Katalog

ları tlc Batı uygarlığına kaynaklık yapmış, öncmli bir lon kenti. Buradan göçerlerin aralarında rransa'nın Marsil ya kcnti dahil başka kentleri kurmuş oltluklan biliniyor. Daha önce bu kenttc kazılar yap:) mış,olan,kitabınönsözünüdcyazanj rof. Dr. Ekrem Akurgal'ın ögrencisi Omer Ozyiğit'in 1989'darı bıı yana yürüttüğü kazılarının ışıgı altında hazırlanan kita bın da kcnt gibi iki kimligi var: Arkcolojik Phokaia ve turistik Foça. Bilinen en eski sur dııvarı, bir çönlük içinden çıkarılan Anadolu'nun en eski tiyatrosıı, Liman'daki kutsal alan, Kybele kabartması vc deniz kıyısındaki kaya tapınaklan son yıllann önemli buluntulan arasında yer alıyor. Foça'nın adı, günümüzdc dünya basınına yansıyan bir özel Iiği olan fok balıklarından geliyor. Fok balığı antik sikkelerde de boy gösteriyor. îslami escrlcr ve Foça cvlerinc de ycr verilcn kitapta, ünlü siren kayalıkları, fok balıklan gibi doğal zenginlikler ilc Foça mutlağından örncklere dc ikinci bölümde yer veriliyor Kitabın yabancı dillcrdc yayımlanması da bölgc kültürü vc turizmi için bir katkı sağlayacaktır. Palmet II Yayın: Sadberk Hanım Müzesi ISBN: 9756959002 Sayfa: 229 üzenin, yıllık niteliğindcki bıı yayınının ikinci sayısını da öteki kitaplarında oldugu PAl.Min* gibi I ürkçe Ingiliz ıı ce olarak basma özenini sürdürdügTı görülüyor. "Ulkemizde llk Insanlar"a ilişkin buluntulan rcnkli fotoğraf ve çizimleri anlatan Prof. Dr. Gii vcn Arscbük'ün yazısından 1.8 milyon 220 bin ytl önceki "] lomo Erectus" aya ğa kalkan insanın Anadolu vc Trakya da 400 bin vc 220 bin yılJaı ı arasında yaşadı £ını ögreniyomz. Küçükçekmece yakınında Yarımburaaz Mağarası'ndaki 20 25 kişjlik bir top lulıı^un kalıntıları ile insanın "Neandertal LvresF'nin 22040 bin yıl öncc Gaziantep, I Iatay, Antalya, Orta vc Batı Anadolu'da yo£unlaş,tı£ı bclirtiliyor. Günümüz insanının atası olan "I lomo Sapiens Sapicns Evresi'ndc Güneydoğu Anadolu, Akderıiz, Marmara'da 40 bin 11 bin yıl önccsindc alcr yapan alctlcr kullandıkları kanıtlanıyor. Prof. Dr. Veli Sevin'in "Eski Anadolu Halkları: MozaiğeGenel Bakış" başjığı altında Anadolu'nun 30 40 bin yıl önce buzııllarla kaplı oldııgu, ancak 1213 bin yıl öncc bugünkü doğasına dönüs,tüğü bclir tıliyor. Konya Ovası'nın 2") mctrc derinligindebiryagnıurgölüolduğunu, insanların mağaralardan çıkrıktan sonra özcllikle Ratman Hallan Çcmi, Diyarbakır Çayönü, Şanlıurfa Nevali Çori, Malatya Caferhöyük, Aksaray Aş,ıklıhöyük'te uygarlığa geçiş adımlarını attıkları anımsatılıyor. Anadolu insanının ya/ıyı t(") 1970'tc Asurlu tüccarlann çivi yazıL tabletlcrintlcn öğrcndiği anlatılan bu bölümdc, ayrıca bcş harita ilc tarilıscl değişiınlerin coğrafyadakı ycrlcri dc ycr alıyor. Tanju Anlağan'ın Sadncrk I lanım Mü zesi'ndeki "Bir Urartu Kcmcri Üzcrinc Cözlcmlcri"ndc Van yörcsindcn yasadışı kazıda bulunmııs, ancak kalitesi düşük oldıığu için yıırtcJışına satılmamış bir bronz kcmcr parcası irdcleniyor. Kemcrin cn ılginç yanı müzisyenlereşliginde göstcri yapan, günümüz sirk tanı tımları için sokak gcçitlerinde ayaklarına uzun sopalar takıp yüriiycn akrobatlar, cllcrindc tcrazilcri bulunan cambazları gösteren bir resmin varhğıdır. Günümüz sirklcrinc bcnzcr bir durumun 10 8. yy sonu 7. yy başında Van yöresindeki yük sck daglarda yaşayan Urartularca da bilindiği öğrcniJmiş oluyor. Günümüz ak robat ve cambazlarının ata dcdclcri ilc bazı çalgılar hakkında öncmli ipuçları bu makalcdc ortaya çıkıyor. Çcsitli tarihlcrdc, dcğişik yörclerdeki batıklardan balıkçılarca çıkarılıp bu müzcyc getirilcn 28 adct amfora Murat Çavdar'ın yazısında tek tck incelcniyor. Ayrıca, yazıda amtoraların tarihlcnmcsi, kullandi!) amaçları hakkında da bilgilerc yer veriliyor. Behçet Erdal, Berrin Caka, Yeşim tcevit'in aıaştamalaıı vc uygulama ları sonucunda ortaklaşa kalcmc aldıkları makalcdc, taban mozaiğinin onarım ve korumasının nasıl yanılacağı orncklerlc anlatılıyor. Şebnem Akalın isc Sclçuklu seranıİKİerindeki bezemelerden hareketle, "Çintcmani Dcscnli Kaftanlar"da kullanılan dcscnlcr arasındaki bcnzerlikleri, ilişkilcri, bıınların kökcnlcrini tarihscl bağlantıları ile açıkhyor. Lale Görüniir isc 18. yy Avmpasf ndan tngilizyapımı"Türköri Orneği" katlanan kâğıttan bir yelpazeyi resmiyle tanıtıyor. Yclpazcnin bcs bin yıllık tarihi ve Avrupa'da moda olan "Türköri yelpaze'Mer nakkında ayrıntılı bilgi veriliyor. Hülya Yılmaz Bilgi ise müzede bulu nan vc kumaş uzcrinc işlenmiş ycdi padi^ah pt)rtrcsinin tanıtunını yapıyor, özelliklerini ortaya koyuyor. Sivas Defİnesi Yazan: Oguz Tekin Yayın: Sadberk Hanım Müzesi ISBN: 9756959010 Sayfa: 180 996 yılında Sivas'ın Doöanlı Köyıi'nde, bir köy.SİVAS DFFİNFSİ lü kendi aıazisinde, kırık bir toprak kap içindc, bronz sikkelerden oluşan bir delinc bulur. Sivas (SebasteiaJ ve Sıılusaray (Sebastopolis) arasındaki bu arazide bulunan dcfincdcn 770 adedini özel bir müzc olan Sad berk I lanım Müzesi satın alır, koleksiyonuna geçirir. Cîcrckli bakım yapıldıktan sonra niimizmar olan yazar bu sikkelcri 1 inceler. Gerçekte Doğu Karadeniz yöresindeki antik kcntlcrc ve IÖ 12063 yılla rı arasına tarihlencn bu definedeki tiım sikkclcr bu kitapta arkcologlara, sikkc uzman ve meraklılarına sunuluyor. Miıze yönctiminin kitabı daimaTürkçctngilizcc vayımlaması ııluslararası bilim alanın dalcullanımına Türkiyc açısından öncmli bir boyut ckliyor. Kitapta dönemin tarihini ve Anadolu'daki olayları ele alındıktan sonra sikkeIcr kendi içlcrindc tasnif edilerek tarihlenmckte, basım ycrlcri hakkında bilgilcr vcrilmektedir. Yazar, o dönemde bir kalıpla 3040 bin bronzsikke basıldığını bclirttikten, ele geçen definedeki paralarm 40 ayn kalıptan çıktıj^ını saptadıktan sonra, bu sikkelerden 1.2 milyon adet basılmıs olacağına dikkat cekiyor. Özellikle savaş dönemlerindc askere para yetiştirmck için aşırı para basıldı^ını anımsatıyor. Sikkelerin Tşığında Eskiçağ Tarihi Yazan: Christophcr Howgcgo Çeviri: Oğıız Tekin Yayın: Homer Kitabevi ISBN: 9758293001 Sayfa: 204 ünümüzden yaklaşık 2600 yıl öncc paranın Salihli'dc Lidya'nın ba^kcn * G Kültürel miras ve eski eser hukuku OZGEN ACAR Mî[ T ürkiyc'nin tarihscl vc kullurcl nıi rasının korunması ilc ilgili hııkuksal sorunlar mahkemelerdc 1973 yılına de^in Osmanlı Nizamnameleri ilc çöziimlcnirdi. Bu yasaların yctcrsizliği nedcniylc, "devlct malı" olan bu cscrlcrin korunmaları sağlanamazdı. () tarihten sonra çıkan yasa ve ardından gelen yeni yasa ve yönctmclikler bu alanda öncmli boşlukları giderirkcn, kendi içlcrindc dc önemli boşlııklar yaramlar. Anayasa gereği yasa, toprak altında olan bu eserleri "petrol" ve "madenler" gibi "devlet malı" saymıştır. Oysa yürürlüktc ki yaşamızda bıı kııralla çelişen maddeler var. Orneğin tarlasında çih sürcrkcn bulduğıı bir eski eser"devıet malı" oldıığu haldeyasa, köylüdcn "bulan, bulunduran, zilyet" diyeceöi yerdc "sahibi" tliye söze diyor. Bir başka madde ise dcvlctin temsilcisi olan müzelerin bu eseri "satın alabı leceği" kuralını getiriyor. Devlet "kendi malıru" satın alanıayacağına görc yasa, müzenin sö/ konusıı kişiye bıı nizmeti karşılığında "ödiil" ya da "ikramiye" vereceğini öngörmelivdi. Yasanın bu çelişkılerı, yurtdıijinda Türk hükümetinin açtığı davalardaTiirkiye'yeçok pahalıya olrnuştur. En azından "yiizyılın definesi denilen Elmalı Sikkeleri davasında, sadece "sahibi" ve "satın alma" sözcıiklerindeki çelişkilcri Amerikan Mahkcmcsi'nc anlatıp dü zeltmek için üç yıl gerekmiş, yasa koyucunun dikkatsizliği yinc yalnızca bu iki kavramdan dolayı 2 milyon dolarlık harcamanın yapılmasını gcrektirmiştir. Tiirkiye'nin yurtdı^ında açtığı davalarda Kültür Bakanlıgı'nm hukuk danışmanları "ııluslararası" hukuk ve yabancı dıl, dı şişleri bakanlıgı hukuk daniijmanları ise "iç hukuk" konusunda yetersiz kalmışjar dır. Bu nedcnlc bazı Türk hukuk adamlarının görüşlcrini dcsLeklcınek aınacıyla, bazı Aİman, Amerikan ve Isviçreli hukuk proiesörlerinden raporlar istcnmi^tir. Türkiye'den yasadışı kazılarda bulunup yağmalandıktarı sonra yurt dı^ına "kaçıralan" ya da "müze" ve "özel" koleksiyon"lardan "çalınan" tarihscl vc kültürel miras konusunda "uluslararası hukuk" dc neyimine sahip olan yıllara degin hııkııkçularımız yoktu. Tüm hukukçuları ABD'deki davalara danışman olaraK katılamamı^ vc bu süreç Türk hiikümctine bol dolar sıfırlı fatura lara mal olmııştur. Mcrkczi Roma'da buKİTAP SAYI 481 SAYFA 6 CUMHURİYET