Katalog

turk ılkderinden sapmalar, demokrasiye, özgürlükleıe yönelik olumsuz gelişmeler onu hep çok etkiledi, çok üzdü..." (Cumhuriyet, Betin Nadi ile Röportaj, 26 Ağııstos 1991) Karşı devıimleıe karşı savaş Nadir Nadi'ye göre Atatürk'ün gctirdiği görüşler ileriye dönüktür Sağcı po lırikacıların göstermek ıstedıkleri Atatürk anlayışı, tamamen biçimseldir. On lara göre Atatürk adını bayramdan bayrama tekrarlanıak yeterli bir görüştür. (lardroptan smokin ya da frak'ı çıkarıp giyinee rıer şey oldu bitti sanılıyor. Oysa, Atatürk bir zihniyet ve akıl değişikliği getirmiştir. lşte bu düşüncelerle Nadir Nadi bir başyazısını Cumhuriyet gazetrsinin karşı devrimcilere karşı savaşımını şöyle özetler: "...100 yıllık olaylar serisinin hemen yarısına Cumhuriyet gazetesi, Türk basınının bir üyesi olaralc tanık olmuş, sadece tanık olmakla kalmannş, ulusun ileri gidişini durdurmak, geri çevirmek isteyen karanlık güçlere karşı savaşmayı daima kaçınılmaz bir görev bilmiştir." TepkiciNadl NadiBen Atatürkçü Değilim Atatürk devrimlerini Türk aydınlanması olarak yorumlayan Nadir Nadi, daima Atatürkçü kaldı, onun ilkclcrini savundu. Ama 12 Mart dönemi sonrastn da sözde Atatüıkçüler onu sıkıyönetim mahkemesindc yargıladılar. Iki ay hapse mahkum ettiler. Bu davranış.ı karşı tepkisinı Nadir Nadi, "Ben Atatürkçü Değilim" adlı makalesinde dile getırdı. Ben Atatürkçü değilim diyerek, nasıl Atatürkçü olunabilecegini gösterdi. Sonradan kıtap haline dönüşen ve en çok satan kitaplardan birisi olan Ben Atatürkçü Değilim'de Na dir Nadi, Atatürk'e açıkça karşı çıkan, Atatürkçü olmadıklarını saklamayanlara bir sözü olmadığını ama Atatürkçülüğe açıkça karşı cıkmayan, karşı çıkmadığı için de Atatürkçülük maskesi altında sinsi sinsi Atatürkçülüğü soysuzlaştırmaya çaba gösterenlerı "günümüz yobazlan" olarak değerlendiriyordu. Sami Karaörcn'in deyişiyle "Nadir Nadi aydın olması gereken kişilerin de kimi zaman gizli, kimi zaman açıkça bu çıkarcıların yanında yer aldıklarını görünce 'Ben Atatürkçü Değilim' demekten kendini alamamıştı yılîaröncc..." Bu sözler, acı bir haykırıştır. Ben Atatürkçü Değilim derken, Nadir Nadi nasıl Atatürkçü olunacağını da anlatıyordu. Şöyle ki: "Atatürk'ün yüce adını maskara olmaktan kurtarmak için bari biz bu adamlara karşı durmasını bilelim ve göğsiimüzü gere gerc onlara seslenelim: Çağdaş uygarlığa sırt çevirmek Atatürk çülükse, biz Aratürkçü dcğiliz. Hayatta en hakiki mürşit ilim değilse biz Atatürk çü değiliz. Vicdan ve fikir özgürlüğü doğruyu aramak, doğruya inanmak, inandığımızı savunmak hakkını bize vermiyorsa biz Atatürkçü değiliz. Ulusal bağımsı/Iık başkalarmın uydusu halinde vaşamak anlamına geliyor ve halkçıhk ilkcsi halkın bir mutlu azınlık elinde cennet vaadleri ile ömrü billah sömürülmesi sayılıyorsa biz Atatürkçü değiliz!" (Ben Atatürkçü Değilim, Çağdaş Yayınları, 13. Bası, 1993, s.9) derken biz hep tersine gitmekteyiz. Laikliği ters anladığımız, denıokrasiyi de "iktidar uğrıına clevrimler feda olsun" zihniyeti ile uyguladığımız sürece biz daha bir haylı bocalayacağa benzeriz.." (Cumhuriyet, 7 Mayıs 1969) Kültür Adamı Çoğulcu demokrasiye bağlı düşün adamı Nadir Nadi'nin çok yönlü bir kişiliği vardır. Viyana ve Lozan'da üniversite eğitimini tamamlarken Batı dünyasının kül tür değerlerini ozümsedi. Kendisi zaten küçiik yaşta miizik dersleri alıyordu. Bir yandan toplıım bilim ve siyasal bilim okuduğu Viyana'da, bir yandan da Mo zart'ın müziğini yaşıyortlu. Böylece Batı kültür ve sanatıyla tanıştı. Uygarlığın te mclini oluşturan Batılı bilimscl düşüncenin metodunu ozümsedi. Daha sonraları gazetede kültür vc miizik yazıları da yazdı. Genç sanatçıları, özendirecek, güçlendirecek yazılaryazılmasını isterdi. Büyük bir duygusal zenginliğin ve kül tür birikiminin ürünü olan, "Dostum Mozart" kitabı büyük yankı yaptı. Uğur Mumcu'nun dediği gibi: "Nadir Nadi, Babıâli'de dimdik durmasını bilen bir asırlık çınar ağacı gibiydi. Kökleri, Kuvayı Milliye topraklarına ulaşan ve dallarında bağımsızlık türküleri söylencn vc gölgesinde Mozart konçertoları dinlenen bir çınar ağacı..." Nadir Nadi, Atatürk dönemini bir Türk Rönesansı olarak görür; Atatürk dcvrimlerinin Batılı ve çoğuleu bir demokratik yapıya kavuşması gerektiğini söylerdi. llhan Selçuk'un belirttiği gibi, Nadir Nadi'nin devrim ve demokrasi yolunda hiç sapmadan hcm kişiliğini kurumsallaştırarak, hem (Âımhuriyet'in ku rumsallığını pekiştirerek yarım asıra yakııı bir zaman içindegörevini sürdürdü." Nadir Nadi, Atatürk'ün ışıklı yolunda anlicmperyalist bir bağıınsı/lık yol(.u.sı.ı olarak sonuna kadar yürüdü. Dlke ba ğımsızlığı, düşünce bağımsızhğı, kişile rin bağımsızhğı, dilde Türkçeleşme vc bağımsızlık onun ödün vermez ilkeleriydi. ()nun için Iaik, cumhuriyet vc demokrasi, ödün verilemez hcdellcrdi. Onun için, onun yönetıminde Cumhuriyet ı»a zetesi cumhuriyet vc demokrasinin ödün vermez bir kurumıı ve gücü olarak çalış tı. Onun için köy enstitulerini, halkevlerini destekledi. lnsanların adil gelir dağıtımından paylarına düşeni almalan üzerinde duıdu. O, ülkesinin ileriye gitmesini isteyen bir devrim savaşçısıydı, kalpaksız Kuva yı Milliyeciydi, çağdaş bir düşün adamıydı. SAYFA 5 Bugünleri gören Nadir Nadi Bugün ülkemizde Cumhuriyet ilkelerine inananlarla Cumhuriyet ilkelerine karşı olanların savaşımı var. Bu savaşım, özellikle laiklik ilkesi üzerinde yoğunlaşıyor. Nadir Nadi, laiklik ilkesinin, cum huriyet devrımlerinin temelde esası olduğunu her zaman savundu. Bu düşünceye ters düşüncelerin demokrasiye de ters düştüğünü bclirtti. On yıl önce yazılmış bir yazısında bugünlere de ışık tutuyor. "Laiklik ilkesine, paralcl olarak biz denıokrasiyi yanlış anlıyor, ters uyguluyoruz. Çıkarcı yobaza sorunuz: Demokrasi çoğunluğun iradesidir, diye kesip atacaktır. Evet öyledir, ama azınlığın temel haklarına saygılı olmak şartı ile. tktidar takımı bu şarrı es gcçmeye heveslendi mi bizim demokrasi de kısa zamanda soysıızlaşmakta, dostumuz Bülent Nuri Esen'in deyimi ile demokrasi kısa zamanda kakokrasiyc dönüşmekte, bu yüzden herkes Mersin'e gi CUMHURİYET KİTAP SAYI 444