Katalog

oncc değındım, eklemek gcııgını cluyu yoruın, 1969dan sonıa paıtıdekı goıe vımdcn ıstıfa eclerek kcndımı yu/de yıı/ cdebıyata vırdım 13u ycnı hıı ncles alış yarattı bende Bııtıın olanakJarımı sefer ber edeeck yaştaydım Bır yandan sıııeklı oykuleı yazaıak şı ıım kaldıramayacağı toplutnsal oğeler dcn kcndımı aııııdınnaya çalıştım Şaır ı ı duşunme cvrcsıydı nıı I lem ıçcrık, lıcm ıt yapı ozellıklcıı bakımından, taııh veroplıımsalgerçeklerşıırseloğelerlevar oluyoıdu aıtık Bu sadcce bır eleştırmenımı/ın, Meh mct H Doğan'ın dıkkatmı çektı Kuşku sıi7 daha orue de dızenın yaıatım koşul larınt belırleyccık dısıplınkrt arıyordum Anıa "gıbı"bi/ benzetme, lanılanıa ve ım gcler bu donemın şıırlerınde kendını gos tcıdı ' dıyen şaıı boyleşısının devamında bu altı yıl ıçınıledaha çok Dıvan şıın oku duğunu, bunun da şıırınc tarkJı soylcm ler kattığını ekler "Kadınlar ana olurken henuz Sılahını/ vaiba sı/ın Masalınız varsa si7in Masal büahlaıı yapın kendınıze Yaşamı ateşe vermeyın " Yaşanıı ateşe vermekten yana değıldıı şaır, yaşamı ozgurce, kardeşçegu7cllıklcr Ic yaşamdyı duşunur () guzellığın bılın cıyle davranır, o yaşanası dunyayı ıster "Bu Yurekten Bır Yaşamdan" adlı kıta bı 1982 yılında yayımlanır ve Nevzat Us tun ijiır odulunu alır Bu kıtabındakı "I Icybe" Kurdakul'un deyısıyle onun yaşam oykusudur Bu şıırınue çocukluğuna, gençlık yıllarına, Iz mır'c uzanır "Bu kıtabımdakı şıırlerde benım bıreybel tarıhım one geçtı" der Mıızaffcr Uyguner "Bır Yurekten Bır Yaşamdan'da, genel ozcllıgı <,ok ıyı bılı nen bır yapı ıçındc, 'oykudcn ayrıntıdan uzak durarak, yogun ımgeler' topluımal şıırımı/ın değışık orneklerını buluyoru7" dıye ya7ar Doğan Hı/lan "En basarılı urunlerını ıçerıyor Yalınlık yoluyla da şı ırscl ustdlığa varılabıleeegını, olçu vc uyakla da berbebt şur kadar rahat bır boy leyışe ulaşacağını bu şıırlerıyle belgeııyoı" dıyeıek kıtapla ılgılı goı uşıınu belır tır "Uyudum bendım, uvandım bcn Lskımcycn anıların buyııttuğu Bın yıllık yangını, kanlı dugunu Yureğının dağarında sondııren Kcndısınc sık sık yolculuklar yapar Şukran Kurdakul Kervanlaı, trenleı gı dcr, o gurbctındc kendısıyk başbaşa ka lır "Bın yıllık aıma/ını kendınde dene ycn"dır 1984 yılında yayımladığı "Okse lerın Yoresınde" de 'Doğanın bıle tok gordugu ozgurlukJcrı/ Kendıne donerek gonluiKe seblcndııen"dır şaıı boneıı her damara karşı/Yaratmak zorunda'dıryc nıden bu danıaıı Bu sureye kadar "Ya sarken goruncnlcrı/ Sorarlccn buyuyen lcrı" bırıktırmıştır yurcğındc "Çağımın suratına tukurmek elımdeydı dı/esındc olduğugıbıycı yeı ofkcknır, haykırıı,gol sulaııgıbı duıgun şıııleıın yanı sııa taştı ğı da olur "üudakJarı ılk ışıgı gıbıvdı aşkın I avanta kokıılıı odalaıın cşjğınck Kadınlıgı go/kıım yansıyan Şarkılar soylesın, gıysılennı çıkaısın Oynasın kuıdını, ncsı vaısa clındc " "()lumsu/lcıle" adlı kıtabında şaırın olumsu/kştırdığı kımlıkkn buluyoru/ I laııılu ( aııııc'iı ( lo ( lo San Madamc W Rcn.ıl, )ıılıtıs ( acsar, Robmson vb Bu kıtabımdakı şiııkı, klasık vc çagdaş romanlarla oyunların unııtıılmaş kışık ıındLiı kaynakJandı Onlaıda ııısansal ol.ını dolayısıvla kalıı ı olanı yakalamaya (,alı^tım Oıncgın Haınkt'ın eagını asan O7ellıklcıınt, bıı cykm adamı ol.ın Mu haud'nun kı^ılı^ındckı larklılıga, Ahab kaptan ın tutkulaı (,cmbcrındckı a/abı na, I abıan'ın tlo^aya yt nıldıgını anladığı aııdakı ^abkınlıgına, lhtıyaı Balık(,ı'nın yaşamınclakı gorkcmc vaKla^arak surup C U M H U R İ Y E T K İ T A P gıtmcktc olanı veımck ıstcdım Bu şııık'r cdobıyatın olumsıı/ktını bıı kc/ dc ılı/t lcıde va^anıa gmşimıdıı ' dıyeıek kıtabın kcndıncc ayncalığını bclııtır Lnvcr Lr can'la yaptıgı soylc^ıdc de "Olıımsuzler dc tonladıgım •jiırler bır cdcbıyat adamı nın ellı yılı abkın bıııkımının ıfadesıdıı Il7iın yıllar Bal?ac Stcndhal gıbı klasıkkr Ic du^up kalktını bcn Kınnızı vc Sıyah ı ka^ ke/ nkudunı ^ımdı anımsamıyorum bık lbsen'ı, Lxupcıy'yı. Lhıcnburg'u da ovlc Bıı ya?arın romanlarının kışılıklen Kidc ıtk yasjaınıs ııısanlar gıbı kokJendı bcl legımde 1 dımlerı, davranı^laıı, ya/gıları, so/Liıkk'rıyk ılk kcv 19^3'te gcne fiKjbır kıtabıma almadıgım lhtıyaı Balıkçı şııı ı ılc bu bınkımı dı/clcrc yansıtmayı dcncdım Bu cvrcde ılk ılkem ba^utıı kıtaplarımın ovkulerınden ka^ınmak oldu " der Sen mısın dunyayı Mitında ta^ıyan Avın,laıına dıı^tu genc ba^ın Sorulaı ormanında sahıpsı/ kaldın Yorgun geyık.yaralı aıslan ' Bunca savaş, bunca kavgadan sonra 1997 yılında yavımlanan Ihtıyar Yu/yı la" acflı kıtabında <,(iğu soruların yanıtını abnış olsa da yıııc dc ogı cnmek ıstedıgı va nıtlar vardıı Bu yaş,ına dck "dunyayı sır tında tasıyan ', ınsana, ya^ama kanji so rumlııluK dııyan, ulkesınm sorunlarıyla ınucadclc cdcn !jukıan Kuıdakul aıtık dınlenmek ısrese de "lhtıyar yuzydın bı tııdı^ıı,()cuktan" ınsaniarın vctuplumun beklenttkn vardır 'Sılahlar yureğını ka nattıgı /aman" bo^ durama/, kayıtsı/ kalarnaz ^aır /atcn bu ılkeyle davrandığı ıçın yorulmuştur " Yoksa bı/ Masalığın yığıdı mı sandık kendımı/ı Bıı sc)lukta mcydan okuyan bulutlaıa I llerı var cllırımı/c ben/eı Cîo/lcıı bı/ımkıkı gıbı Bır gukıiju dıınya kadaı umııt Bır gulu^u olumsuz bır ınsan " "Bır gulu^ıı dıınya kadar umııt" olan Kurdakul i(,m llhan Selı,uk 50 îjıır Yı Iı'nda "'jaınn yu/undckı gulumscme bı lıncın gulucuğuydu, bos yeıe tebessum etmıyordu Şukran Kiirualci.il, ne /aman gorsem lyımscrdı ^aıı, rıc zaman k sam doğal, olanlara ^ a ^ İ lara hazır, gelcccklcre gu venlı "dıyoıdu* Şiikran Kurdakul'un şiiplerine toplu bakıs O OksslMin yorasimte naltı yaşıntla "Tomurcuk" adlı kıtabıyla ede bıyat dunyami7a gıren Şııkıan Kuıdakul'un tum şıır lcrı ıntclendığındc, ya/ımınbaşında da belırttığım gıbı soru soztuklcrının sıkta kullanılmış olduğıı gorulur "îçımdcyankıyan karanlık ko^elerı/ Yıllar yı lı bu gozlerk gordum / Sora s>o ra aynı sorular çemberınden " dıyen ^aır doğaya, ya^ama, ülu mc vc toplııma bınlcrcc soru yonelteıek şıırlerının yolunu açar 1940 kus,a£ı ıçındı. o/u, bıldırı sını on planda tutsa da Kurda kul ^ıııı bıı anlatı ^ıırı dcğıldır Oykuye varmayan soylcmındc eskı !(iıı anlayı^ının bıçımsel ozcllıklcrıylc, kcndınc ozgu ycnı şıır anlayışı ı^ıçe gecmış ola rak kanjimıza ukar Halkına, halkının sorıınlarını çozmcye gonul vermı% ^aııın şıırlerınde, ınceledığı dıvan cdcbıyatının vc halk şjırının de ı/lerı gorulur "Burada gtctmdt ktndtmk yın Du^lum kalkttm dunya ılc Gozlt dım fi nayı feııayt Bır ımandan bır ınsana Uçtum fiftttm ko\ar adım " di7elerınde de sezınlendığı gı bı halk edcbıyatının henı siır O7cllıklcrındcn hcm dc halkın ya^am felsefesinden yararlan mıstır Ilk şıırlcrındc "bır amaç ıçın soylenecek boz'u olduöundan U7iın ^urlerle, ıı/un dı/clerı ycg leyen şaır, (tzmır'ın lçınde Ame rıkan Nclerı, Acılar Donetnı) snn kıtaplarında ^ıırı fa7İa!ıkla rından yontup, ıkılıkJcı ı, uçluk lcrı.dortluklcrı yegier Şıırlcrınde so7tuk oyunlarına, ıronıye, crotızmc ycr vtrmcycn Kurda kul dılıkullanmadaozengostc ııı Açık, duıu, yalın sovkm bı çımınc onım vtıır" Oyk bı/ dcndı kı kı>ı (,1/gısındeıı ııtcsı/ Mavı ı^ındt vıttr, mavıkrdc bu luıdıık kuıdımı/ı " soylemındc olduğu gıbı ı alıat doğal soylcm Ic ı bırbıı ı aı dına M AK, ı^tenlık C lı dokuluvciıı Ilk okıındugun da okuyucuya <,ok ıalıat ulaşan bu dı/clcr tum dunyanın dcvı nınıını şaıı ıııın ckı ın clurıy.ı go rıışunu ^ıllaıın bırıkımını ıcjn ck taşiı I(,ınc gırdıktjC duınle olarak ışlendığı şıırlcrde şaınn ycrck, kelcp şen bır gol gıbıdır adeta "Ya\a\anı btndc kalan doğa elınden duşurmedıöı cıgarası, çelere, kılıde yarım bardak ıçmedcn yatama umut bıra nın gorhı mım ÇtçcklerU' hoklaşsam, kuşlar dığı rakısı, yanında olmadığı 7a k a n 1 a r ı n man yalnızlığa duştuğu Selma'sı dııentını la soylcsscm Funlerın dalgauna hırak%am da ozyaşamından kcsıtlcr olarak duşunur, karşimı/a çıkar Sen adlı şıırın coşkulu kendımt gunlcrı Sarhoşluğun bordasına vur de 'Scnsın sen bu kadar Selma nı anar, dukça cvren " yaşamı olarak dıyen Şukran Kurdakul şıırın Bunca yıl seyredc \eyrede bıtını sor dc "Ben ' sozcuğıı sıkça kıılla nılmıştır Çoğu dızeleı bınncı remcdığım tekıl şahsın ağ/ındandır, ancak Doganın gıysılertm gıytnerek "Ekmcğın şunnı yıtırdı orta bu "bcn" deyıştebınlerce "bi7", soyunarak lık/ Tıırkıyem nereye goturu tum ırusanlık, tum cvren yansır Bana hangı tyklarla odullen yorlar senı" dıye borarken, bır Acılarını ınsanlığın acılarından, mışsın \en " yandan da yorgunluğunu du scvınçlerını, ozlemlerını ınsanlı yumsar Geçmış gunlerdekı Selma'sını kendısıne odul ola ğın scvıncındcn ayırt ctmcycn rak gorurkcn, "kaçıncı kadchın "kum haatlerındcn sıcrayıp gc şaır kcndısı ıçın ıstedıgı, o7İedı tckncsıyle de bela lımanla çışlerıne" hayranlık duyarken, gı guzcl dunyayı herkes ıun ıs n"ndan uzaklaşıı şaıı "Canımın bır yandan da "sarhosluğun ta ter ve ozler Yanı bıreyselhğını topraöında tohıım gıbı,/ Kade dına bakan" dclıkanlı Şukran mırıltılı sozcuklerle, kapalı ınle hıme bır kez duşen parıltı / Ka Kurdakul'u o/ler yışlcrle sezdırmek yerıne paylaş pılar kapandıkça yuzumc,/ Gc "Bır yuınruk vurup amlara ma, boluşme, dertleşıp, soyleş cenın cfehIi7İerını sevındıren " Kurtulmak leendt hcndımdcn' mc amacıyla açıkça soylcr Bır dızelenndc dc. kadchınc yıldız Hdngı anılara yumruk vura duşunce ınsanının taşması, ınsa lardan, aydan duşen ışıltılar şa rak kendınden kurtulacaktır na varma, onda konaklama ıstc ırın getesını bevındıı ır bazen Şukran Kurdakul tnancına mı, gıcjır "Bın yılın gozyaşlarıyla" odunbuzlugunc mı, dırcncıncdırencını gelıştırcn scvgısınc mı, "Şunmde asıl hesaplaşmayı "Kendısını kadenındc yakala hapıshancdc yaptını dıyen yan" şaır tutsaktır, cgemendır, ozgurluk, demokrabi, cşıtlık an yalni7dır ve dırençlıdır "Canlı layışına mı, dostlukberaberlık Şukran Kurdakul ıçın araştır anlayışına mı 3 Hangısını bırın tarıh "tır de aynı 7amanda Top macı yazar Alpay Kabacalı 5 dcn ayınp atabüccek "Sdbır lumsalın ıçınde bırcysellığı, bı "Duygusal, coşkulu, scvcccn, kışılığı, toşku kıvılcımlaı ını i7İe reysellıöın ıçınde de toplumsalı laryorgunu" buralardaolan, ol go/ctırken değiben değerlerı mas>ı gcrcken şaırımız Şukran yıcılcrınc aktaran konuşma yc Kurdakul, "sozcuklcrtutkunu" gordukçc "Bcyazlarımbiyahlar tcneğl, o yumıışak gorunuşıı ar dındakı ınançlaıından odun la cksılıyor şımdı/ 1 leveslerın nerelerdesın^Sabırla ozlemı, ırakia yakını, toşkuyla huznu vermc/ sertlığı, o scrtlık ıçındc tukcndıgı yere gelmcden" der ınatçı gıbı gorunsc dc aklın, Savaştı^ı, kavgasını verdtğı bır yan yana tutan, bu yazımda araştırmalarından, oykulerın dunyaya gelememenın huznu mantığın gostcrdıgı yolda yuru dcn, duşunce ya7ilarından so/ nu yaşar mekten hıçbır /aman kaçınma yışı Butun bunlar belırtümc "Canımın dug'umlerınde ço edemedığımı, 1940 kuşağınm kendıne ozgu scbi Şukıan Kur yınct dc sanırım portrc cksık zulmıyı btkleyen kalırdı " dıyerek şaırın kımlığı lutkulann hızden nnce btrık dakul'a 70 yılını kııtladıgı şu gunlerdc nıce yazılar, nıce şııı nı cdcbıyatçı kımlığıne baglar tırdıg"ı Kurdakul şıırlcrınde bır bırım Duş yumaklart, tt rsıne donen lerlc sağlıklı gunler dılcycrck, saygdarımı sunuyorum dtn (c,ıçck, hava, M, ışık vb ) yo gukyuzu gıbı la çıkarkcn o bırım etrafında du Dar zamanda tyg'ınt esırgıyor şuıibel boyutlaıla genışkyen şı bı ndc n " Kaynaldar: ır, sonuc unu yınc in.sni.ylt dcğıl Dcğışımlcrın guzele, doğruya 1 Şukran Kurdakul, Yaşamı duşunccylc tamamlıyoı I lapıs daha lyıye gıtmesını dıkyen şa ve Yapıtları, ()ner Yağtı, C, ınaı hanc. gunltıındt sıkça ıanza, ıı bırıkımleı ı, bdgıkı ı doğrultu Ydyınldrı pc nrerc, tc loı gu, kc k pçc, umııt sunda, ılk ınsandan bugune yc 2 On Şair On Şiir, Asım Be sozc.Likkıını kullanııkcıı clıgcı nıden yaşamı sorgulayarak zırcı, May Yayınlaıı şıırlerındc tcknc, mavı, kanat, "Onlar nııydı şaşatak yıldı/la 3 tzmir'in tçinde Amerikan perı.ses, ı^ık ıı/ay, karanlık ma ı a/ ellc ı ındc mc r tkın fc nerlerı/ sal, tencr sabır /aman çocuk, C>eı.eyı gundu/u kc nclıleı ınc so Neferi, Ataç Kıtabc vı 1 Baskı bıılııt gccc, korkıı, duş rıı/gar, ran ' "Bı/mıydık Homcr'dcn 1966 4 Acılar Donemi, Ş Kurda u k gıbı çogLinlugu sovut an ın gencimı/e dıjtın/ Kllldınc kul, 1985 l/lcnı Yıv lamları ıçcıcn so/cuklcıı ycglcr umut tohunılaıı bııakan/ Şa 5 Okselerin Yorungesinde, Umııt vc clııencın an.ı tcm.ılaı kaklarındakı kelepçelcrın " dı Ş Kuıdakul l/kııı Yayınevı 1984 6 Bir Yurekten Bir Yaşamdan, Ş Kuıda kul VarlıkYayJ Ba sım 1982 7 Olumsuzlerle, Umıt Yay, 4 Baskı 1997, Ş Kuıdakul 8 Ihtiyar Yuzyıl'a, Ş Kuıdakul, Umıt Yay, 1997 1 Baskı SAYFA 11 S A Y I 4 14