Katalog

Kapak konusunun devamı. coğ rafyada yaşayan ınsanları vetoplutnsal koşulları iyi tanımamız gerekiyor. Üretimlerimiz bu coğrafyanın sesini, rengini, kokusunu taşımah; yaşanılanlara tanıklık etmcli, yaşanılan süreçtcn doğru kesitlcr verebilmcli. Kendimizi iyi tanıyıp tanımlayabilirsek, başkalarına tanıtabiliriz ancak. Bir başka deyimlc yerel olmadan evıensel olamayız. Bunun için ayrıca, bu coğrafyada bizden önce yaşa mış olan insanlann yarattığı ve insanlıga mal olmıış değerleri bilmek, öziimsemek; içinden çıktığımız lıalkın kültiir sanat birikimlcrini değerlendirip bu değerlendir melerin ışığında sanat ürctmck gerektiğini düşünuyorum. Ayşe'nin Cîünlcri'ni yazarkcn, ülkcmiz insanının, çocuklarımızın biiyük bir bölümünün yaşadıklarmı anlatmak düşün cesi içindeydım. Okul yasamırıdarı sokak oyunlarına, ozgün yiyeccklerimize kadar birçok olguyu içeriyordu kitap. Aynca, 12 Eyliıl günlerinin etkisini duyumsatıyordu. Kitap Almanca'ya çevrildiktcn sonra, Isvıçrc'ye gittiğimde, orada karşılaştığım birçok kişidcn, "Ru kitaptan Türkiye ile ilgifi bircok şeyi öğrendik"sö/ünü dııydıım.Kıtanı ya/arken, onun çevri lecegini düşünüyor nıuydum, onunla ülkemizi yabancılara anlatmayı amaçlıyor ınuydum? Hayır. Yalnızca, dağarcığ'ımdaki gözlem, bilgi ve birikimden yararla narak, Ayşe'nin kimliöinde, ülkemizdcn birçok çocuğun yaşadıklarını anlatabile cek iyi bir kitap yazmak ıstiyordum." Öncelikle şair, galiba onun kadar ağırlıklı çocıık yazarı, ilerde bclki de daha ağır basacak olan tiyatro, roman yazarhğı Ue sanatçı Cıülsüm C.engiz'i biraz daha yakından tanımak için, çocuklugundan başlıyarak yaşam öyküsüne girmekte yarar var.. 1900'lü yılların başında Isparta Sütçüler'de doğmuş, 1920'li yıllardan itibaren lstanbul'a çalışmaya gelen bir babanın iki eşindcn olmuş 6 çocuğun en küçüğü Gül^ süm. Yaşamının ilk yılları Istanbul ile Sütçüler arasındakı gidiş gelişlerin anılarını taşıyor. Ilkokul birinci sınıfı orada okuduktan sonra aile tstanbul'a göç ediyor. Kırsal kcsimdcn kcntc gelen çocuklann karşılaştığı uyum soruniarını lcardesleri ile birlikte yaşıyor. Babası gezici solcak sütçüsü. Ilkokul üçüncü sırunayken anncsi tütün fabrikasında çalışmaya başlıyor. Anne ile baba ayrılıyor. Çocuklar baba ile ŞİİR KİTAPLARI gUlfOnı ccngtaı "•* GiMsüm Centriz Şiirleri ve çocuk kitaplarıyla suruyor. Türkiye YazarlarSendikası, Uluslararası Pen Vazarlar Derneği ve Çagdaş Yaşamı Desteklcme Derneği üyesi. Euebiyat çalışmalarının yanısıra, politik çalışmaları aralıksız sıirüyor. Emeğin Partisi'nin kurucuları arasında. Düşünceözgürlüğü davasından yargılanıyor. Politik çalışmalarını; kültürel sorunlar, insan hakları, kadın ve çocuk hakları alanlarında yofiunlaştırmış. Ayrıca yazarlık ve toplumsal ala^ na ilişkirı ççsitli dergi ve gazetelere yazılaryazıyor. IJIkeiçinde vedışında çok sa yıda toplantıya, kültürel etkinlige katılıyor. Bildigi ve anımsadıgı kadarı ile şiirleri ilk kez 19K* Ağustosu'nda Varlık dergisinde yayımlanmış. Derginin o zamanki Yayın Yönetmeni Kemal Ozer'in yeni kuşaktan ozanlara özen gösterdi^ini, birkaç şiirinin birden yayımlandı^ını belirtiyor. Yazarhğı kendisi için sürekli uğraş olarak kabul ediyor. Gcçinebilmek için de yine yazarlıkla baölantılı işlerini sürdurüyor. Yazmak isteuiöi konıı gerc^i, zaman zaman yazın dallarından biri ya da birkaçı üzerindc çalışmaları yoftunlaşıyor. Ya$anmçeşitHigi AKOENIZIN . . REN6İ mıyııla kalıyor ve anne baba ayrılıginın getirdiği yoksunlııklar yaşanıyor. Davutpaşa Ortaokulu'nda orta öğrenimini tamamladıktan sonra parasız yatılı sınavinı kazanarak Edirne Kız Oöretrnen Okuluna giriyor. ürdan Istanbul İlk Ügretmen Okuluna nakil olarak 1966'da öğretmen oluyor ilk yazı, şiir dencmelcri öörctmen okulu yıllarına ait. Yazılıp orada bırakılanlardan. Kimliğinde yası büyütül: müş oldıığu halde, öğretmenlık için tutmadığından bir süre bekletiliyor, ancak okullar başladıktan bir ay sonra Balıkesir Kürse köyünde göreve başlıyor. 1971'e kadar Kürse ve Balıklı köylerinde öğretmcnlik yaparkcn lise fark derslerini vererek üniversiteye giriyor. 1971'deeg'itimini sürdürebilmek amacı ile lstanbul'a geliyor. 8 yıl Fatih Draman, 1 yıl BeyoğIu'ndaki okullarda rnüzik ööretmenliği ve yöneticüik yapıyor. Önceliîdc meslek örgütü TÖBDHR olmak üzere toplumsal örgütlerde üyelikle birlikte yoğun toplumsal çalışmaları da başlıyor. Toplumsal tepkilcrinin gelişmesi ile paralel olarak da duyarhlıöının şiir çalışmalarına yansıması yoğunluk kazanıyor. O yıllarda siyasal kimliği öne çıktıöı için, yazdıgı şiirler bir kenarda birİKmelde kabyor. Ancak bilinç li siir yazmaya başlamasını 1971 olarak kabul ediyor. minin sözleri Nazım Hikmet'e ait yeni çocuk şarkıları üretiyor. 1980 yılının başında ülke ortamındaki olumsuzluklar nedeniyle öğretmenlik görevinden aynlıyor. 1975'ten itibaren çalışmalarına dışardan katıldığı Konuk Yayınlan'na giriyor. Yayınevi kapandıktan sonra KöyKOOP'ta çalışarak KöyKoop bültenini çıkarıyor. 12 Eylül'den sonra ansiklopedi redaktörlüğü, editörlüğü Görsel yayınlarda 7 yıl, çocuk yayınlarında yönetmenlik gazctcferde benzer görevler, birçok yayınevinde çocuk dizisi editörlüğü, gazetelerde çocuk sayfası, köşe yazıları, okullara yönelik ders kitapları ve çocuk kitaplan koordinatör ve editörlü^ü görevleri peş peşe ya da birlikte ÇOCUK KİTAPLARINDAN SEÇMELER Yayın alanındaki çalışmaları 1975 yılındaonceredaksiyonlabaşlamış. Urün vernıe 1980 sonrası ağırlık kazanmış. Gülsıım, çok bağırılan dönenıdc yazmadığının, 1980'li yıllann, konusamayan insaların imgelerc döndüğü yıllar olduğunun altını çiziyor.Yaşamın çeşitliliğinden yola çıktığı, biçim ve içerikte aynı özeni göstcrdiğindcn, kişileştirme ve ironi var. "Sizin kitaplarınızda nerkes kendine ait bir şey bulııyor"değerlendirmesi ile sık sık karşılaşabiliyor. Ö da zatcn bıınu amaçlıyor. Bir bakış açısı var elbet. Ama yaşamı siyahbeyaz olarak da görmüyor. Yaşamın bütün renklerini yansıtmak istiyor. 1970'Ii yılların slogan soyleminden de kaçınmak çabasında. Yine de çok bağıran şiirlerinin de olduöuna işaret ediyor. Bu renklilig'i yakalayabildiği için, şiirlerinin insanlara ulaştığını, genç şairler arasından sıyrüıp biryer bulduğunu düşünuyorum. Toplumsal olan, insana ait olan, yaşam a dair ner şey Gülsüm'ü ügilendiriyor Yaşamda var olan emek sömürüsü, iş kazaları, aşk, özgürlük özlemi, daha güzel yaşam kurma çabaları, umut..hepsi şiirlerine konu olabiliyor. Sanatın işlevsel oldu£una, insanları daha ileriye götürdügüne ınanıyor. Toplumdaki seçkinler ya da kendilerini seçkin olarak tanımlayanlar için dcğil; sıradan olarak tanımlanan ve ( Akdenizin Rengi Mavi / (tülsüm Cengiz/ Uurcnul Kültiir Kıtaplıgt / 120 ç. MayıstaÜzgün Gönlüm/ (iülsüm Cengiz/ Evremel Kültiir Kıtapltfcı / Öğretmenlikten ayrılış 1975'te Ruhi Su'nun Dostlar Korosu'na giriyor. Dostlar Korosu deneyiminin yaşamında önemli bir yerı olduğunu düsünüyor. Ruhi Su'dan müzik bilgisi, tiirkülerin yorumlanışından öte, insan olarak çok şey öğrendigini söylüyor. Politik çalışmalarının yo^unluğu nedeniyle, Hoca'dan saz dersi alamamanın vc 1.5 yıl sonra korodan ayrılmak zorunda kalınanın bir sızısı var. Bu döncmde TOBDER'in yanısıra, Ilerici Kadınlar Derneği, Ilerici Gençler Derneği çalışmalarını yürütüyor. ICJD çatısında ilk çocuk korosunu kurup yönetiyor. Daha önce okulda öğrenciler arasında olusturduğu koro çalışmalarını, okul dışınuaki bir kadro ile oluşturulan Kırmızı Sincaplar Korosu'nda 12 Eylül'e kadar sürdurüyor. Koro için kiminin sözlerini kendi yazdığı, ki Altın ElmaUnitelere Dayalı Kolay Okuma/ Culsum Cengiz/ Gün Yayınalık / ıG s Hayvanlarla Konuşan ÇocukOyküler/ Gülsüm Cengiz/ Anta\ Yaymları/ İ2s. Kuşlar Kralı Kim Olacak 1990 Sıtkı Dost Odülü/ Cîulium Cengiz/ Tumzamanlar Yayınalık/ 4S s Gülsüm Cengiz/ Özer Yaymları/ 48s. Doğanın Öfkesi/ Oultuın (!^*ııt!İ: Akyıı: Ayşe'nin Giinlcr Kevuaınıy, çiçoklcnir zuladu Eyliil Deyişleri/ Cühüm Cengiz/ Demet Yayınalık Şiir Diziii/ Sevdamız Çiçeklenir Zulada/ Gülsüm Cengiz/ Demet Yayınalık Şiır Dızhi / 95 s Damlacık/ Guhum Cengiz/ Demet Yayınalık, Tomurcuk Kıtaplar/ 64 s Herkesin Bir tşi Var/ Gülsüm Cengiz/ Gendaş/ 61 s Ayşe'nin Günleri / Gülsüm Cengiz Akyüz / Evrenu'lÇotuk Dtzıst / 256 s Katzen waschl man nicht / Gülsüm Cengiz / Verlag NagelKımche / 237 s. SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYİ 414