Katalog

Yazın yaşamının 60. yılında Faik Baysal ve siirleri Dizelerle aelen Faik Baysal edebiyatımıza kazandırdığı önemli romanlarıyla ortaya çıkmıs bir yazarımız. Baysal'ın bir başka yanı isc şairliği. Yazdığı siirleri yıllar sonra "Ayın Ucunda" adıyla yayımladı. Bir başka şairimiz Mehrizat Poyraz, Baysal'ın şiirlerini değerlendirdi. dizininin başhklarından kimi oı nekler vermek istiyorum.: Neı de/ Hani/ llle/ ü ğ u l / Unutaını yorum/ Kadınım/ Nasıl/ Düş/ lstesen de/ Birden/ Haticc/ Kin/ Kardeş/ Uyy/ Linç/ Burada/ Bilse/ ldaın/ $ey... Bunlar Faik Baysal'ın Yaşam ve Olüm gerçeği ile duyudüi} gizemini nasıl çözdüğünii göstercn barış istemleri içeren dizelerdir. "Yeter/ Dünya/ Unutmadım/ Çılgınca/ Ekmek/ Çocukluğum/ Annem/ Bunalım/ O t e " gibi şiirlcrin dize aralarında da başkaldırının, acılara dayanma gücünün, giinlük kavgalann yansımaJarı görülmektedir. Siirleri hep birbirinden değişik ölcüler ve görsel, özgiin biçimlerde çagdaij bir anlayışla yazılmıştır. Düşlerini, kırgınlıklarını, umarsızlı^ını ve yeniden doğanın acımasız, hoşgörüsüz, kayırmasız, düzenine boyun egmenin gcrekliliğini vurgulayan şiirler arasında ise: "Olmasaydı/ Sır/ Habersiz/ Bir Hamal Öldii/ Havada Bulut/ Bozgun/ Doktor/ Kâbus/ !ja!;kın adlı şiirleri gorebiliriz. Yapıta adını veren "Ay'ın Ucunda" şiiri gcrçekte, yaşamlaölüm arasındaki bo yutlarda kurulan düsjerin, dorukta sevilerin, umutsuzluğun, başkaldırının ve uy garlık anıtları onünde hı/la ilerleyen bir acun içinde, yapayalnız bir başına, umarsız ama dayatmacı kalan bir kişiliöin, bu umarsızlık çıkınazındaki sorunıluluğunun utanç resmidır. îjiirlcre verdı|*ı adlar gibi, içeriklerinde de henı ya^arna baj*lılık, en azdan bile mııtluluğu yakalayabi len, hem de ölümsüz scviler, özverilerle, inatla kendi ö/varlıgım sürdürnıeyi başarabılen Faık Baysal, okurlarına kardeşten daha vakın, sevgiliden dalıa içten, anababadan daha sorıımlu diişünü ve duyular a^ılayabilmekte, onlara kimi zaınan da, hangi ttıtumu yeölemelerı gerekriğini fısıldayabilmektedir. Ustaca yapılan bu yonlendirme ve önermelerle okur kendi ni yapıtın dizeleriyle sarmai} dolaş, esrik, vurgun ve yiğit varlıklar gibi görme eöilimine kaptırabilmektedir Kolayca. Kısacası f'aık Baysal'ın şiirlerini okııyanlar: Mutlu, yürekli, yaşama baglı, kendi gerçeğini tanıyan kişıler olup çıkarlar bu büyülü dizclerin etkisiyle. Baijarının Giz'i de budıır iştc. F.lbette tüm bu anlatılaı yeterli değildir Faik Baysal şiirini nireleyebilmek için. Ancak daha birebir, daha ayrıntılı ve somut dizelerle sizlere O ' n u sunma yoluyla Faik Baysal şiirine olan sevgi ve özleminizi giderebileceğime inanıyorum. Bunun da yöntcmi şiir şiir Faik Baysal'ı sizlere özetle iletmek ve bir an önce size duyurmakduyumsatmak istediğim dizelerini okuyarak kendisiyle özdeşleşmcnizdir. "Söylc (sayfa: II), Ogul (20), Yok (24), Kadın (29) gibi yapıtın ilk sayfalarını alabildiğine dolduran, dinleyenleri ve okuyanları derinlemesine doyuran bu şiirlcrin ozii Barış'tan, yaşam sevgisinden, dingin günlerden yana. Vatan ıığrtına ölmenin vızgeldigi anların ve savaşsonrasının anlamfı dizeleri. Ustelik bunlarda tarihsel belgeler, yurdun kurtuluşunun savaş imgeleri de yer yer izlcrini korumakta... Soyle: MEHRIZAT POYRAZ aşamı boyunca yazdığı şiirlerini çeşitli dergi, betik ve antolojilerde, yıllıklarda, gazete eklerinde yayımladıktan sonra bıınlardan scçtiklerini son olarak "Ay'ın Ucunda' adlışiiryapıtında 1994 yılında topladı. Altın Kitaplar Yayı ncvi dizileri içindc çıkan yapıtına ozanımızın verdiği ad, onun esin kaynaklarının göstergelerinden salt birisi, ancak en önemlisidir. Betiğin ön sayfalarında ycr alan clcştiri akrarımlannda Arif Coşktın, onun dizeleri için şöyle der: Yiğit, yürekli ve insaneıl dizeleriylc, şıirc saygıyla yapışmış bir sanatçıdır Faik Baysal. Duyguscviincclik yüklü ve gerçekçidir." Mehmed Kemal, O n u n Sarduvan'la başlayan yazın ve yayın serüvcnini yakın dan izleycnlerdeıı biri olarak: "Her türü denemesine karşın, () gö/.ü şairlikte, gön lü şiirdc olan bir yazardır" diye niteler kendisini ve de f'aik Baysal'ın bu son yapıtıyla yenidcn ortaya atılmasına: Gcçmişten bir parıcur a^ılıııış gibi birdcnbirc ycniden karşımıza cıktı ve unutuluyor san "Bana bir liirkü söyle, bir türku dığınıı/ anıları, izleri, bir bir önümüze seDuvar, kapı olmasın içinde riverdi" diyor. Bir uıasal söyle "Biliyorum sevmiyorsun doğduğun gcCcngiz Tunccr ise: Gözlerimizi Faik Bir yer celeri hiç Baysal'a vef Vnıın insanlannaçevirmenin Çocuklar ölmesin içinde." Evlerin camlarında aklın akşamları siiresi hiçbir zarnan geçmiş, değildir, bu Oğul: "Kanı kırmızıydı onun da, kır hep firsatı kaçırmamalıyız" denıektcdir. Ciğ mızı lstesen de açtıramazsın dem Sezerde Faik Baysal'ı .ıldığı ödüller Ciüneş senin için doğmaz sabahları, Taşlara akmamahydı böyle le, geçen yıllarla, medya tuzaklarıyla bile doğmaz Yer gök çimenli bulanmayan, yozlasmayan bir sanatçı ola Tnprak giineş Kapkara gözlerinde biri ağlar ıssız ısrak tanımlamaktadır. Özelliklc yüreğini Gözleri pırıl pırıldı onu da, pırıl pırıl sız boyuna "BeyazŞiir" adlıbetiği ileyansıtmışoldu Birden kapanmanıalıydı böyle...' tstesen de susturamazsın..." ğunu ve üretkenliğini bana borçlu olduKadınım şııri ise başlıbaşına bir yalınğıınu vurgulamaktadır. Tansıı Bele de: ca sevinin sesdüşümleri. Yapıtın en görkemli şiirlerinden biri Toplumun en alt kesimi olrnakla birlikte Kadınım: olan "Birden" (44) de acılarda ya da gö en önemlisi sayılan çogunluğun, özge bi( " Kuijagımın tüm çocukları can vermişnençlcrde, her an her şeye hazır olmanın dcyişle "ayaktakımının" ezik, an, dışlangereğini, kaçınılmazlığını vuıgu mış, kıyıma uğramış, gcıçeklerinin layan dizeler şunlar..: içyüzüniı güzel birTurkçe ile, üstelik bir tablo duyarlığmda isjeyeıı bir "Son kez çağırmalısın kuşları Usta" olarak nitelemektedir l'aik yanına Baysal'ı. Ayrıca O'nu uluslararası Nc söyleyeceksen söylemeli Kazancakis, Gorki, Strati, Şolohov sin bulutlara gibi büyük yaratıcıların çi/gisinde Bir gece birden ve Akdenizlilere özgü duyular de Toprak çıldırabilir nizinde, alçakgömillu bir eğitimci Her sabah özür dilemelisın olarak görmektedir. gözlerinden Adnan O/.er: Faik Baysal okıırlaPencereyi kapamayı unutabi n ileyakın ili^ki, süylc^i, dubtluk kulirsin bir gece rabilen, an dıliyle sanatsal bir çizgi Odana birden yaratabilen bir sanatçı uiteliğine Yıldızlar dolabilir" ıılaşmış ve kendi yazınsal ıneeliğini gene kendisi süıdürebilmi^liı " dcNokra (43) şiiri,ycryü/ü ger , yen mektedır. çeğını, yaşamın çıplak ve acmıa>kk • Ancak bir iki orncgini verebildisızyüzünü yansıtan dizelerle do gimi/ kimi sanatçılann gözü ve ka lu. Adalet (47), Weekend (47), lemiyle l'aik Bav.sal nitclenıelerinTiyatro (49), Insanlar (50 5 1) ve den sonra şinıdi ilgini/i O'uun EI (5253) siirleri her olıımsuz"Ay'ın Ucunda" adlı şjir yapıtının luğa, açlığa, yoksulluğa ınat, tüm içerigini oluşturan ^iiı adlarına çek yararsız koşullara karşın, alabilmck istıyorum. tçten, sevecen, din diğine çirkinliklere aldıı madan, gin yaluı ve gercekten insanca doyaşamı, doğayı, insanın değerini ğal yaklaşımlarhı dolu bu şıırlerin vurgulayan, savunan şiirler. adları bile onun konu içerikilerinin ncdenlı ya^amla dııyıı ılü^ diişünü FL ile iç içe olduğunun kanırıdır. ()r"Bir dünya istiyorum kavgaFaik Baysahn şiirlerini okuyanlar: Mutlu, yurekli, yaşama bağiı, kendi gerceğını tanıyan kişiler olup çıkarlar bu buyulu neğin: "Soyle" ile ba^layan ^iırleı dlzelerln etkisiyle. sız, kara beyaz elele Y leıdi uğruna, Korkuyorlar şimdi ağaçlara bakmaya masallarda. ()nlara bir yalan daha söylemeliyim en mavisinden, Yüreklerinde kurşun scsleri çın çın hâlâ ovalarca, Bir Güneyli'nin yanık türküsünde duymasaydım sesini Seni sevmeyecektim Kadınım " "Mekika Karakue Besi (25), Afrika'nın halen sürcn yaşam ve ölüm gerçe/tinin yansımaları, Tutsaklıöın, umutla unıut suzluöun kesiştiği notctaların scsi... "Aİo alo Bıırası Kara Afrika'nın sesi Şurası görkemli Fretoria Merkez Hapishancsi... Vrustu koki, vrustu haha vrustu ya da "asla teslim olmayacagım" Ve Limpopo ırma^ı kara gönlünde En güzel bir şiiri gibi sustu 18Ekim 1985 Cuma Saat sabahın yedisi Bu dünyanın cn uzun Ozgürlügün kanla boğulan hikâyesi...." Savaş ve Insanlık (33), Peşte Sokakları (34), Nasıl (35), Unutamıyorum (22) adlı şiirler: Kara yazgıların, savaşın acı anılarının, savaş sonrası dönemlerinin, yitirilen yiğit sevgililerin, aile yakınlannın onulmaz yaslarını, ardından gelen genel ruhsal ve fiziksel görünümlcrdeki açlık ve yoksuUuk kesitlerini dile getiıen dizcler. Nasıl (35) şiiri herşeyekarşın, fümgeçmişin acılanna, geleceğin çıkmazlarına inat, yaşamanın güzelliğini vurgulayan dizeler. Vatan için (40) şiiri Tiirk ulıısunun temcl direği, simge bireyi Mehmetçik Memet'in yurt savunması atiına doğumun dan ölümüne dek cngcllcnemeyen acı yazgısının serüvenidir. Istcscn dc (41) şiirinde, doğasına, toplumsal yapısına ve olanaksızlıklarına başkaldırmak için çırpınan umarsızlığın tli zeleri yer almakta. SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 4 5 7