Katalog

Biraz da öykiilerdcki dil üzerinde dııriyım... r.rhan Bener, şairaneliğc yaslamnayan, parıltılı söyleyişleregönül indirmcyen bir yazar. Onıın, cfili.lt* ve anlatımdakı gücü, tiiıncclerindeki mantıksal dayanaktan, tümceieri aıasındaki sıkı ba^lılıktan kay naklanıyor. (), tlildecstirdiği rüzgârla tlegil, atılatılarma sı/dırdığı lekelerle, yiııthıı IckdcranKilığıyla acıjja çıkardığı nesnelcrlc sürüklüyor okurunıı. Yoksa I'rhan Bencr'de de ııstalıklı söv lcyiş örneklcriyle karşılaşabilmck olanaklı elbctte. ( )rneksc asılakalmışlık duygu sıı, iki tarallı dıdılama, valancı içtcnlik, ebedi âşık güliimscvişi, gıdıkta yıgılaşan katmcrler, göz konarııulaki k.ı/ ayakları (Denizaşırı Ovküler'dc de vardı l>u, s.218), yarılan kadınliinn zihinsel cetdesi, alavcı ckşilik, tüliinisü hoşnutluk, dön köşe avdınlık yb. Yaralı Aşklar'da vnğımlaşımş olarak kenclini gösteren suskunlıık.'dııraklama, {•eçiştirme, ic v,ekmc \rb. clîlclt* adım adıııı izlenebiliyoı. Bu öykülerde insanı kuşatan büyülübirdillekarşıla.şılmıvorbclki aıııa genelde okuı, öyküdeıı yayılan büylü biı navayla kuşatılmış dııyumsııyor kcndıni. Ya/ar, hcıncıı lıer övküsündc, büyülii biı oykii atmosleri kıırmayı başarıyor. Frhan Bcner bağışlasm bcni, kiıaptaki kimi yazım yanlışlarına da değinmek isti vorum. Orneksc 'komscr' (s. 16, doğrusu 'komiscr'), 'naif (s.8l, doğrusu 'nahif'), 'partöncr' ( s . l i l , doğrusıı 'partncr'), 'meyva' (s. 155, doğrusu 'meyvc'), 'cecl' (s. 160, doğrıısıı 'cet'), 'menü' (s. 1SI, doğıusu 'mönii'), 'kıravat' (s.192, doğrusıı 'kravat'./.arens. 129'da 'kravat'yazılı)... Bcner'in birlcşik ya/ılması gercken kiıııi sözcükleri ayn; ayrı yazılması geıcken kimilcriııi dc birlcşik yazdı^ı ^özlcniyor. Birle^ik ya/ılması ••frt'kı.Mik'i'. tck dü/x(ss.2(), 52, l()J;s.l()4'rctckdiı/cbitişik), ic;c kapanıklık (s.78), alısvcıi^ (s.83), hıı fur (s.85), bas rol (ss. 129, I}())... Ayn ya/.ılması gcıckcıılcr: üsliistı. (s.64), gci/ö niındc <s.86), basbasa (s. 194)... Bcncı, hi(,' nerekmçdi£i lıaldc kimi sö/ ciikk'rc im koytıyor. ()rneksc |ilak, davvr, mcslcki, IK1)Î, asil/âck, vtssdâm vb. Ama biı arada büyük harllc ba^latılması gcrc kcn kimi sozcüklcri, örncksc 'nıarksist'i (s.29), 'miisliiman'ı (s.185) küçıik lıarFlıbas^latıyor. Oykii kahramanlanndaıı birinın adı, dikkatsizlik sonııcıı yanlı.ş ya/.ılmış kitapta. 45. sayla, 14. satııdaki I liknıct I la nım', 'Fıistın I lanım' cılacak. 192. sayhı claki Nat King k(x>l da Nai Kin^ (Â>lc ola caktı hcr lıaldc. Dil konusunda kcııdilcriıulcn l)ir scy lcr ögrcndigimiz ustalar i(,in yazdığımda ıif yalatı stiylcycvitn, todir^inlik dııyııyıırum lıcp! Kim bilir, gdcııok(,i bir yazın anlayısından yana olusıımdan kavnaklamyorduı bdki bu! Uınaıım onlar biı tıı tıımıın nodcniylc hoş^inirlcr tk" dil koıııısundaki yakla^ıınlanmı, birkii^ük kardcşlcrı olarakdcnsi/.li^imc vcrirlcr bıınıı. Son olarak'Bcncr öykulcrindc, insanı it;tenliklc kuşatan o iyinıscrdıınya ;;orıışiinc dc dc^incyim l)ir iki satııia. Bana kalırsa l'lrhan Bcncr, klasik oykii ııstalarımıztlan f^iiniimiizc j;den 'insanı bütiin leyici yazın anlayışı'nın tam bir ardılı. ()nıı okurkcn, bu anlamda insanal tlcğcrlcr kıi'?atıyt>r bircyi hcp! Biı 'degiTİeı cv rcni'ndc, yıımıışacık bircja^ıltı l'.rhan Bc Gazi Tüpküsü Yaşar Aksoy 'dan şiirlcr barış özgürlük halk bagımsızlık devrim ve sevgilim için vuruşmak Mustafa Kcmal'ce ne güzel Yaşar Aksoy, kimi şiirlcrinc dipnotlar çklcycrck diişiincclcrini tcmdlcndirmiş. Orncğin: ilk Kıırşun adlı şiirinin altın daşu ilf;in(,notuokuyoıu/: "Hasan Tahsın'in 15 Mayıs giinii ilk kurşunıı atıııasıııdan sonra, kcntin iizcrinc vıldırımlar vc şiddctli saganakla gdcn nıiitlıiş bir hrtına çörcklcnir. Kimilcri, saatlcrcv sıircn bu vahşi doğa olayının Anadolu'nun işgalcilcrc uöstcrdij;i ilk dircniş oldıığu nu söylcdilcr." Yasar Aksoy'a görc bu, "doğantn devrim uemesi"dir. Doğa "devrim" deıııişsc ulııs da "ya istiklal ya öliim" diyccck tir. AmiraK^altlıorpc, 14 Mavıs 1919'da "Izmir'in işgaline karar vcrilıli" notasını çcker cckmcz llhakı Rcd Hcycti Milliyesi dc ttalvan l'ostancsi'nılcn 15 Mayıs günii sabalıın crkcn saallcrindc "Vatan ordıısıına iltilıak cdini/" telgıalım lünı ulıısal giidcrc çckcccktir. Miralay Fcrhi Bcy'in saati bağımsızlıga ayaıiıydı. I la lidc Onbaşı, Sultanahmct Mcydanı'nda mandacılara karşı direnişi öıgiitlcnıcvc çalışıyordu. Otc yantlan I^c'dc ^'<>riik Ali İJİIc bir yaııdan, Postlu Mestan litc diğcr yantlan, ışgalcilcrı iş^al cttigıncpişman cdiyortlu. Dcni/.li Mülıiisıi Alımct llulusi, Babıali'tleki Dahiliye Na/ın'na şu tclgrah (,ckiyordıı: "Diişman, l/.mir'i işgal ctmiştir. Biz şcrcfimizi vc namusıı muzu miidataa ctlcccğiz. Düşmana tlirenmeye azimliyiz. Bi/e silal) yartlımı ya pınız." Artık, cephe boylarında vııruşmaktır kuşanmanın en giizdi paşalar gülpaşalar can paşalar bal paşalar Gazi Türküsü, dört yıl sürcn Lllusal Kurtulus Savaşımı/ı kaıc kare gözlcrimizin öniinc gctiriyor. ()/ellikle kitabın ikinci bölümündc ("Izmir Dcstanı") ycr alan şiiıicrtlc ıılusal kurtuluşa bu katlar inanmış bir halkın (lo<;ru öndcrlik cdildigindc zoıiukları nasıl ustalıkla aştığı nı anlıyorıız. Bir kiı^iık nottnn, Fanrct tin Altay lJaşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu 2. Tümcn 4. Alay 2. Bölük Süvari Takım Kumandam'mn (Tcğmcn Ali Rıza Akıntı) Izmir'e ilk gclcn vc I lü künıet Kt)nagı'na I iirk bayrağını çckcn kişinin Yaşar Aksoy'un amcası oldıığıı nu öğreniyoruz. elde kılıç sağii sola kaçışnn diişmandan ve Sabuncubeli'ndcn sıyrılarak birden bir tepenin üzerinden Izmir'i gördüm bir kız gibi hafif sisli kâbustan uyanıp özgürliiğe soyunan yeniden doğuşu kucaklayan dokuz ay evvel Kadmhan'ın tosun yaylasında cephede rüyamda nördüğünı tacında Izmir yazılı bir kız gibi Yaşar Aksoy'un "kalpaksız tüm Kuvayı Milliyccilcıc" atladıgı şiirinin adı: Mumcu. "Mum umuttur/Şiiridirtükenişin / Alev ve gölgcden / Arta kalan karanlıktan / Mumcu küldür / Yanardağıdır umudun / Düşiincc ve cmckten / arta kalan aydınlıktır." Kitabın son böliimü Anılkabir Dcsta nı, bir koro şiir. Aksoy, bu bölümdc bı zi Anıtkabir'tlcğcztliriyor. Oratlaki tüm kabartmaları, hitabclcri, mozolcyi, liti Aslanlan'nı şiirleştiriyor. Yaşaı Aksoy'u Gazi Türküsü'ylc yap tığı (,'alışmadan ötıiriı kııılamak ğcrcK. Bizelzmiı gibi biı keııli ve l/mir özcliıı dc yurtlıı tarihiylc, coğratyasıyla, özclliklc dc insaıııyla scvtlirdiği \\m. Zatcn insansız olmaz ki! • SAYFA 13 Öykiitermdili Gazi Türküsü, dört yil sürcn UlusaJ Kuıtuluş Savaşımızı kare kaıc gözlcrimizin önüne getiriyor. Ozclliklc kitabın ikinci bölümündc ("İzniir Dcstam") ycr alan şiirlcrde ulıısal kurtuluşa bu kadar inanmış bir halkın doğru öndcrlik cdildiğindc zorlukları nasıl ustalıkla aşrığını anlıyorıız. Bir kücük nottan, I'ahrettin Altay Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu 2. Tünıen 4. Alay 2. Bölük Süvari Takım Kııman(.Janrnın (Teğmcn Ali Rıza Akıncı) lzmir'c ilk gclcn vc Hükümet Konağı'na Türk bayrağını çckcn kişinin Yaşar Aksoy'un amcası olduğunıı öğreniyoruz. AYDOĞAN YAVAŞLI cak; 1 lacılarkııı, Bornova, Bayıaklı, I lal kapınardcyıp"biryıklız^ibi kayacak"tır. Vcni Asır'daki koşc ya/arlıgının yanı sıra Dokuz t'ylül 1 Jnivcrsitcsi Atatiirk Ilkclcri vc Inkılân larihi LJısliliisü'ndc (Âınıhuriyct Tarini dcrslcıi vcrcn Yaşar Aksoy'un ^cçcn giinlcrdc "Gazi Türküsü" adlı bir şjir kitabı yayımlandı. Kitap, Izmir'dc biiyıık ilfi ^ortlü. Yaşar Aksoy, kitabıyla iluili olarak [)cş pcşc imza vc söylcşilcrc Katılıyor bugiinlcrdc. Aksoy, bu tıısattan yaraılanarak yaptıgı söylcşj Icrdc "numaracı cıımhııriyctcjilcr'lc, "^loballcşmccilcr "İc, "YDD'cilcı "İc tarlışıyor; Ulıısal kurnıluş Savaşımızın fıiz lcrdcn kacırılmak islcncn kimi ayrınlılarını bclfcliyor. Gazi Türküsü, hanmli bir şiir kitabı. Dört böliinulc toplamış şiirlcrini Yaşar Aksoy. İlk bölumıın adı Kuvayı Milliyc. Sonrasırasıyla Iznıiı Dcstanı, Atatürklc mc vc son böliimdc Anıtkabir Dcstanı ycr alıyoı. Kuvayı Milliyc bolümiindeki ilk şiir, "9 Eyliil I922'dc Izınir'c kavuşurkcn Halkapınaı'da vurıılan vc'Vatan vc Namus' adlı Şchitlcr Anıtı'nda ölümsüzlcşcn ilk dört şchidin anısına adanmış: "Mustafa Kcmal'ce Yaşamak" Vuruşmak vatan insan can içîn bayrak ekmek çiçek aşar Aksoy, yılların ga/ctccisi. Yc ni Asır'daki küşcsindcokıırlarına hcmcn hcr ^iin "Mcrhaba" dcr. Onuıı "Mcıiıaba'sında Egcvc Izmirscv ;;isi, kcntli olma bilinci vc yaşanıa kiiltürii vardır. l'ljjc vc l/mir'i güzdlf^tirccck küt;iicıik bir çab;i bılc onıı hcvctanlandırır, kö^csinc konıık cdı;r. Yaşar Aksoy yalnızca bir "köşe yazan" dcğiltlir; yanı sıra ozandır, dcncmccidir, sanatscvicidir. Dabar1 Sıkı, ödiin vcrmez bir Cîazi Mııstala Kcmal Atatürkçü'tlür. dazetcu I la san Talısin ulusalcılıgımn uünümüzdeki uzanımının tcmsilcisidir. Izmir'i sokaksı>kak soıun ona; si/c lllusal Kurtulus Savaşımızılaki ycrindcn başlayarak anlatmaya başlasın. \'ctmcsin: Kuvayı Mil IKT'İII öykülcri... liycci cfclcıi soruıı ona; sizi Aydın dagİstcr 'varalı aşk' dcyin, istcr 'aşk yaralarının koyaklannda, topdcrindı.'gczdirsı', kcndinizi bulacaksınız bu öykiilordo. sin. Anlatırkcn hcyccanlanacak, bclki dc Yasınız istcr on ycdi olsıın, ıstcrsc yctıııiş gözlcri yaşaracaktır. Bırakın aglasın! Sorycıli, takın öylcysc yurcf*inizc bir ydkcn, mayın ncdcnini. Bcllidir: Cîazi Mııstafadcnklcrc çıkııı! CJörcccksiniz Erhan Bc Kcmal Atatiirk'ün kıırıılmasına öndcrlik ncr vc Yaralı Aşklar, pıısulanız nlacaklB ctti£i Fürkivc Cunılıut iycti'ni yok cfcndinı \'cni l*)ünya Diizcnı, yok cfcndim (1) V.rhan lienrr; Yaralı Aşklar, Rcmzı "globallcşnıc" zırvalanyla Kuşatıp i(,cr dcn (,ökcı tınck istcycnlcrc, öfkclitlir, öfKıtabıvı, IWS,2()()s. (2) Yiğil lieııcr, 'Doııztiyn ()\hiilcr ve kcsindcn a^lamakladır. t'ıpkı Mustafa Kcmal gibi, "bıraksanız / incc uzun bai.rhaıı licncr', Dcnutişın Oykiılcr içiııdc, caklarıyla" bir koşu Bclkahve'ye (,ıka Umıl Yayınalıh, 1')<)(> S 7 Y C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 442