak deniz, balık ve müzik bu yörelerin dülere destan birer simgesi olarak belirecektir. Orhan Türker, bütün anlattıklarını ne yazık ki çok azı elde kalmış ilginç fotoğraflarla da süslüyor. Camiyi, kiliseleri, ayazmaları, toplumsal yaşamdan kimi dönemlere ilişkin kesitleri, f A nılarımızdan kopanyorlar, kültül\ rümüzden, tarihimizden koparıJL A.yorlarbizi..." eçer. Eaebiyata ilişkin Bu sözleri son yıllarda daha sık duyar olügileri, eleştiri yöntemini duk. Plansız kentleşme ve çarpık yapılaşma bu öğretmeninden öğrenir. kuşatmış durumda çevremizi. Örneğin CaO sıralarda başlar ölçülü ğaıoğlu Yokuşu'nu tırmanırken, Ortaköv'den Bebek'e doğru giderken ya da Panuyaklı şiirler yazmaya. galtı'dan Kurtuluş'a doğru yürürken tanık Lisenin ilk iki sınıpnı oluyoruz bu çarpıklıklara... Ve gözlerimiz htanbul Erkek Lisesi'nde hep o eski alıştığımız dokuyu arıyor. okur. 1940'ta babasım Soruyoruz kendi kendimize: yitirdiği için htanbul'da Hani Cağaloğlu'ndaki Meserret Oteli ve kalamaz, Kütahya'ya gider, Kıraathanesi, hani Orhan Kemal'in Ikbal'i? liseyi orada bitirir. Daha Hani Çınaraltı, Küllük? Hani Kurtuluş'un sonra Hukuk Fakültesi 'ne eski sakinleri? Hani ünlü Amavutköy sahiyaztltr. Hem çalışjp hem li? O pitoresk tramvay yolu? Şu günlerde okumayı çalıştr. Uçüncü Sirkeci'deki ünlü Tan Matbaası'nı yıkıyorlar. sınıftayken devam Belki yerine çok daha görkemli biryapı kuzorunluluğu getirilmesi rulacak. Ancak anı kitaplarındaki Tan Matnedeniyle fakülteyi baası'nı arayanlar bulamayacak. Meserret bitiremez. 26 yıl Oteli'ni arayanlar ise yerinde bir bankavla çalıştıktan sonra Petrol karşılaşacaklar. Oysa kentleri yaşanılır kılan Ofisi'nden emekli olur. 20 kimi özellikler korunmah diye vırtınıyoruz Ağustos 1979 günü ydlardır. Uzmanlar da cfrpınıp auruyor. Yegeçirdiği bir kalp krizi rel yöneticiler ise kös dinliyorlar. Kalkınma sonucu yaşamtnı yitirir. ve günün koşulları adına, kültürel varlıklaSiirimizin '40 Kuşağı'nın rımızın talan edilmesine göz vumuyoruz. bu ustasınt saygıyla Işte eski adıyla Tatavla'nın nali, işte Arnaamyoruz. vutlcöy! Mega Revma Büyük Akıntı adıyla Bolkitaplı günlerl... kurulan bu küçük yerleşim yeri, çağlar boyunca Istanbul un toplumsal yaşamında yeTURHAN GÜNAY rini alan bir zamanlar çileği ile ünlü semt... Mega Revma çileği doğal olarak Osmanh çileği olarak andmış hep... Araştırmacı Orhan Türker'in Tatavla'yı tanıtan çalışmasının ardından (Sel Yayıncılık, 1998), şimdi de Mega Revma'dan ArnaImtiyaz Sahlbi: çağ Pazarlavutköy'e Bir Boğaziçi Hikâyesi (Sel Yayınma Cazete Dergi Kltap Basın cılık, 1999) kitabı bu semtin öyküsünü anve Yayın A.$. Adına Berin Nadl o Yayın Danısmani: latıyor. Turhan Cünay o Sorumlu Kültür hayatımızda kent monografileriMüdür Flkret llkiz Cörsel nin nicedir eksikliği duyuluyordu. Sel YayınYönetmen: Dilek llkorur: cılık, Tarih Vakfı, Iletişim Yayınları ve Yapı Baskc caâdaş Matbaacılık Ltd. ştl. Idare Merkezl: Kredi Kültür Sanat Yayıncılık'ın başlattığı Türkocağı cad. No: 3941 böylesi dizilerin sürdürüleceğine, bunun daCağaloğlu, 34 334 Istanbul ha soluklu çalışmaların habercisi olacağına Tel: (212) 512 05 050 kuşku yok. Reklam: Medya C Orhan Türker, Arnavutköy'e yani Mega S KİTAP Arnavutköy'de 1920lerde Manolakl'nln aktar dükkanı. üstte Akıntıburnu. CUMHURİYET KİTAP SAYI 523 SAYFA 3