Katalog

Sanatın Gcrekliliği, günümüz Türkiyesi'nde, tam zamanında ycnidcn basıldı. Kültür ve sanatın günümüzdeki yıpratılma hesaplarının, sanat adına yapıldığı söylcnen açık pazar ürünlcrinin sağlıklı değerlcndirilişi için önemli bir kılavuz çünkü. Günümüzü ve çağımızı ckonomik ilişkilcrdcn soyutlayarak çözümlemc yanlışına düşcnler içinsc önemli bir yanıtkitap. SENNUR SEZER eye dnvan.ırak sannrın gcrek lıligını böylc kesinlikle sö/ konusu cdebiliyoısuııu/.r' Sıı nat can çckişmekte. Bilimle tckııik bilgiler kapı dışarı etmiş sanatı. insanogİu Ay'a gidebılirken Ay baygını şaırlerın ne gere£>i varr1 Uçak tannlardan daha hulı, otomobil Pegasııs'tan daha kullanışlıdır. (...) Sanat insanlığın çocuklugundan ve ergenlık çağından kalma bir şey değil mir1 Artık olgıınluga crştig'imizc görc sanatsız yapanıa/ ımyı/.r1" Fnıst Fisher, Sanatın Gcrekliliği adlı kitabının son bülürnütıc bu aykırı sorularla giriyor. "Yarından Sonraki Cîüniin Düşii" başjıgını taşıyan bu bölüm, Frnst Fisher'in bu sorulara ya nıtlanyla son bııluyor. Bu yanıtlar kimi zaman, "Şurası açık ki kapitalizm sanat alanında ycni bir 'roncsans' yaratına yctc neğınden yoksundıır. Pekı ya toplumculııkr1" gıbi sorularla oluştııruluyor; kımı zaman "Evrensel mutluluk, düşlerin ger çcklcşmcsi vc tarihin dönü^ünün tamam lanmasıyla insan gclişmesimn bir gün son amacına ulaşmayacj£ı, yalnı/ca insanlıgın yalnız tarihönrcsı dıırumunıın sona erece&i' gibi kesinlemelerle. Kitabın son sa tırlarıysa lisher'in, sanatın gerekliliğiııe olan inancını yinclcr: "Çalışarak insan olan insan, dogalı yapaya dönüştürcrek hayvanlar ılünyasımian kıırtulan insan, bu yüzdeıı büyücü olan, toplumsal ger çeklig'ı yaratan insan, lıer zaman gökyüzündcn ycryüzünc atcş gctıren Promctneu«, her zaman müzig'iylc doğayı büyüle yen Orphcus olacakttr. Insanlık ölmedik çe sanat da ölmcycccktiı. ' Sanatın Gerekliliâi Sanatın Gercklilıg'i (Von der Notwcndigkclt der Kunst) adıı çalısmasının ılk basım yılı 1959. Sanatın Cîereklıli£ı, 196Cı yılında ya yımlanan San.ıt ve Birliktc Yaşama yla (Kunst uıı Kocxistenz) bütünlcşmiş. Şiir, tiyatro ve clcştiri dallarında escr veren Frnst Fisher, yazdı£ı anıları bütünleye mede 1972 yılında ülmüş,. Sanatın (tercklili^i, Almanea yayının daıı dokıu, lngilizee yayınından beş ytl sonra 1 ürkçeye çevrilip De Yayınlan'nea basılmış. Ccvat Çapan'ın bu çevırisi, o giindcn bugünc, çeşıtlı yayınevlcrınce nasılarak 8. lıaskıya ıılaşmış. 8. baskı, l\ı ycl Yayıııcvi'nee yapılmıs,. Kitap, Sanatın Görevi, Sanatın Basjangıcı, Sanat vc Kapitalizm, Öz ve Biçım, Gerçekliğin Yitirilmesi ve Buhınması bölümlerinden ve düzenli bir adhır dilinindcn olıışııyor. Kapsadıöı konular, her ku^a^ın sanatla il gıli sorularına yaıııı olatak zcnginlikte. Sanatın Cîereklili^i, sanat akımlarıyla ilgili, yinelcnen kalıpları kıran bir bakıs, açısı raşıyor. Orne^in "sanant için sanat" akımmın geçmi^ini ş,u sözlcrle veriyor I'ishcr: "Sanat için sanat Komanti/mle il gilı bir akımdı. Dcvrim sonrası bur;juva (İüzende, amacı toplıımıı ıncclcmck vc eleştirmek olan Cîerçekçiliklc birliktc doğınu^tu. Sanat için sanat da temelde gerçekçi olan büyük şaır Baudelairc'in benimscdiği tutum bıırjııva snıfının kaba y.ırareılığına, karanlık ışjerle ıığraijmasına bir karşı çıkıştı. Her şeyin satııı alınabiliı nıeta nafinc geldiği bir düııyada sanatçının "mcta" üretmemc kararından dojian bir tutumdu bu". I'rnst lisher, bu kesın yargısını, bu bakış^ açısına kar^ı yargı vermiş Walter Bcn vvamin'iıı mctinlcıiylc kaı^ılaştırmaktan çekinmc/. Benjaının'in yazdıklarında kendi tezmı desteklcyen bölümlcrin dc altını çizcr. Başlangıçta "muhalif" hir tutum olan bu akımııı yozlaşma evrelerini de anlatır. Fisher'iıı bu tutumu, bütün sanat akınlarını anlatırken sürdürdüjîü bir tavırdır, kurulu dıızene, kalıplaşmış bııkı^ açısına karşı koymak için yeni anla tıııı biçiınleri, bu biçimlerin iç çelişkileri ve zayıflıkları, sonuçta kalıplasmış bir bi çime karşı çıkmak için yaratılan bir anla Tam zamanında bir yeni basım "N tım biçımıuın kalıpla^arak ı^lcvini yitirmcsı, Sanat ve Kapıtalıtzm bölümünde ycr alan tüm sanat akımlarının anlarım şe masıdıı Kuskusuz, l'ishcr'in yoruıııunun eıı onemli ve cskinuv yanı, sımfsallığıdır. Sanatçının, kapitalist düzendeki durumu vc çaresızlığı, adına kamııoyu denılen pazann ışlcyışı, hcmcn her ülkcdc gcçcrli özcllikleriylc vurgulanır onun yorumlannda: "Kapitalist çaöda kendini oldukça garip bir durumda nuldu sanatçı. Kral Midas dokunduğu her şeyi altıtıa (,evir mişti: kapitalizm de her s,eyi "mcta "ya çcvirdi. (...) Meta ürctimi her yerdc yayılıyor, işbölümünün artması, ıijin parçalara bölünmesi, ekonomik giiçlcrin dclirsizli ği; bütün bıınlar insanlar arasmdaki do laysız ilişkilcri ortadan kaldırıyorjnsanın toplumsal gerçeklerc vc kcndisinc gıttık çe artan bir yabaneıla.'jma dııymasmı /orıınlıı kllıyordu. Böyle bir düııyada sanat bir meta, sanatçı da bir nıeta üıeticisi ol nuıştu. (...) Sanat üıiinü yarı^ma yasalaıı na her gün biraz daha çok uvmak zorıııv da kalıyordu. Sanatçı, insanlık tarıhindc ılk olarak "ozgür" bir sanatçı, "özgüı ' bir kişi oldıı; saçmalığa, dondurueu bir yalnızlıga varan bir (v.gürlüğe kavus.tu. Yarı dü^, yarı tiearet bir ugraş olılu sanat." Sanatın Gerekliligi, günümüz Türki yc'sinde, tam zamanında ycniden basıldı bcnce. Kültür vc sanatın günümüzdcki yıpratılma hcsaplarınııı, sanat adına yapıldıöı söylenen açık pazar ürünlcrinin saölıklı değerlendirilişi için önemli bir kılavuz çünkü. Günümüzü vc ca^ımızı ckonomik ilişkilcrdcn soyutlayarak çözümlemc yan lı^ına düşenler içinse önmelı bir yanıtkı tap. Dilcrim, hak ettiği gibi gcnçlerin kitaplıklarında da yerini alır. • Sanatın Gerekliliği/ V.rnst Fisher/ Türkçesı. Ccvat Çapan/ Paycl Yaytnci'i/ 224 i. Degişik Yorumlar 1 Çuvata Doldurulrrtuş Kodılor 2 Nah Kalkınırız 3 Bir Tutam Aydınlık Sı/in Momlokotto E}ok Yok Mu? 5 Momlekeiımdcn İnsan Manzaraları 6 Kuvat Mllllyo 7 Ortıan Velı 8) Mahır Çayan 9) Nasıl Btr uomokrası Istıyoruz 10) Nasıl Bir Eâılım istıyorur 11) Dnvlct vo Demokrası 12) Atatürk'bn Izlndo Btr Arpa Boyu 13) Uflur Mumcu Cınayetı 14) Uyur Idık Uyardılnr 15) ÖulünOn Solduöu Akşam Az\ı Nosln Aziz Nosln Nazım Hikmot Nazım Hıkmel (Bütün Şılrlort) (BOtun Yazılan) S.Tanıllt S.Tamltı S.Tanıllı. Bahriye Uçok Atılla Coskun Irens Molıkod Erdal Ûz nnı ıiosın Ernst Rshenln Kimliği Sanatın insanlar ve siyasal düzenler arasında sağlıklı ilctişım yolıı olduğunu savu nan l'.rnst Fisher IX99\la, o dönemdc Avusturya sınırları içindcki Komotau'da do£>mu:j. CJraz'da fclsefe ögrenimi gör müi}. Bu döncm içinde dikkati eeken bir yaşama bıçimi var: "Bir yandan ünıvcrsi^ tede felselc ö^renimini sürdürürkcn bir yandan da tabrika i^çisi olarak calı^tı ve i^çi lıareketlerine katıldı." Bu ueneyinı, r'isher'in sanatla ilgili yorumlarında sınıfsal tavır gelişrırmesinı sağlayacaktır. (')nct Sosyal Demokrat Partı sonra Avusturya Koııuinisl Partisi üyesi olan Ernst Fisher aktif politikayla uğra^tığı dönemlerde gazeteci olarak â,i calısjmüj, Neuer Österreich gazetesinı kıırmuş vc yönetmiş (1946 1959). 1959 yılından son ra yalnızea cdcbiyatla uğraşan Fisher'iıı CUMHURİYET KİTAP SAYI 288 Btr AYKIKASET VE CD Hedîyemîz ŞEZEN AKSU'ntın son çahşması olan "IŞÎK DÖĞU'DAN YÛKSELİR" Dostyevskl UJur Mumcu O.Aysu Conk Koray Erdal Atabok Ganı Möjdo Y.Kemal Y.Kemal H.Kıyafel Turan Foylzo^lu Doriomo Ortak Kitap Toktamış Ates Orhan Pamuk Turan Dursun ^ ^ , .. AYUKBÜLTENi . M S ^ a w . YARARLANIN "He>r 1 .ÖffîöÛÖ'JLİfttap stpâhşfruze î Kaset HerZöOO.000 TL.'kitap sıparişfnıze r CD hedıyt* uctıyorvz " Knsot ve CO'leri siz tercıh edîn (Yerii ofrnak üzer») Kitap bedelierıni 384690 nolu p ç&K* hosafatna yatırmnnız yeîörltdır (Ödemeli Istekler fçin lütfen 25,000 TL, pul qönclorini?.) Yerli Kaşet: 1Ş0.00Û TL..CO.; 500.00ÖTL.'"Llste Dîşı Kitap, K ı s e l ve CD iiıteyebıttıstni? " T«lffqnia,SiparfşJ8r içfr); 694 53 SG Adres: ÇaH^ağ^iyijah. Camı Sok. Huıur Ap, 8/1 Aksaray^İS^ 320.000240000425.000 70.000.600.000 310.000385.000.300 000.185 000.185.000.550.000 285.000255.000330 000375 000. Suc ve Coza Rabıta Havyar Operasyonu 19 Mucuosl ve Atatürk Seyaz Balınayı Sovmek Deraber ve Solo Kaygılar Baldaki Tuz Ince Memed (4 Cllt) Mapus Yılmaz Gürtoy Blrlsyancıom Izleri (Danlz Geımlf) Devrimd Marşla' ve Turkülor Yıne Düşünce Özgarluğu Ne Oldu Bize Yeni Hayat 165.000.365.000.1 500.000. 150.000.300.000. 200.000220.000.200.000. 600.000.300.000.250 000.240.000265.000. 350.000.900.000.