Katalog

0 K U R L A RA LcylâErbıl, 1931 yılınchı l\lanbul'd(i do^ılll Kıkhk(A KlZ I,ı\ı u ı ( httiııhul \3nwcr\ıtcsı luhbıyat Fahultcsı İngılız Edcbtyatı Bolu/mi'nde egıtuıı gârdıl Çeşıtlı kumlıHflarda çahştt ve çcvırı/n ıılıh yıiptı Turkıye l^ı Partısı sanat kultur burosunda görev ıddi îlk hıkâycsı ( ıJğ,ra$ sız' l ) 56 yılında 'Seçılmış llıkâyclcr Dcrgısı'ndc yaynnlandı Dost, Ycnı Vjuklar Yedıtepc, Ataç, Yclkcıı Papırus gıbı dcrgılcrdt yazdı 19 50 yüından bu yana, dtlın oturmuş kclıme bazınvu ve \öz dızımı kurallarım değıştıtcrck, knıtlı toplum duzcnme başkıldırma nıtchg'ınde, varoluşçu yonelış vc temalarla yazdığı hikâyelerınde yenı bır bıçım aradt llgınç bır hıkâyecı olarak karştlandı "Lcylâ Erbtl, ronıanlarında vc oykiılermde olduğu gıbı, 'Zıhın Kusları nda da, btzde kadwt)i durunnı, anscllık vc aşk lizerındc sürchlı olarak dıtnıyor Sadecc hıyolopk gercksııume dayanan kaba iiıısclltk vc ozlcncn a^kın yok/uğu, yazanmmn başftca temahmndıvı btrı" dıyor Sclabaltm Hılav "Zıhın Kuşlari'mn haşnıa yazdığı 'Çeşıtlcmclcr'dc 1 urk Edt'bıyatının cn onvmh yazarlarından l.eylâ Erbtl'm tü'm yapıtları Yapı Krcdt Yayınları tarafından ycıııdı n yayınılantyor Lcylâ LrbıTlc Sırma Koksal'ın yaptığı bır söyleşı vc Scnnur Sczcr'ın Erbıl'ın yapıtlannı deg'erlendırdığı bır yazıst ycr altyor sayfalarımızda \nandmaz ucaklarla bogUi^urken dc kıtaplan cksık etmcyın ehnızdcn ADİL BOZKURT B ı/ım, bas,ı başlangıu vuzvılı bulan hıı vc ıımı/ı bıılma çabamı/vaıdıı ( ıımhuıı yct doncmındc ı\mc ka/anan çabalaıı ıııi/! kımımı/dc, Atatuık uıı oiKiıkıgunde/ ı/mdc scvda oklıı, kımımı/dc ustundc dıııııl nıa/ bu akım ( )tckı bıı kcsım var kı onl.ırın hcp kaışısında kaldı Bu çabalaıımı/m cıegı, avdınlanmndıı,çağcılolmadıı (,ağcılolnıagııışınılctımı/ gunu gcldı Atatuık deuımlctı ıun olçcgmde, yol aldı, gunu dolarıdı, kaışı devrınuılerın cflcıınde gcrılerc gerılcre çckıldı Nevarkı.aydınlanma volunun başının baş langıcının dıl oldıtfitıntın avırdında olanlarınıı /ın sayılaıı az Bakıııı/ vakııı çc\tcnı/c bakı nı? u/ağını/da oldııkları haltlc \a/dıklan ılt daha yakınını/da olnnl.ua Ileııtitlıı lcr, akılcı lıktan, bılınıdcn yanadıılaı tıelgoı bıınlaıın tumıı Fınk^ının aııla^rııılıııasıııcla ılkdı ola mıyorlaı snv.ı^ım vcrfmıvorlat Dılın dıışıı ncDilmcııın oıtanıı olduguıuı o/LimscvcnK dıklctındcn ktndıkrını nıı (,clcjkılı ıkıkmlc ıınden alanııyoılaı Bıı dci'jin daha u/ucu vanı.duşuııuıLıımı/, ya7aılaıımı/ ıı^ındc I U I K ^ C tısrıındc durnnı mu, lurkvjCnın i(,ınLadıı^uıııldugu kıılcnme yiBortnımı/ tcpkıvcıcnımı/dca/alıvoı gıdc lek Alı Dundaı, va/ılaıında dıl konulaııııı ı^kmcyı, aydın kı^ı olmanın soııımluluğu ı<,ıııd(, bılın<,le sıırdıırııyor I uıkçemı/ın ıçınc cckıl nıck ıstcndığı kanna^a ılc topluımal tepkısu Iığımi7i ck alan son yapıtının adı " Yapay Osınanliuıdan \'aıatıcı 1 ıııkçcyc" Alı Dıındar'ın ıccrığı, kuıgusu sapasaglam olan bu yapıtını olcuclum Yapıtı olıı^tııran hcr bıı ara^tırma ıncclcmeboyııtlu va/ı,okurundadılbılıncının olu^masına katkısı olatak dcğcı dc Bu u^cllık lcrı ncdcnıvlc kımı yazıları yınck'w yınclcyc okudum Vapıtın iı,cııgı u^cıındctuycccklen mı bclııtnıeucn ontc va/aıın ılkclı kı^ılıgı us tundc duşıınıiH krı n kı ınlıını ıl mı ıdım Alıüundaı.ogRtııiLn KovLnstıtulu, Yuk sck Kov I nstırıısu ^ıkı^lı bır cğıtımcı Efıtımcıleıı, bıtııdıklcıı cgıtım kıırtımlanna gore «ıuplandıınıanınhi(, mıhıc, pc^ınc ılu^nıcılım Bıı tuı bıı bokımlcıiKnın yaıatını diüjiınmu voıuııı Bana "Neıclısın hem^*ıınV ' demek gıbı gtldı bu tuı dcğcı luıdıııiKİoı Bu dt)g ru da, Kov F nstıttılulcrın toğunkığunun avdınlıktı, Atatutk dcvımıleıının vılm.ı? bckcı krı olduklnıı tla bıı ba^ka dogıu Yapav Os manlıc.ı d.ın Yaratıtı Tıırkcfvc'nın ya/arı ı^tc bu Li/gının ıcinden gılıni'j nır avdın \apay Osmanlıcadan Yaratıcı Iuıkçcvc'dc Ataı, ın 1951 yılında Ulus'ta yayımfanan "Okurkcıı adlı ya/ısı '()nso/ Yctınc" alın mı^ Ataç'ın va/ısı Dundar'ın ata^tıtma ıncc lemc va/ıl.u ı toplnmı \<ıpırına ıvı bır onso/ ol p p Yapay Osmanlıcadan Yaratıcı Türkceve daı ın son yapıtı ık bcnzcrlcrı ustu olaıak algılıvoıu/ Onun ıun dc nc talışmaK daha da ncsncl olmayı kavıaın vaıatanııyoıu/ Yalınkat gcickrmr 1 Icnı daha ncsnel dıışu okumalaıla gcçiijtıııyoru/ Bılgı nccck kı^ı ya/ısınm ba^ında lıem dc cdınmcvc dcğıl, fikıı sahıbı olma hcr bır v>i7inın ıçcrığınc gırılmcsı va o/cnıvoıu/ ( ) Bu vu/dcn ck bu aniaı,lı va/ılaıın ovlumu elvcr nc bır sanat lclscksı olıışturabılı mcılıgındcn olanaklı olnıadıgı ıcin, voıu/, nc clc bcllı b.ışlı ıoman bıl yaıııtra ycr alan hcr bıı yazının otcgısı, ş (dı/ın) bılgısı yapıtlaı ı u ı c şıır g g p Kikıkbırlc^tığı/lıırleşmcdıgıycrlc tcbılıvoru/ " (s 186) ( ıc nck r ıçın, ıı bıı bıı ck gccıınıck, dcgcılcııdıı lurk cc Ya/ın ()gıctmcıılcıı itin mck /orunda kalacakrır Bıınların kavnak yapıt dcgcıındckı Yapav tumunu kolav cdcn dc ( K l ' d a'dan Y Kmanlıc Yaıao vapıtın okunmastndan tlcı I uıkçcvc'dc okıı Ali Dündar birçok Türkçc clııyıılan taddır Okuma/lıgımı/, va/ı y<ı/ sözcüğü yazınımı/a katıyor. IUII "Bu ya/ılaı yazıl mad.iKi ıstcksı/lığı masalaı daolurdu' duy Türetilmiş, derlenmiş yü?lerce mı// uıetımsı/lıgımı/ gıısuna kapılmamasıdır dc clc alınıvoı, clegcı l i u ı , ıccngı ılc kurgusu söz sanatsal kullanım ortamında lendırılıyor Bi7im bu ılc ornck ozcllıkh bu vaya/ımı/ın ovkımunu yaşam bulmuş, kendini pıt ustune yazı ya/mayn zorlama pahasına olsa kanıtlamış bu sözcüklcr, bu o/elhklen yonlcndıı bılc, okuma/lığımı/ dı metinlerdeki kullanımları ılc yazma/lıgımı/ bı/ım dılımı/ın gclistııılmc Yapay ()smanlı taranmalı, sözlüğümüze sıncengcl olduğu ıçın, ca'dan YaıatRi I uıkcc alınmalı. ya/arın saptamalaı ma vc'dc bırı Ataç'ın "()nkoşut boyutta ckğınsoz Yeııne" otckı M me gcıcğını duvuvorum Cıuncı Dcmııay'ın "Soıısoz Ycıınc Turk(,e Dıl bılınci salt soz sozc.uk kullanma ışı clc (ıcndcre Çok tyı Oğrctılnıch" ba^lıklı yazıla ğıklır Dıl konuşmada okumada, >azmada ıın ba:jinda (36) aıa^tııma ıncclcmcyazısı var vaşam bulur Dıl, duşunmcnm çcpcçcv ıc ka\ Ya/ılardan bırcı 11979 1980,1994, otckılcrının ravanıdır, kabıdıı Bııevm dılını Kullanmada tumu 1996,1997 v ıllarında ya/ılmış Yazılar yukarı dıı/eylcrc ulaşabılmcsı, anadılı ılc on onn.sındc dı.ıgılcrılc okurunıı bıılmus Top cc ıç dunyasına , pcşınden dışındakıkrk ılc lunıolmada dılın dtgcıı, 1 uıkçcnın .ııılastıııl tışım kuıabılmcsı, soz gclııııı okuvabılmcsı, ması herva/ıdabırbı^ımdt onctıkıvor Tuık cğıtımıgcrcktırır DıIoğraımı.Turkçc Ya/ın çc ustunehcı avdının evlemlı olm.ısı I ıırktt cğıtımı ııstu açilmamiş bıı oıtıık vanımt/dıı nın daha da gcliijtıı ılcrck, sanat dılı dılım ın bı/ım O ncdcnlc, oku\anlaıınıı/ın çokcası lım olmadakı vctcnckkrınc kavu^tuıulması, merınscl butunlıığun ayırdında olama/ ()ğ IILI nutındı. bıı b.ı^k.ı bakts a(,ısindan clc alı ıcncıvı, Iıırkçe Ya7incğıtımındcgcrcksı/bıl nıvoı gılcr, tanımlaı vb bcllcmclcıc/oıladığımı/ Alı Duntlar, va/ılaıinda, konulaıını c lc alma clan oylc cğıtıldıklcrı ıçın bı/ım okuııımıı/ daavrıntının i(,ınc du^mfmı^ Incclcmc ya/ı okudıiKİaıında, en a/ından ' nasıl anlatıvoı" larını olabıldığıncc soz azlığı ıçındc ama cksık soıgulamasına bılc gıımcz ()vsa hcı mctnın sı/ vcrmcdc ornck bır yol ı/lcmış, Bı/.ı bız ol kuruluşıı, bıçcm o/ellıklcrı ctc almması, bu maktaıı uzakla^tıtan, gelısmcmı/ın ayakbağı uygıılamalaıla çocuğıın dılını kullanma du/c Osmanlıcamn vapa\lıgını, onun ycrınc Ata turk'lc baslatılan dıl clcvrımının ucğcrını, clı yının geltştııılmcsı gcıckıı Bı/ım cgıtını sıs tcmımı/dc, oğrcnc ıvc okutulan dıı/ va/ı olsun Iımı/ın guıuırnu/dc, Batı dıllcıının ıığragı dı/ın olsun ustundeçalışılan metnı alanı tunı ı dılmc sındc kışıkrın/ kuıuııılaıııı aymazlıgı cc ılc sonlanan, dılbılgısınm olçcgındc ço nı bılımscl yaklasınıl.u l.ı go/onunc scrmıs Ya 7iımlcmcvc vcltcnmcmı/, ınsanımı/ı okııma zdaıııı toplanıınua, toplıımda dıl scvgisı, clıl so ıstcgındcn otclıvoı Bıı butun olan mctııı an ııımluluğu kadaı , dıl bılmtının dc olu^nıası cak mctınbılımscl vcrılcıın ıçındc kalıııaıak gcn,cgı onc cikarılmış ço/ıımlcncbılır Okıınan mctnın sanatsal ılc Çağdışı yaklaşımlap tısınc ancak o mctnın mctınbılımscl vcıılcıc Ikı kısk.K, aıasinda kalan I urkcc ıçın bakı dc dayandırılmış okuma cğıtımındcn gcçiı ıl nı/ncdıvor " Bılıın dılı, dusun/yazın dılı ol mcsıvlculasılabılır Insanımı/ı bıı yonıı onc çı nıa yolıında ılcılcvcn Tıırk Dılı son sckız orı kaıılmıs, luıkçc YazıııcğıtımındcnKCÇIICIHC vıldan bıı yana, ıkı koldan kıskaı a alınniüj dıı dığımızdcn, bızdc, yuksck yuksck oKullaı ı bı rumda Islam oıtaı,agını a^anıanus bııtakım tırcnlcr dc okumazlar ()sm,ınlıc ı gcrzcklcr, Ataturktu 'I urk Dıl Ku Yannımna katrian sözcükler ı umu'nun urcttıgı bınlcııc o/tıııkçe so/c ıık vc Alı Dundaı ın ııaşlıını.ı ıncclcınc ya/ılan tcrımın ycrını Osmanlı laıgonu ılc dcği!}tır roplamı yapıtında dolu dolıı 1 ıırkçc so/cuk meyc çalışırkcn, Barılı olmadan Batı hayranı ya/ınımı/a katılmiş Furctılmış, dcılcnmış kcMİen bııtakım yoba/lar da, Batı kaynaklı hcr ozcllıklı yuzlcrcc soz sanatsal kullanım oıta so/cıığu ıccıı buyur cdıyoılaı Osmanlıcacı mında yaşam bıılmus, kcndını kanıtlamış Kı lar, aralarında A«,ma/, aday, alan, algı, amac, mılcrının bılıp ctmedıklcı ı bu so/c ııkler, mc anıt, aıac, aydın vb cuturktc so/cııklerın dc tınlcrdckıkuflanımlaıı ılctaıanınalı.so/lugu buluncluğıı bının ustundc tcıım vc so/cugu mıi7c alınmalıdırl 'pıç kclımeler olarak nıtclcrkcn, Batı'yı anıamadan Batı havaıiM kesilcn kımılcrı dc, arala Dılımı/ı clc almada, dılımı/ın onccsınck, ı ında Ab abrupto, angarıs, babushka, cabba şımdısındc ıçınc ciuşurıılduğu/duşurııkccgı, la, cak, cafc noır vb so/cuklcrın dc ycr aldı vapay duı uma sokulmasi konulaı ında a\ ma/ ğı ıkı bının ustundc İngılı/cc, I ransı/ca, Al lığa duscnlcrın çağının bııcyı olmadan yana, manca, Latıncc, Rusça, |aponca, Ispanyoka aydın olduklarını savlamadan yana ınandıı ıcı bo/tuk vetcıımıonumu/c'( )rtak Kultur So/ lıklaıı voktııı Yapıl.ıcak ış, 'gonııllıı va/ı kığu'muz dıyc suruvoı " (s85) lan"ların va/ılarını ı/lcvcıck, vapıtlaıını okıı )arak bılınçlciımcktıı Alı Dundaı ın Y.ıpav Boylccc vc bcnzcı yakla^ımlaıı ılc Tıııkcc ()smanlıcadan Yaıatici luıkçcvcadlı vapıtını nın başına gıınumu/dc clc dcrt olan cagdüji I urkçc'dcn yana olanlaıa salık vcııyoıunı • yakla^ımlaıı bııcı bııcı dılc gctırıyor ( )kııma/lıgımı/ ık bu dııı unıuımı/u bcslc Yapay Osmanlıcadan Yaratıcı Türkçeye / vcn konulaı ı\.\ kımı va/ılaıda vcrmı bulmuş Alı Dıındıiı / Aiıi)tırı>/d \nnhim \azıhırı ' Okııı va/aı oklıık ama okumaya lunıı/ .ılı AnliL \<n>ıı//ti)/ IWX / Sdhuiyn (ıid No //iv şamaılık ()kumavı aıılaksal bıı ııuıa^ olaıak kızıltı\ Aııi'iinı /201 \ dcgıl bos vakıı doldıııma \a t\.i fı.ıbeı alma SAYFA 3 Bir kaynak yapıt Köy EnstitiUü bir aydın rVRHANGÜNAY Imtiyaz Sahlbl BerlnNadi • Basan ve Yayan venı Cun Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A $ Cenel Yayın Yönetmenı Orhan Erinc Cenel Yayın Koordınatoru Hıkmet çetınkaya Yazıışleri Muduru Ibrahim Yıldız Sorumlu Mudur Flkretllkiz Yayın Yönetmenl Turhan Gunay Grafık Yönetmen Oilek llkorur Reklam MedyaC CUMHURİYET KİTAP KİTAP d d ^ A At.ıı, (47 yıl oncc va/dıgı o ya/isinda (47) l vazarın Vaılık dcrgısının Aralık 1951 sayısın L\.\ ver alan Kııvruklııdagı ()dunu ' adlı vn/ı sını ıncclcııu^ degcılcndıımi!} Alıntılaı vap mış, va/ıyı bcğendıgını bolırtmı^ "Boylc tcı tcmız bıı dıi7 ya/ı viTiyoı bu gençler " dcmış Yetmuni!; "Bu guzcl yazıyı salt I alıh Kılltı Atav'ındcğıl.okullaı ıçın Fııık^c vapıtlaıı ha /ıılayanlaıın da goımcleıını ısterdım Okut sunlar bunlaıı ^ocuklaıa I lcın dılıınızı ogret meyc y.uaı, henı Ac gc rcck yurt scvgısını a^ı laı " dıyı* Miıduımu^ va/ısını Ya/aı, cllı yıldan beıı cğıtınıcı, denetcı go ıcvlcıının yanında ya/arlığını, aydınlık yolda sava^ımını surduımu^ Kcndısını dc bıı ya/ı sının bıı ycrındc tanıınlamı^ I uık(,csmı scs bayrağı ctnıı^ bıı T( yıırtta^ıyını Bıryandan anadıllcrınııı luıkLc ııklugunu scıylcyıp, ote yandan altlan alta Tuık(,cnın kuyusunu ka /anların kar^ısında olmaya gonııllıı ya/ılmı^ bıııyım ' (s 91) \enı vapıtlaı ustunc ya/ı va/m.ık sanıldığı k.ıdaı kolay dcğıl 1 lclc ustunc ya/ı ya/ılan ya (iıt ara^tırnıa ıtuclcmc ya/ıl.ııı t(i|ilamı ısc ı^ daha da /oıla^ıı Yapıtı olu^tuıan vazılaıın hcı bııınck ck alınan konulaı, o konuların clcalı nıp lulcknnicsındc ı/lcncn yol ya/arın dılı kcndı ba^laıına ııdckncc<.k bovutlu konulaı dıı Bunl.ua ık başka bıı ekk tutuLıcak \on L\L bovk bıı va/ının va/ılmasında gudıık n amacııı ycıındclıgiılıı Koman ovkıı vadadı /ın (siıı I ııstunı dıısıınnu k v ı/ı va/mak daha bıı ııkcM ovlıınııı İHİIı (,alı^madıı Alı Dıın SAYI 4 4 2