Katalog

i Antik Takılar Yazan: I. R. Işık Bingöl Yayın: Anadolu Medeniyetleri MüzeISBN: 975172113X Sayfa: 237 ürki yc'ni n gözbcbcği Anadolu Medeniyetleri Miizesi bu yıl iki katalog yayımladı. Altının büyüsünü okura ve meraklısına anlatan birinci kitabın büyıık ilgi göreceğini sanıyorum. Kirapra, Müzc koleksiyonundaki yaklaşık 3500 parça takı dan, ancak 244'ü tanmlıyor. Kitap bir arılamda " l'arilı Boyunca Anadolu Altınlan" niteliğinde. Yazar, takıları tek tek kronolojik bir dizine oturtmak yerine, nesnelerin kendi içlerinde (diademler, taçlar, küpeler, saç, boyun takıları, yüzükler, bilezikler gibi) öngör diığü bir tasnifle okura aktanyor. Takının kemikle başlayan 8 bin, altın takının 6 bin yıllık tarihi gelişiminden örneklerin yansıdıgı kitapta, arkeolojik kazılarda bulunmuş, kaçakçılardan el konulmuş ya da yurtdışındaki müzayedelerden alınıp getirilmiş örnekler yer alıyor. Troya'nın 5 bin yıl önccki mücevherleri ile Alacahöyük, Eskiyapar takıları arasındaki ustalık ve biçim benzerliği Anadolu uygarlığını araştıranlara da önemli ışık tutuyor. Müzelerce yayımlanan kitaplar arasında "en çok satan kitap" adayı olabilir. Bilim adamlarının, müzccilcrin yanı sıra, bu kitabın ınücevher sanatçılarına, Kapalıçarşı ustalarına çağdaş modeller tasarlamada yol göstereceği de kuşkusuz. Alışılmışın dişmda yüzük biçcmlerinin, giysi ve olü takılarının, broşların kulak tıkaçlarının, kemerlerin, bu alanda araştırma ya da uygulama yapacaklara esin kaynağı olacağı kesin. Kaliteli fotoğrafların bulunduğu, prolesyonel olmayan bir kapak düzenine sahip kitapta az da olsa, antik dünyada bu takıların kullanım biçimlcri ile ilgili özgün örneklere de yer veriliyor. T doksluğu, etkilediği anlaşılıyor. Clözünden hasta bir kişinin göz, evlenmek iste yen bir erkeğin güzel bir kadın, bebek isteyen bir kadının bebek gibilerden altın ya da gümüş adakları kiliselerc bırakmaları olgusu günümüzde de sürüyor. Islamiyet'te yatırlara yapılan adaklar da bu olgunun değişik bir yönü olarak beliri yor. Müzenin yeni açılan bir bölünıünde de sergılenmesine başlanan, taşra yontııculugunun özelliklerinin gözlendiği taş larla kimlcrin Anaılolıı Zeus'larına neler adadıkları gdrülüyor. Fransız Hükümeti'nin de maddi katkıda bulunduğu kitapta antik dil araştırmalarında adak yapan kişilerin adları konusunda ilginç bir bölüm de bulunuyor. Kitapta günümüz Anadolusu'nda cobanların kullandığı keçe abaların atalarına bu mezar taşlarındabolca raslanması bir başka ilginç noktayı oluşturuyor. Anadolu Arkeolojisi alanında çalısan arkeolog ve antik dil bilimciler için bir başvuru kitabı sayılacak bu eserin düzenlemesindeki bazı sayfa boşlukları ve yanlış basılan sayfaların yapıştırılması gibi hata ve eksiklikler dikkati çekiyor. Fo toğrattan siyah bcyaz olan Kİtap adak taşlarının envanteri olma özelliğini taşıyor. Anadolu Kiiltür Tarihi Yazan: Ekrem Akurgal Yayın: TUBİTAK ISBN: 975403107x Sayfa: 409 konusundaki düşünceleri yetkili bir ağız dan öğrenmiş oluyor. Bir önce degindiğimiz kitabın çok kısa özeti niteliglnde olmak üzere bu kitabın ikinci bölümünde de Anadolu uygarlıkları anlatılıyor. Stratonikeia Augustustmparatorlar Tapınağı Yazan: Ahmet Adil Tırpan Yayın: Yazarın kendi ISBN: Yok Sayfa: 164 uğlaYatagan kömür ocak larının her gün kemirerek yok ettiği Hskihisar Köyü'ndeki Stratoni keia Antik kentindeki Augustus Im paratorlar Tapınağı'nın ortaya çıkarılışını mimari büyüteç altına alan kitap daha çok arkeolog ve mimarlara hiz met veriyor. Konya'da basılan kitap, tapınağın ölçümleri, mimari parçaların çizim vc fotoğraflarını içeriyor. İS 1. yy 'ın ilk çeyreğinde yapılan bu tapınağın tanıtımına ilişkin çalışmalar Ingilizce olarak bir sayfada özetleniyor. Ege'nin en önemli antik kentlerinden biri olan Stratonikea'daki kazıları yöneten Prof. Yusuf Boysan'ın da kapsamlı bir kitap yazması arkcoloji dünyasında ve Muğlalılarca bekleniyor. M aktaran yazar, kuşkusuz "Kubilay Olayı"nadayerve riyor. Kitap, Menemen ilce sınırları içinde büyüklerin yerlerinin belirlen mesi ile başlıyor. lü 2. binyılda Hititler'in Milet'e kadar uzanmalan nın yörcyle ilişkileri ele alınıyor. I lellenlerin yörede boy göstermeye ba^lanıası Menemen yöresindeki kentler ve aralarındaki ilişkilerkurgulanıyor. Arkaik dönemden Bizans'a ve beyliklerden ()s manlı'ya uzanan tarih sayfaları içinde Menemen anlatılıyor. Her yüzyılı çeşjtli belgelerle anlatılan Menemen'in son dönemleri ise kahve köşelerindeki canlı tarihçilerden derlenen verilerle sürüyor. 20. yy'ın başında ilçede çeşitli Rum okulları, bir Musevi ve bir de Ermeni okulunun varlığı dikkati çekiyor. Kitabın son üçte ikisi ise, bundan sonra Menemen vc yöresinde aras tırma yapacaklar için önemli bilgi ve belgeleri içeren, istatistiklere yer veren bölümden oluşuyor. Kitapta Menemen köylerinin tarinlerine de yer veriliyor. Kapıdağ Yarımadası ve Çevresindeki Adalar Yazan: Reşit Mazhar Ertüzün Yayın: Ozan Sanatevi ISBN: Yok Sayfa: 302 azar, kayma kam olarak gittiği, sevdiği, emek li olunca yerleştiği Erdek'te Kyzikos ve çevresindeki yerleşmeler hak kında çeşitli yayınlardan derlenmii) tarihsel bir başvuru kitabı sunuyor. Erdek tarihini anlatmaya yazar önsözündeki şu anısı ile başlıyor: "Erdek Kaymakamlığı'nda işe başladığım günlerde Bandırma'ya giden şosenin gözalıcı beyazlığına şaşmış ve bunun sebebini sormuştum. 'Belkıs'ın mermerleri ileyapılmıştır da ondan.', demişlerdi. Eski Kyzikos bir zamanlardünyanın harikaları arasında sayılan Hadrianus Tapınağının içinde açılmış duran kapkara çukura gelincc, bunun nc olduğunu sormaya büe lüzum yoktu; besbelli bir kireç ocağı idi, o eşsiz anıtı yüzyıllar boyunca yiyip kemiren bir yara, bir kanserdi." Hadrianus TapınagYndaki kireç ocağını işletenlerden birinin şu sözleri de ilginç: "Günün birinde bir kaymakamın bu taşları toplamaya kalkışacağını ne bilirdim. Ocakta öyle hcykeller yaktım ki çıplak kadınlar kireç olunca bile hâlâ bana güler dururlardı." Yılların Erdek aşkı ile böyle bir kitap yazılıp tamamlanabilirdi. Her yıl Erdek'te tatil yapanlann, bulundukları tarihsel ve doğasal ortamı da öğrenip benimsemeleri için bir yaz tatilinde bu kitabı okumaları çevrelerine bakış açısını değiştirecektir. Âyrıca, kitabın arkeoloji meraklısı, hatta bu alanda araştırma yapan bilim adamlarına bir bütünlük içinde hizmet verecek bir envanter kitabı niteliğindedir. Ne yazık ki, uzun aradan sonra başlanan Kyzikos kazıları geçen yıldan bu yana terk edilerek, kaçaKçıIann tahribatına açıldı. Phrygian Votive Steles Yazanlar: Thomas DrewBear Christine M.Thomas, Melek Yıldızturan Yayın: Anadolu Medeniyetleri Miizesi ISBN: 97517200087 Sayfa: 412 rig Krallığı'nın yıkılmasından sonra Friglcrin 67 yüzyıl daha Anadolu'da yaşadıkları, bulunan mezar ve adak taşlarından anlaşılıyor. Ozcllikle Afyon ve Kü tahya yöresinde bulunan, çoğun lııkla getirildikleri Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi depolarında yer alan bu taşlar kitabın konusunu oluşturuyor. "Alsenos", "Petarenos", "Thallos" ek adları ile Yunan tanrısı Zeus'un Anadolu'ya özgü kimliklere girdiği bu adak taşlarında ortaya çıkıyor. F •*ürkiye'nin en saygın bir arkeoloöunun "Anadolu uygar lıklan" adlı kitabının belirli bir kaç bölümünü bu yapıtta genişleterek yeniden topladığı görülüyor. Tiirk arkeolojisinin duayenlerinden olan yazar, yayınevinin "Popüler Bilim" yaklaşımı ile başlattığı dizinin bu kitabıyla sauece arkeolojinin de^il Anadolu Uygarlıklarının halk tarafından tanınıp, anlaşılması ve sevilmesi açısından önemli bir nizmet veriyor. Kitabın herkes tarafından alınabilirliğini sağlamak amacıyla renkli resimlerden kaçınıldığı görüîüyor. Arkeoloji ve Sanat Tarihi öğrencileri ile turizm rehberleri dışında orta eğitimdeki ögretmenler de önemli bir el kitabı görevi yükleniyor. Çcşitli çizimlerin yanı sıra, kaliteli siyah beyaz fotoğraflara görsellik açısından da doyurucu bir işlev yüklenmiş durumda. Türkiye'nin Kiiltür Sorunları Yazan: Ekrem Akurgal Yayın: Bilgi Kitabevı ISBN: 9854947295 v i i ı : T. Toroslarda Bir Antik Kent LyrbePSeleukeia? Yazan: Jale Inan Yayım: Arkeoloji ve Sanat Yayınları ISBN:9757538930 Sayfa: 162 u kente gitme olanaöını bir türlü bulamadım. Çeyrek yüzyıl önce Ânlcara dabirkonferansında yazarından dinlemiştim. Deöerli bir bilim kacıını olan yazar, kentin bulunduğu Şıhlar Köyü'negittiğindeçocukların, bir bronz heykeli boynuna ip bağlayıp oyuncak diye sokaklarda çektiklerine tanık olmuştu. Içinde define vardır düşün cesiyle bir ayağını da kırmışlardı. Bu Apollo Heykeli bugün Antaîya Müzesi nde sergileniyor. Y B tS 23. yy'da yoğunlaşan bu taşları bu kitapta toplayan üç uzmandan biri olan ve 80'li yılların sonunda Türkıye'de araştırma izni yenilenmeyen antik diller uzmanı Thomas DrewBear'in kitabın hazırlanmaMtulaki başanlı lokomotif rolü kendini gösteriyor. 1 Iıristiyanlığın yayılma sürecindeki Frig Mezar ve Adak taşlannın, günümüz 1 lıristiyanlık dünyasmı, özellikle Orto CUMHURİYET KİTAP SAYI 481 lus, Zafer, Cumhuriyet, Milliyet gazctclcri ile Hayat, Ülkü, Varlık aergilerinde çeşitli tarihlerde çıkan kültür sorunları ile bağlantılı makaleleruen 38'ini topladığı bu kitap ünlü arkeoloğun kültür felsefesini ortaya koyuyor. Bu bölüm Türkiye'nin son 50 yılındaki kültür politikasındaki sorunlar ve tutarsızlıklar konusundaki düşüneeleri ve eleştirileri de içeriyor. U Daha sonra bunların para ettiklerini anlayınca yoğun bir kaçakçılık başlamıştı. Yazar kurtarma kazısı gerçcklcştirmcK amacıyla eittiği, tehlikeli eünler geçirdiği bu köyde bir avuç gençle çalışma yapmıştı. AntalyaManavgat ilçe sınırları içinde kalan bu antik kentin bir bölümünün Inan'ın öğrencilerinin işbirliği Uc ortaya çıkması sevindiricidir. Almanca özet de vcrilen kitapta, kentteki mimari kahntılar, çizinıleri, nesnel buluntular ve özellikle mozaikler dikkati çekiyor. Arkeoloji dünyası içinde yayımlanan bu kitabı okuyunca, neden burada yeniden bilimsel kazılara başlannıadığı sorusu geliyor insanın aklına. Bırakın kazıları var olan binalann korunması ve restorasyonu ile yapılacak çalışmalara kentin ayağa kalkabileceği anlaşılıyor. Fotoğraflardan kentin terk cdilmiş ancak sapa sağlam ayakta duran hüzünlü bir kovboy kasabasını andırdığı gözleniyor. Menemen Tarihi Yazan: Ersin Döğer Yayın: Sergi Yayınevi ISBN: 9753726173 Sayfa: 406 ve ek planlar enemenli arkeolog yazar, bu kitapla kendini yetiştiren kentine borcunu ödüyor. Kentin 6 bin yıllık tarihini Yayınevinin geleneksel ölçülerine uyan, ancak yazarın öteki kitaplarının dışında kalan bir başka nokta ise ilk kez bir kitabında resimlere yer vermedigi görülüyor. Okur, kitapta belirli bir görüş açısından kültür, sanat, arkeoloji bilimi M G FoçaPhokaia., Yazan: Suzan Ozyiğit ISBN: 9759657406 Sayfa: 104 enelde kanıuoyunda turistik bir balıkcı kasabası olarak bilinen Foça, antik auı ile Phokaia, pek çok Akdeniz kentini etkilemiş, felsefc ve düşün okııl' SAYFA 5