Katalog

bölümden oluşuyor: Irk ve Tarih, Irk ve Kiiltür, LeviStrauss ilc Radyo Konuşmalan... Ayrıca Olivier Abcl'in "LeviStrauss'a Ikinci Örısöz" başlıgı altındaki değerlendirme ya/ısı... LeviStraııss'ıın tarih vc kültiır konularına ilişkin görüşlerini içeren bu kitap, Irk ve Kültür, Kültürlerin Çeşitliliği. Halkmerkezcilik, Lski Kültüıler ve ilkel Kültürler, îlerlcme Kavramı, Dural TarihBirikimscl Tarih, Batı Uygarhgının Ycri, Rastlantı ve Uygarlık, Kültürlerin Işbir liği, llerlemenin Ikili Anlamı gibi alt başjıklardan oluşmakta... Georges (harbonnier'ın LeviStrauss'la yaptığı radyo konuşmalarının içerdiği konular da kısaca, dıl, kültür, sanat, etnoloji, göstergebilim ve topluluklar üzerine yoğunlaşmış... Bölümlerin Fransızca'dan çeviıilerini 1 laldun Bayrı, Reha Erdam Erdem, Arzu Oyacıoglu, Işık Ergüdcn gerçekle^tirmii}... Üstte, 1938 yıiiannda L6viStrauss Brezliya ormanlannda... Konuşmayt ya da yazmayı sevmedigini söyleyen LeviStrauss, Hüzünlü Dönenceler'in başmda "Cezilerden ve gezginlerden nefret ederim. Oysa timdi kendi gezilcrimi anlatmaya hazırlantyorum. Ama bu kararı vermek için ne çok bekledim! Brezilya'dan son ayrılışımdan bu yana on beş yıl geçti; bu süre içinde sık sık düşündüm bu kitaba bastamayi; her scferinde bir tür sıkılganlık ve bıkkınlık duygusu beniengelledi."demektedir. LeviStrauss'un bu sö'zıeri, sanki, bir bilim adamı olarak iç çatışmasını sergiler.. Konuşmayı ya da yazmayı sevmedigini söyleyen LeviStrauss, Hüzünlü Dönenceler'in başmda bu kez de, "Gezilerden ve gezginlerden nefret ederim. Oysa şimdi kendi gezilerimi anlatmaya hazırlanıyorum. Ama bu kararı vermek için ne çok bekledim! Brezilya'dan son ayrılışımdan bu yana on bes yıl geçti; bu süre içinde sık sık düşündüm bu kitaba başlamayı; her sefcrindc bir tür sıkılganlık ve bıkkınlık duygusu beni engelledi." (5) demektedir. LeviStrauss'un bu sözleri, sanki, bir bilim adamı olarak iç çatışmasını sergiler... Ncdir bu iç çatışma? Neden dönencelere (tropiques) hüzünlü demektedir? Uygar dünyadaki insansızlaşma ile yaban dünyadaki insansıllık arasındaki aynmı görmenin iç çatışmasıdır yaşadığı. Brezilya'daki yolculuklarını yazma gcrcksinimini duyumsaması da buna bağıntılıdır. Üstelik LeviStrauss, bu bilimsel gezi serüvenine atılırken, hazırdaki yaşanımmdan terk ettiği şeylerle de bir SAYFA 6 dınr.. hesaplaşma içine girmiştir. Üniversitedeki kariyerini bırakmış, meslektaşları hızla yükselirken o, kendi deyimiyle, insanlığın artıklarının peşine çöllerdc dolaşmıştır... Ve yine bu serüvenini değerlendirirken, "Yoksa bu, içinde doğduğunuz ve büyüdüğünüz sistemi sorgulayan daha kökten bir seçimin sonucu muydu? (...) Yoksa kararım, bundan sonra ne olursa olsun gittikçe daha fazla uzaklaşacağım topîumsal grubumla temelde bir uyuşmazlığın ifadesi miydi", (6) der... Kendi özncl yaşamına ilişkin bir belirleme ya da sorgulama gibi görünse de bu sözler, gerçekte, yaratıcı bir bilim adamının uygarlık sorunları karşısındaki tavrını ortaya koyar... Nedir bu uygarlık sorunu? Hilmi Yavıız, Yamyamlık Masalı adlı yazısında bu soruyu yanıtlar: Çağımızın büyük düşiınürlerinden biri olan LeviStrauss, "ilkel" toplumla "uygar" top Bu kitapta LeviStrauss, ırk konusunu bir antropolog olarak tarih ve kültür ilişkisi innde irdelemcktedir. Kültürler arasındani karşılıklı etkileşimlcrden söz cderkcn, bu etkileşimlcrlc ırkçılık arasındaki temel bağhıntılan ortaya koy maya çalışmakta... LeviStrauss, bıırada, "sahte evrimcilik" diye sözünü ettiği bir olguya dikkati çekerken, ırkçılık düşüncesinin tcmclinuc yatan saçmalığa da karşı çıkar... Kültürlerin eşitsizliği (çeşidiligi) ile ırkların (.sitsizligi sorununa değinirken bu çeşitliliklerin kaynağını araştırır. Kültürlcrdeki farklılaşmanın temel altyapısının nasıl gerçeklcştiöi ve bunun hangi ölçülerde birer geçerlilik durumu yarattığı konusu üzerinde özellikle durur vc kültürlerin kendi aralarında farklı biçimlerde ve yine farklı düzeylerde gelişim gösterdiğini söyler... Ayrıca, kültürün bir topîumsal örgütlenmeyi getirir oluşunu da savunur LeviStrauss... Irkçılığın barındırdığı önyargılar ve hoşEÖrüsüzlük ile ırkçıuğa karşı idcolojik karşı gelme arasındaki bağıntılara değinirken, genetik biliminin, ahlak kavramının ve çağdaş toplum kuramının gcncl bir irdclcmcsini de açımlayarak ortaya koymaktadır LeviStrauss DU yapıtında... • NOTLAR: 1) C. LevtStrauss, Anthropologte structurale II, s. 53 (Çev. TahsinYücel) 2) C. LeviStrauss, Yaban Düşünce, Yapı Kredi Yay., htanbul, 1994, s. 37. 3) C. LJvtStrauss, Yaban Düşünce, Yapı Kredi Yay., Utanbul, 1994, s. 263. 4) Edmund Leanch, LeviStrauss, Afa Yay., Utanbul, 1985, (Çev.Ayla Ortaç). 5) C. LeviStrauss, Hüzünlü Dönenceler, Yapı Kredi Yay., htanbul, 1994, (Çev.: Ötner Bozkurt) 6) Hilmi Yavuz, Yamyamlık Üzerine, YeniOrtam, 10Ocakl977. Yaban Düşünce/ Claude Le'viStrauss/Çeviren: l'absin Yücel / Yapı Kredi Yayınlart /İ46 \ Hüzünlü Dönenceler/ Claude Le'viStrauis/Çevıretf Ömer Bozkurt/apı Kredi Yayınları /4SS s CUMHURİYET KİTAP SAYI 288 lum arasında bir ilerilik ya da gerilik ayrımından söz edilemeyeceğini ortaya koymuştur. Ona göre, Bruhl'ün 'ilkel' dediği insanlar, en az bizim kadar uygardırlar; değişiklik, her iki uygarlıkta düşüncenin, oirbirinden farklı semboller sistemiyle dile getirilmesindedir. Montaigne'nin dediği gibi "Aklın kurallanna uyarak barbar diyebiliriz yamyamlara, ama bize benzemiyorlar diye barbar diycmcyiz."(6)" Irk Tarih ve Kiiltür adıyla Metis Yayınları arasında çıkan kitap, temel üç Irk, Tarih Ve Kiıttiir