Katalog

Tarihte Hobsbavum çagı Birbirinin devamı niteliğindeki bu dört kitapta, Hobsbawm, döncmin farklı yapılarını, dinamiklerini niçbir tarihçide göremcyeccğimiz bir şekilde aönemin bilim, sanat ve toplumsal nıanevi kurumlarıyla birlikte analiz cdcr. BULENT TOPBAŞ £ ' f ' T T T ic cs cigentlich gcwesen' na\ V / sıl olmuşsa öylc aktarmak... VV Rankc'nin bu sözü 19. yüzyıl taıih anlayışımn tla özeti niteliğindeydi. Tarihçi konularını doğabilimcinin deney tüpii, mikroskop vc deneysel yöntemler le açıkladığı gibi, arkeolojiyi, dilbilimini kııllanarak vc metinleri dikkatlc cleştircıvk gün ışıgına çıkarmalıdır. Rankc devlet kayıl bürosundan kilisclere kadar aıbivleıdeki birçok bclgenın vcbılginin derlenmesiylc kuramın vc gerçeğin kendiligindcn oluş,aeağını savundu. Uzuıı birsü rc tarih, bu anlayışla harckct cdcrck sadece büyük adamlar vc olaylar tarihi olarak kaldı. 20. yy başında Bloch önderliğinde ge lişen, sonradan Braudel'lc dcvam cuen Annalcs okıılu toplumsal tarih anlayıijiy la tarihe tekrardan bır canlılık gcrirdi. îkinci Dünya SavasVndan sonra ît.e 'azgelişmişjik sorunsaJı bağlaınında öncnı kazanan fcodalizmdcn kapıtali/mcgcçistartışmalan' bu canlılıgı biraz daha bcsicdi. Bu tartışmalara damgasinı vuran da gcncldc Marksist kfikctılı laıihçiler oldu. İIIC tt««(»AWM Kitapları art arda yayımlamyor Onrim Çaj(ı Scnnaye Çoğı yor olması ülkenin düs,ünsel birikiminin dc bir göstergcsidir. 1 lobsbavvm'ın kitapları da bu düzeyde çahijmalardır. Marksizmı bırtakım ^cmalara ve yasalara indirgeyip toplumun sırrını buldugunu sanan ve bizdc fazlasıyla yaygın bir şekilde bulunan Marksistlcre ve tarihi hâlâ büyük adamlar tarihi veya düşüncc tarihi olarak algılayan hâkim tarih anlayı^ına tarihin nasıl çok ayrı renk ve nitelikiteki ipliklerin bir araya gelip dokudugu bir kumaş, olduğunu gösteriyor. Bu renklcr ve iplikler ne rastgelc bir araya geliyor ne de çok önceden belirlenmiş bir modeli dokuyor: 'Sermaye Çcıfcı' birkaç rengc ve hazır kalıplara koşullanmış tarih bilincimizi derinlcştirip gclis,tircbilecek bir cser. Leibniz'in deyişiyle "şimdi geçmişle yüklü geleccğe gebedir'. Bu yüzden tarih anlayısjimızın gelişmesi basit bir entelektüel gelişmenin ötcsinde önem taşıyor. Bloch'un 'FcodalToplum', Mooers'in 'Hurjnva Stntfımn Olujitw«'ndan sonra bu çalışmanın da yayımlanmış olmasını önemlı görüyorum. Bu tarih çıkarmasının P. Andcrson, Brenncr, C. 1 lill, (jpolla ve E.P. Thompson gibi ta rihçılerin ner biri kaynak kitap nitelig'indcki çalışmalanyla devam ettirilmesini umuyoruz. • Sermaye Çağı vc lngiliz Sanayi Devrimi arasmdaki döniişümü incclcmişti. Sermayc Çağı ise dcvrimlcr <,agıyla cski düzenin yerini alan ycnı iirctim bi^imınin hâkimiyctini sağlayıp kurumla^tıj*ı düııcmdir. 1848 devrimlcriyle birlikte burjuvazinin(>nündeki birtakım engeller düzlcnmistir. lngiliz sana yi devrimi Fransız siyasi devrimini sindirmiştir. Burjııvazinin zateri kcsindir vcdöncmin hâkinı siyaseti libcralizm olmuşrur. Bu döncmi 1870'lcrin ikti.sadi buna lımıyla sonlandırıyor 1 lobsbawm. Bu dönemlc birlikte liberalizm dc sonlanıyor ve Hobsba\vm'ın deyişiyle kanitalizm vitcs değiştiriyor. Bu döncmi dc Imparatorluk Çağı isimli kitabıııda itıceliyor. Hobsbavvm ner alandaki genl; bilgi blrlklml, bltmez tukenmez calısma enerjlsi, tltlzllğl ve tarihe bakıs zeminlnln sağlamiığıyia kar$ıt kampta yer alan tarlhçllerln blle saygısını kazanmıs bir tarihçi. 'Sermaye Çagı' ııç liolümden oluşuyor. BirincibölümTocqueville'in: "Birvolkan iizerinde uyuyoruz... Dünyanın ycnidctı sallanmaya başladığını görmüyor mıısunuz? Bir devrim rüzgân csiyor, lııtına ufukta' sözlcıiylc başlayıp 1848 Devrim leriniinceliyor. Marksizmin doguşu vegelişcn döncmdcki konuınu ele alınıyor. Îkinci bölünı 'Geli^meler' başlığı altında toplanmış: tktısadi patlama, uluslarııı ortaya çıkışı, isçi sıııılıtıın ideolojik, siyasal vcörgütscl olarak gclişımı, doncmin sınılsal nıuhascbcbi ve değiijcn toplum ele all tııyor. 'Sonuçlar' başlıklı ııçuncü ve son bölümdc kırda gclisjiın, ^ehirler vc sanaDbıozor Marksist H. P.Thompson,(.',. 1 lill vc 1 lobsbavvm yinin gelisimi,.dönemin z.engin bilimsel ve teknolojikgelismcleri aktarıhytır. İdeolo bu canlanmanın Ingıltcre'dckı temsilciii' alt ba^lığmda bilim ve kiliscnin karşılcri oldular vc önemli cscrlcr vcıdilcr. Bu iıklı konıımları ve ağırlıklı olarak Martaıihçileı içindc cn çok scs gcrirenı hiç ksizm incclcnnıi^. Döncmin sanat veetlckiüjkusuz1 îobsbavmı'dı. Hobsbavvm lıer biyatı da doncmin gclişıneleriyle bağlanalandaki genis, bilgi birikimı, bitmcz tü tı içcrisindc vc cn tipik cser ve sanatçılakcnmc/ çalışrna cncrjisi, tiri/liği vc tarihe rıyla ele alınmış. bakıs, zcınininin saglamlıgıyla kar^ıt kanıpta ycr alan tarih^ilerin bilc saygısını Birbirinin dcvamı niteliğindekı bu dört ka/anmıs, bir tarihçi. Altyapı üstyapı bc kitapta, I lobsbawm, dönemin farklı yalirleniminin geçerii olduğu ortodoks anpılarını, dinamiklerini hi(,biı taılhçidegö layışı tcrk ctmcmi^ ama biı yandan da bir rcmeye(.eğimiz bir şekilde dönemin nitakını yasa ve katcgorılcrc ındirgcnmiş lim, sanat vc toplumsal manevi kurumla Marksi/.mc kar^ı durmuş, Marksizmin kanyla birlikte analiz eder. Şeylerin bir araba Marksizmlc yitirdigi prcstiji ona tek da ele alınabılcccğini göstcrmck onun rardan kazandır.ın cn öncmli insanlardan larklılığıdıı. 1 lobsbawm'a uöre belli döbiriolmııijtur. 'Ditu)A>ı Marksist' yaküjtır ncmdeki lıer şcy kendi özerk gelişmclcrimasını kabul eder: 'Dınozor Marksist ilc nc rağmcn birbirleriyle ilişkilidır. Ona Kautsky'c vc 1930'lann Sovyct Marksizböyle bir yöntemi safilayan da Marksist minc uzanan gelenckten yetişen bir Markaltyapıüstyapı modeıi olmııştur. Ekonosist oldıığumu kastcdiyorunı. Kkonomik mik vc toplumsal gelişmclcrin yanı sıra determinizm olmasa da altyapıüstyapı kültür ve bilimin de nasıl tarihsel bir döekonomik vcsosyal tcmcl ayrtmı tikir olanemin koşullamaları sonucunda geüştiğirak Marksizm bcnim çalışmalarımda nigöstermckbirtarihçi içinhcmyöntemesastır Ve ikincisi bu gclcnck Marksizsclolarak hcm da bilgi birikimi açısından min tüm cvrcni yoruınlayabileceğine ina gercck bir donanıma sahip olmayı gcreknan birgelcncktir. tştetarihscl vcdiyalcktirir. Hobsbavvm bunu başarabümiş entik maddcciliğiıı böylcsi bir karışımıvla der tarihçilerden biridir. Hobsbawm'a büyüdüğümü söyleycbilirim. Yeni gelişgörc cntelektüel tarihçi ekonomiye, ikti mclcri ve kcsitlcri izlcscm bilc bu gelcnesadi tarihçi dc Shakespcar'e canı istemezğin dışına çıknıam mümkiin değil.' se ilgi göstermcycbilir ama herhangi biri ni ihmal eden toplumsal tarihçi çalışmaI Iobsbawm'ın çok çeşitli dcrgilcrdc larında çok ileri gidemcyccektir. çıknıı^ sayısız makalesi; rcsim, başta caz olmak iizere müzık vc cdcbiyat konulaHobsbavvnı eserleriyle şimdiden bu çarında clcştirilcri vc öncmli sayıda kitabı ğın en öncmli rarihçilerindcn biridir. vardır. Bu escrlcrin içinde dordü onıın Onun dört tcmcl eserinden üçüncüsü iiretiminin bclkcmiğitıi oluşturur: Dcv olan 'Inıpanıtorluk Çagt'nm da yaymcvi rımÇagı US'J İS.IH, Scrntaye Çtigı IH4Htarafından Tiırkçclcştirilip yayın hayatı/.V75, impardtorluhÇafc 1H75 1914vcBı nııza dahil eılılmesini bekliyoruz. Bazı yarıııa Diiııyd ,S'(/w^/'ndan bugünlere kadar yınlar vardır bir tuplıımun kültürel diigctırdigı Ayrdıklar Ç.ağı ^ünsel gcliijimine öncmli katkılaryaparlar. ()nların çevrilip yayımlanmi!} vc ilgi görüDtvnm Ça$'yla 1789 I'ransi2 Devrimi K İ T A P S A Y I 4 7 5 GelişmelBP Devrim Çagı, 17891848 / Hric Hobsbaıvm/ Çevıren.Bahadır Sina Şener / Dn\l Kıtabcvi/379 .s. Sermaye Çağı, 18481875 / F.rıc Hobsbaıvntl Çcvın'n liahatlırSına Şencr / Dost Kıtabcvt/ 575 \ Kısa 20. Yüzvıl 19141991 Aşırılıklar Çağı / Hric liübsbaıvm/ 'iürktcsi Yavnz Alogan / Sarmal Yayınevt/ 670 \ Bilgi Yayınevi'nden yeni kitaplar Emir Bey'in Kızları "Bir Göçmen Kuştu 0 2" Ayla KUTLU Anlatımındakı olağandışılığı genışleterek çarpıcı bır roman ortaya çıkaran Ayla Kutlu, coşkulu ve zengın diliyle okuyanları adeta bır yolculuğa çıkarıyor. Son yüzyıllık tarihımızın bireye yansımasının da ırdelendığı romanda, üç ayrı karakter dılınden onlarca ınsanın özgün hıkâyelerı anlatılıyor. • Roman, 400 sayta, 2.300.000 TL., ISBN: 9754947805 Güzel Kenuşma ve Okuma Kılnvuzu Ülkü GİRAY Sözlü anlatımda yapılan dıl yanlışlarının çoğu eksık ya da yanlış iiılgıden kaynaklanır. Söylenış yanlışları, suya atılan bır taşın üluşturduğu dalga gıbı yayılır, dılimıze yerleşır Bu nedenletopluma hıtap etmek, tüm konuşmacılara ek bır sorumluluk yükler. Yazı dılı gıbı, konuşma dilının de kuralları olup, bunları da bılmek ve uygulamak gerekır. Ülkü Gıray'ın kitabı, bu gerekliliğın bilıncinde olanlar ıçinvazgeçılemeyecek bırelkıtabı. S&zlük, 240 sayla, 1.h., 1.950.000 TL., ISBN: 9754947325 OYÜNVESENARYO YA2MATEKNİĞİ tiyatr radyo televizyon sinema TURGUT OZAKMAM Oyun ve Senarye Yazma Tekniği "tiyatre, radyo, televizyon ve sinema" Turgul ÖZAKMAN Büyük beğeni kazanan 'Kurtuluş' ve 'Cumhurıyet' dızılerinın senaryo yazarı Turgut Özakman'ın 'Oyun ve Senaryo Yazma Tekniği' adlı kitabı; bütun dramatık yazarlık dallarını kapsayan, ortak ve farklı temel özelliklerı ve tekniklerı bırarada anlatan, yazann bu konudakı genış bılgı ve tecrübelerini içeren, ilk çahşmadır. • Araştırma, 336 u y l a , 2.000.000 TL., ISBN: 9754947791 B İ L G İ Y A Y I N E V İ Mu^ıuüyet Caddesı, 'lü / A Yenışehır 06420 / ANKARA Tol (n 31?) 434 4998 434 AS 99 hahs (0312) 431 II 58 www bılgıysyınevl com tr • e maıl ın(o@hllgıyayinovı com.tr C U M H U R I Y E T