Katalog

Vitrindekiler Fotoğrafta Kaciın da Vardı// Iıtnru h lioll/Ç ı vın ıı Sczır DııruK an Yayınlart/170 \ (, ağdai; Alman edebıyatının bu yuk ust.ısı Hcıntıch Boll (1917 1985) I otograrra Kadın da Var dı adlı romanını yayımladığı yıl 1972 Nobcl Edebıyat Odulu'nu almı^tı Almanya gcıCjCğını, o/ıl lıkk dc savas, yıllannda Ias,i7mın pcn^csı altında kıvıanan Alman toplumunun «,oku^unu buyulc bıı usialıkla dılc getırıyor yazar Savas, yıllaıından I urk ı^ıkrınırı Almanya'va gıdıslcrıne rastlayın 6()'lı yilların haşlarına kadar yaşanan olay laı degışjk kı^ıleree dıle getııılıyor Bu çokuşte k koyan bıı kadın \aı bu tomanda Lenı Romanın kıs.ısı Lcnı ıle tutsak du^mu> bıı Rus askcrı olan Bo ııs arasmda mııthı^ bır as,k \c tr.ıjcclı ya^amı Soluk kcsccck bır ustalıkla anlatılır bu aşk Alman rııhımu ıyı vc kotu yanlarıvla tanımak, bugun Avrupa'nın on derlıgıne sovunan bu ulkevı kavrayabılmek ı<,ın bun dan daha ıvı bır ıonıan duşunuleınez Ali'siz Alevilik/h7/£ Bulut/Bırfın Yayınlan/496 ı A l ı W Alcvılık, Turkıye'de Aydın lanma ılc Şerıat^ılık arasındakı fı kııscl vc ıdeolojık mucackkclc tıunosol kagıdıdıı koşe ta^ıdır Akvılıgın ılk kaynaklaımı taııhsel koklerını, dış ctkıkrını, Arap ts lam Tıırk îslam, tr.ın îslam dıın\asındakı oluçum vc gelışımı ııı ıtdclıvoı Akvı fıkrıyaünın 1 urkluk veya Kurtluk"lc o/dc^ kijtırılmcsını cle5,tırıyor Alevılıgı, Tıırk tslam sentc /ı çcrc.evcsınde Sunnıleş'tırmcvc e ılıs^ın goıuşlerı te1} ; hırcdıvoı Akvıhgın tsl.ım ılı^ı bıı ınanç kulturve vaşam tar/ı oldugunu savunuyor Geneldc Alevılık konusunda vazanlaıın ı,oğu bılımsel kafavla degıl ınanun baskısı altında lıkır uıctıvorlar Atadan dcde dcn kalma mcnkıbck rı bılımsel vcrı dıvc sunuvorlar Bu tıp ya/arlar Karln la Kompleksı' ndon kurrıılabıl mı% dcğılleı Oysa Alevılerı Avdınlanmaya goturecek vol Kaıbela Intıkamcılıgı' degıl yııatc.ıhğa ve ııtı Leinın heı tuıune ae,ık bılımsel vc c,ag\las. ta\ıı al maktan gcc,u Kıtap Ak\ıkıın kafasındakı (1/ Alı ımapnı /cdckmedcn Gerc.ck Alı ık I fsanc Alı ara sında ncr bıı cj7gı ortaya kovmakta Bu yu7ckn ılk b ıskısı kısa / ımanda tukcnen kıtap hâlâ gunckınclc ve AIe\ ılıkk ılgılı taı tışjnalaı ııı odagında lutlımuvnı 3 bu ınsansal duııvanm sınıılaımı ısodılsel bcğcnı bt lırlcı Anlatı, ger(,c^m \c gu/cllıgın dılstl varatım katıdır Adnan Bınya/ar "Halk Anlatılan"nda soy lencelcrdcn dcstanlara, masıllardan aj*ıtlara, Dcde Koıkııt tan halk rnkavelerınc vı Nasrcttın I loca gulmccelcrıne, oradan (,agda^ anlatının veıımlı alanlarına, Nâ/ını Hıkmet'e, 1 a/ıl Husnu Daglaı ca'va ( ahıt Kulebı'ye, Yaşar Ktmal'c, C cyhun Atul Kansu va, ()rhan Duru va Murathan Mungan'a u/avan bu anlatı begcnısının bovutlarını saptamaya l nunda ()turup Agladım ın ya/arı Llı/abeth Smaıt tan yınc bu tuıun bır ornegı "Serserı vc Kopuklaı ın Gogc (, ıkışları" Smart'ın bu kıta bı bır vıkım dıınv ısını anlatıyor, \alnı/ca savaşın maddı yıkımlaıt vok bunun ı^ındc, cınsellıgın ben ullıgın kibkanclıgın, kavıtsı/lıgın yıkımları da var I rkeklcıın du/en vcrdıgı bır duny lya kadınt a bır bakış kendını gut,lu bır bıcjmdc hısscttırıyor Erkek dunyasına kadınlaıın çağdaş tepkılermın hepsını kap saı nıtelıkte Smart anlatmak ıstedıklerını egretıleme lcrc emanet edıyor, c,unku c zaman orıun ı^ok la/la bır > scy soylemesıne gerek kalmıyor Kadınlar 'cvısjcrı nın delı f'omlegını" gıymışler, bu ı^yerı bınası 'dık bır kavalık ıntıhar ıçın bıçılmış kaftan Ianrı Karısı doguran bu koca gıbı bıı kenaıda s^kın şa^kın duru yoı, dogavsa eo!,kuyla oıadan oıaya seğutcn kıımı/ı vanaklı bır ebe " Bu kısacık metnın gucu ayııntıların bırden onemlı anlamlar kazanmasından da gelıyor Bingo Palace/Lwwm Lrdrııh/Çvvırın Baııtı hlltojZ lu/hlos Ycıyınlan/304 s Louıs Erdrıch, Amenkan yerlılerı LOUtSC y m n hayatını veOrtabatı Amerı ka vı anlatan lomanlaııyla unlıı bıı vazar Lovc Medıcınc (Aşk Iksırı) ılc ba^lavan bıı ronıan dı/ı sı ık unlendı Son roman ' Bıngo Palace" ıse aynı dızının en parlak yapıtı olarak goıuluyor Romanın ba!}kahramanı I ıpsha Morrısey, )une Kashpavv ık Gerıy Nana push un gavıımcijiu oğludur Hayatının oncmlı bır kavsak noktasında buyukanncsı onu (,ağırır Lıpsha Kmlderılı Bolgcsıne cloner ve orada geçmışın mıra sıyla gelecegıyle barı^ır ve hayatında ılk ke/ a^ık olur Anıa aijik oldugu kadın o sııada Li[)sha'nın patronu olan, vaılıklı ve yakıijiklı, Kı/ıldeulı gırıs,ımcı Lyman I amartınc ıle evknıp evlcnmemcvc karar verme are fesındedır l ıpsha Shavvnce Ray ın gonlunu ^clmeye kaıar veııı llkın çagdasj bır yontemı dener onu Gm veme^ı vemeve goturur ü akşam i!}ler ters gıdıncc gclenekscl bıt yontcme baijvuıur, eskı ve gucju bır aı knın kabıle uycsı olan, buvuk anncsı Fleıır Pılla gcr'dan aşk ıksırı istemcvc gıdcr Ya^lı kadının ardına takılıp ormanın ta ı^lerındekı kulubeMncgıttıgı /a nıan Lyman ıle bazı gırışımcılerın bır bıngo sarayı aç mak ı«,ın sc\tıklerı vcıın bu kutsal topıak par(,ası ol duguııu laık cdcı Bugun pck (,ok K.ı/ıldcıılı Bolge sındc va^andıgı gıbı Lıpsha kendını baijarı ık anlam, a'jk ık bcllck, gdecck ık ge(,mış, arasında bocalarkın bulur Bahar vc Tipi/G//// Zılclt/lelos Yayınlurı/2H:İ s Gun Zıklı, saat 8 33 tc "Pcıde a(,ıldı" cumksıyk başjayıp aynı gun saat 20 3 3'te Perde kapan dı" cumlesıvk sonaercn ' Bahar ve Iıpı de 1 Mavıs 1977 laksını mıtıngınm, C.umhunyct tarıhımı /ın en tıajık vc cn kanlı olavların dan bırının onccsını ve sonrasını on ıkı saatlık bıı /aman dılımı •anlatıyoı Saatıne baktı j y Yedıye yıımı ycdı dakıka vardı Gecıkıyoıunı dedı ıgnden Artık kalkmalıyım Ancak vetıs,ırım Ba^ım da donuyor () loş, u/un mcvhancyc baktı Boijtu Kım olurdıı bu saatc Dısardan ışı,! kalabalıklarının * baj'iıışları gelıyordu I lını tabancasına attı, yokladı \ c ı ındeydı () da bu terlı masalar gıbı nemlıydı sankı Aya^a kalktı Yalpalavaıak vuıudu kapıya dogru Bır dcn duraksadı Sankı arkasından bıı ses duynıuijtu 7ıya Paş t 'ncrcye bcyo^lum daha sı/ınle tanı^madık kı mı dcmıştı1 lela^la dondu Ne /ıya Paşa vardı or talıkta ne de bır başkası Hepsı bır hayaldı bellı kı Gcçip gıden ya^amlaıın havallerı Kapıyı açtı Çıktı dı^aıı Kurtulu^ gıubu bıraz ıleıdc vokuiju tırmanı yordu Asağıdan yakla^an u(,lu bloku, ta^man pan kaıtlaıdan ve kulağına kadar ula^an sloganlarından tanıdı Yoku^u kaklırım boyunca tırmanmaya başladı hızla U(,lu blok oıaya gelmeden en AL bei; dakıka on ce elektıık dıregının yanındalu yerını alması gerekı yordu " • SAYFA 29 ÜSİ* Nazo/Mtihmııt Ahnak/Btrfın }<ı\tnlıirı/2 i 1 \ Yervu/unde surgunler ve goç ınenler olduk(,a, onlaıın tuıkule ıı !;iırlerı ve oykukrı de olacak'" dıvor vc cklıyor Mahmut Alınak 'Savc ılar elı u/unlıık edıp, bun dan oncekı kıtaplaıımı toplattı rıtua, ben dc yasaklanmavacak bır kıtap bır a!;k ovkusu ya/nıak ıstedım Ancak va/dıkı,a goıdum kı kcndımı bıı a^k ovkusuyle sınırlandırmaya hakkım yoktu 1 Bı/ı ya/malıydım, yanı yaşadıklarımm Na?o ı^tcboy k ı,ıktı oıtaya " Kıtap ya/mak ccvaevı gunlerınden aımagan Alınak a ' Na/o ' dorcluncıı kıtabı ^ı ro nun Ate^ı' nclckı Avdo'da okiugu gıbı Na^o da ya/arm kafasındakı "ornek ınsan " aslında Asya vc Adıl de oyle Dusjledığı kardc^(,e ya^ama, yalnı/ca sistcnıın degışmesıvle ulaşılamavaca|*ını duşunııvor ı,unku \a/aı Sıstemın degi!;mesı kadaı sıstemın g r kınlcştııdıgı ınsan vapısmı guzclk^tırmek dc onenılı »n ı gorc Ba^kaları ı^ın dc acı (jckcn bolluk ı^ındc yaşayabılecckken, komşusu da dov>un dıyc pevnır ekmek vıvtn ınsan Nazo bu vu/dcn mahallenın lum (,ocııklaıınm ablası dcmır parmaklıklann aıka sına kapatılanların vasjıların du^kıınleıın dostu ve Asva ılc Adıl ııı kı/laıı Ya/aıın katıksız bır lyılıge bıırunclurdugu kı^ılcr, belkı ger(,ek ya^amla (,clıv V(ir belkı kcndı kışılıj*ıvk dc c.clışjyor Amapck(,o gıımıı/ gıbı o ı\,\ ornck ınsan ol ıbılmck i(,ın ^aba harcaınıvoı mu /atciT1 Çıplak Ayaklıydı [Jmıl/l an \a\wları/\y) t \1\kl hOI Adını polısıvı roınanhrı \c o\ (,1(1 kulcnvk* duvuran Ahmet Umıt ı,cik vonlu bır va/ar ^ıır oyku nusal, ıonıan ve ınceleme turun deuıunkı dc vcııvoı Polısıve tııııın dışmdakı (nkıılcıının \ci aldığı (^ ıplak Avaklıydı Cıecc adlı kıtabında 7X Ku^agı cılaıak acllandıı ılan msanlaım 12 I vhıl Daıbesı (incesıncle \c sonıasmda vasaınl.uııuLın kcsıtkı suınıvoı Dık talorlııgc kaısj savaşım vuıuıcn bıravuc, msanın sc rııvcnını anlatıyor ya?ar Dıktatorlukkrın /orlam.ı ıktıdıılaı oklııkları gcıc^e^ını ınsın va'jamındakı en dogal ciı basıt alı^kanlıklara gı tırdıklc rı hcrbııı kara mı/ah onıcgı vasakLımalaıı gcı/kı onunc seıı yor bu yasaklamalan ya^ıvan ınsanlatm psıkolojılc rını ayrıntılı olarak çı/erek "(, ıplak Ayaklıydı dc ce dckıtıpler işik si/mavan bıı doncmdc karanlıga k<ıi!;i savaşım vuıutciı ınsanlaı BııbıııiK sımsıkı kı nctknnıı^ katı ılkclcrc sahi(i olan aıııa o toplukı ğun i(,ınde bık yalnı/lıklarmdan kuıtulamayan bu ınsanların kahramanlıklarını, korkularını, aijklarını vc paı.ınoyalarını ele alıvot Ahmct Umıt Bıreyscl ülanm ı«,ındckı topluınsalı toplumsal olanın ıçınclc kı bırcyselı ıç i(,e gc\ınp harmanlayarak aktarıyor Ahınct Ünılı ( IPI \K Halk Anlatıları lAdnan Bınyazar/Vtrlag Anado Iıı/i 20 ı I I.ılk bılgısı ^ağdan ^A^\ kuşak t.m kıı^aga akıvoı Gorunusjc (,ok scvın dcgi!}tı^ı satulıyuı anıa l>u akı^ı saglayan anlatı tkgıijmıvoı <ılsa olsa, <,a£ın gcrcklcrınc gotc \tnı bı^tmleı k ı/anıvoı Anlatma istcgıvk dınlenu guılusu arasın ılakı bu ıktı^ım so/'un kultuıt.1 akıijidıı l(,ımı/dckı o/kmlcrdun vasına anlatılarla ulayvor, orada, k ıpısını ınt ık kendımı/c ıral ıyabılcceğımı/ yaratı duny ımı/ın o/guı lugunu va^ıvoı u/ ()nun i(,ın duy gularımı/ her gun bır yerden bır ycrc goı,uyor Anla tıya sığmrna /amandan bır ka<,i!} mıdır, ıçsel bır crın cın sdtısu/lupuna ermc umudıı mııdıır, bu ıkıkm i(,ındt anlatı kış^dc torcvt bıglı bır cvguven yaratı yoı Kı^ı ancak boyk bır anlatı dunyasında kultuıel kımlığının ayıımında olabılır, bu bırıkımlcıle, obuı kulturlcre ulas;ma bılıncı ka/anır lnsanın ınsanla <,o ğalmasının kaynağı d ı bu anlatı kulturuduı Aeilar, mutlııluklaı umutl.ıı toplumu sarsan olayl ıı kaısj sındakı kamu duyaılıgı, halk anlatılarında toplumsal bılıiKc donu^mu^tur Anlatıımal alüjkanlı^ırı yarattığı CUMHURİYET KİTAP SAYI 456 Serserı ve Kopukların Goğe Çıkışları// lısahcth Smart/(,tvmn Alcv Bıılıtt Kırımoğlu/\clo\ Yayınla rı/U2s !}iırsel duzya/ının klasığı sayılan "Merkcz lstasyc»