Katalog

Nadir Nadi'nin kitapları ALPAY KABACALI dır. ...Bundan on iki yıl oncesi düşünceözgürlüğü bakımıncfan Türkiyc karanlıktaydı. Sovyetler Birliği üstüne böyle olumlu yazıların nasıl yazıldığına, nasıl yayınlandığına şaştırn. Nadir Nadi'nin yazıları kişiliği, yüreğı, aklı olan baöımsız bir insanın yazılarıydı. Türkiye basınında bu yazılar nası! çıkmıştı? Diişüncemi Cevat Fehmi Bajkut'a açlım. Dcdi ki: 'O yazılar Atal ürk devrinde yazıldı ve vayınlandı. Atatürk kişiliöc saygı duyan bir insandı. Her yönüyle bağımsızlıktan yanaydı. Bağımsız bir insanın, bir gazetccinin yazıları onun devrinde hiçbirya sağa uğramazdı. (...) 1965 röportajlarında da Nadir Nadi'nin o aklı ve yüregi birleştiren yazarlık huyunu görüyoruz. Bu yazılar da bir i^tcnfikli, iyi niyetli, sıcak yürckli bir insanın giinlüğüne benziyor. Buradaki gözlemlerde de kılı kırk yaran, bağımsız, kişiliği ağırbasan adamı bulu yoruz. (...) Röportaj yizarlığında başlıca özellik önce görmek, anlamak, sonra da göstermek, anlatmaktır. Zor bir iştir. ünun için Nadir NaJi'nin, bu usta, olgun, kültürlü kalcmin yazılarını genç gazcteciiere ve yazarlari saLk veririm. İyi yetişmelerine yardırr edcr. Nadir Nadi'nin Sovyetler Birliei yazıları namuslu bir insanın, namuslu bir yazarın da tanı g.d.r." Kitaba sonradan Polonya röportajları eklenmiştir. 27 Mayıs'tan 12 Mart'a Kitap, 5 1 îaziran l%0 11 Mart 1971 arasında yayımlanmı^ pek çok baijya/ı bir araya getirmektetiir. Yazılar, zamandizinsel sıraya göre verilmistir. Ord. Prof. Dr. I lıfzı Velder yclidedeoglu, kı tabın sunuş yazısında şöylc demektedir. "Bu kitaptaki yazılarda görüldüğü gibi Nadir Nadi doğrutlan doğruya kişilerle uğraşmamış, §ahsi/et yapmamış, sadece ilkelcr üzcrinde durmuştur. Devrim ilkcleıini, Türk halkının yararını, düşün cc özgiirlüğünu, Atatıirk'ün tam bafiımsızlık ülküsünü bavunmustur. Eğer bazı makalelerindc kimi dcvlet adamlarını cle^tirmib, kimiıü övınüijbe, bu, oııların yukarı ilkeler karşıs.nda olumlu veya olumsuz davranıijlan dolayısıyla olmu^ tıır. (...) Nadir Nadi'nin ya/.ılarından pek çoğunun imrendirici veönemli bir özelliği (Sınan Yayınlan, say/a) l.tanbul 1971, US ctmis dört yıllık cizgisi gbz önünc aundığında, Cumhuriyet ga zetesi, "belirli ilkclcrdcn öuün vermez bir yayın organı" kimliğiyle seçkinleşir. Cumhuriyet'in ilanı sonrasındaki Devrim'in Aydmlanma'yı ön plana alan temcl ilkclcridir bunlar. Başka bir deyisje, Cumhuriyet gazetesinin ilkelc riyle Cumhuriyet devriminin temel ilkeleri örtüs,ür. Cumhuriyet gazctcsinin bu ilkcli vc Aydınlanrnacı çizgisinin gelişip pekişme sinde, bugünlere ulaşıp Türk basınının bir klasiği olarak anılmaya hak kazan masında cn biiyük payı olanlardan biri, Nadir Nadi'dir. Nadir Nadi'nin yarını yüzyıllık yazarlığının, kırk yılı aşan başyazarlığının süzgccten ge(,mis verimlcıi olarak nileleyebiıeceğimız kitaplarını beş kümcdc loplayabiliriz: Başya/ılai' Atatürk tlkeleri Işığında Uyarmalar, 27 Mayıs'tan 12 Mart a, Sil Baştan, Ben Atatürkçü Değilim. Anılar: Perde Aralığından, Olur Şcy Değil. Gczi: tki Sovyet Rusya ve tki Polonya. Denemc: Sokakta Giiriiltü Var. Monograii: Dostum Mozart. Aşağıda yayın tarihı sırasıyla bu kıtaplar tanıtılmaktadır: Y lcrı l\ığında llyarılar adtylal) Kitap, 'Bir iHasın kronolojisi 19501960" altbaşlığını taşımakta ve Nadir Nadi'nin Demokrat Parti'nin on yıllık iktidarı süresincc kalcmc aldığı uyarı niteli^indcki başvazılarının ünemli bir bölümünü kapsamaktadır. Kitabının başına babası Yunııs Nadi'nin "Adanıları kızdırnıak için dcğil, fikırleri yürütmck için yazmalı" sö/ünü alan Nadir Nadi, önsözünde " Bu yazılarda on yıl sıiren bir çöküşun ana çizgilcriylc adını adıın bir kronolojisini bulacaksınız. Bu yazılar, ayrıca, o çoküşun ncdcnlcri hakkında dogru bir yargıya varmanıza da yardım edecektir," dcmcktcdir. "Ilk Uyarmalar" başlıklı bölümdc Haziran 1950 Mart 1954 " Akıntıya Kürck" basjlıklı ikinci bölümdc Mavıs lc)54 Şubal 1958, "Son Uyarmalar" başlıklı uçiıncu bölümdc Mart 1958 Nisan 1960 arasinda yayım lananyn/ılarbirarayagetirilmiştir. "Son Sö/ olarak da 19 Mayib 1960 tarihli," Işık Adam! " başlıklı va/.ı vcrilmiştır. Perde Aralığından ((.unıhunyct Malhaa\ı, Utarıhttl /Ka sıml 1964. ?// sayfa, 2. hasınr Cumhtırıyct Ma/baası, 196S; 3. bastm Ça&dai Yayınlan, Aralık 1979). Nadir Nadi, c%i Bcrin Nadi'yc 'itNadırNiKİI haf cttiği bu kitaPerde bında çocuklupun dan baijlavarak, Aralığından Demokrat P.ırti ik tidarının ilk yıllaıı na kadar ıı/anaıı anılanndan kcşitlcr vcrmiştir. C)nsözündc şöylc dcmcktcdir: " Aşağıda okuyacaöınız yazılar bir dcvrin siyasal, sosyal vcckonomik i/.alıınagirişmck gibi büyük bir iddia taşımaktan uzaktır. Buna gıirüm yctmcyccc^ini bilırim. Bir ga/cteci olarak ben daha ziya de perde aralığından görebildiöim kadar, Atatürk'ten bu yana olayiarın ve adamların topluma bir krokisini çizmek istedim. Bunu yaparken elimden geldiği ölçüde duygularımı bir köşeye itmeye gayret ettim. Ortaya serdigim çizgilerin pürüzsüz olmadığını söyleyemeyecegim. Aatcn krokirtin bir özelli^i de? ele aldığı konuyu bir taslak olarak belirtmcsidir. Bu bakımdan olayiarın kronolojik akışına da kendimi fazla kaptırmadım. Anlattıklarımda içtenhğe önem vcrdim. Bu yazılarda yanlı^ noktalar bulunabilir; uydurma yoktur." tki Sovyet Rusya (Ararat Yayınlan, Utanhul Temmuz l')67, 2 bashı Ararat Yayınlan, Ekim 1967,1 badı ihı Snvyet Rusya • Ih Palonyaadıyla, Y.ylul 1973;4. baskıaynıadla, Çaşlda^ Yayınlan, Şuhat 197X) "Iki Sovyet Rusya", Nadir Nadi'nin 1935 ve 1%5'teSovyetler Birliği'neyap tığı ıki gczinin gazetcdc yayımlanan notlarıdır. Bunlara röportaj demek daha doğru ıiltır. Yaşar Kemal, kitaba yazdığı önsözde şu değerlcndiımeyi yapmakta Sokakta Giiriiltü Var (Cuınhunyct Mathaau, Utanb'tıl t'Mİ, 142 uıyja, 2 basım Çaida^ Yayınlart. Ka\ım 1974) "Kendimi/e vc ba^kalarma dair kısa nutlaı " altbu^lıgını taşiy.ın kıtapta donemclcr, toplumsal elcştirilcr, göziemler ycr almaktadır. Nadiı Nadi'nin gözlem gİKÜnii vc* başarılı bir dcnerrıe yazarı olduğunu orlaya koyan kitap, "Sokakta Gürültü Var", "Adaınlar.Tipler", "It; Çama^ırlarımız", "Dünya Yanarkcn " vc "ücak Başında" başhklarını taşıyan beş bölümc ayrılmiijtır. Atatürk tlkeleri Işığında Uyarmalar (Cumhuriyet Matbaası, luanbul [Eylül 796 77, Î18 sayfa, 2 basım Cumhunyet Matbaası, Araltk 1961, 3 Basım Çağdaş Yayınlan, Nıum l'JSl /Atatürk llkcSAYFA 6 CUMHURİYET KİTAP SAYI 444