Katalog

O K U R L A R A "Eskidcn, tarihçiler ve seyyahlar; devrinin olayhırınt, sanat t'scrlerini vcya bir memleketi, çagın yaşantımu, örf vc aaetlerini yazt yolıı ile bildirirler, gelecek yüzyültua höylelikle yapıtlarını ulaştmrlard/. Bugün isc kamera vc fotoğraftn var oluşu ile, gerçeğifi cn dogrum, tıpkı o devirde yaşanıyorcasına diğer devirlere aktarılmaktadır." diyordu bir yazıstnda Ara Gülcr. Çagımızın en büyük fotoğraf satıatçılanndan biri olan Gülcr, son zaman lctrda yoğun bir yayın faaliyeti içinde. htanbul'a iliskin bir albüm, önemli sanatçdarmuza ait bir diğcr albüm vc renkli fotoğraflardan oluşan bir başka albüm. "Daha çok şey çekmem gerekir" diyen bu büyük ustamtzın, kamerastmn hep elinde olmasmı ve bizi yeni güzelliklerle tanıştırmasım diliyoruz. Kitaplar da sizlcrin elinden düşmesin hiç diyoruz. Bol kitaplı giinler!... TURHAN GÜNAY r Uygarlık tarihi ve... Zaman "Zaman tçindc Müzik", XL\\\\ Ilyasoglu'nun deyimiyle bir "müzikli kitap paketi". Bu nedenle hem okumak, hem de dinlcmck olanaklı oıuı. Yalnız bu kadar da dcğil: "Okur bu müzikli kitap pakctinde, mctin ile müzigi birlesjtirip kcndi imge gücünü Kullanabildiği ölçüde tarihin derinliklerindcn günümüzc doğru bir müzik yolculuğuna" da çıkabilir büyük tatlar alarak. M. SADIK ASLANKARA Müzik üi gelinebilir mi? Ya CD'ler? Bir yandan ilkçaüı, ortaca^ı, gotiJSi, rönesansı, barok dönemı, klasik übnemi, romantızmı, moderniznıı vb okuyacaksmız; bir vandan bunları dınlcve ceksiniz. Toplam 12 saat, 20 dakık.ıvı bulan bir süreyle iistelik. Nc büyük biı mutlukık bu böyle! llyasoölu da Sıııuış'uıuı şöyle nok lalıyor / a t e ı r "/laman t ç i n d e Müzik, lıcr miızı^ı kcndı /amaııı ıçınde dc^erlendırme, müzi^e yaklaşm.ı, niüzi^i anlama kıla vuzu" (s. XIX). Kimbilir, belki "Uygarlık Tarihi Acısmdaıı Batı Müzıgi" dc clcnebıürdı vapıtın .ıdına Kcşke, on binlercc s.ıvı basılabiİse bu yapıttan Basılabilse de tüm ilkokul lara, oıtadcrcceli okullara dagıtılıp kaynak vapıt olarak kııllamlmas! sap.lanabilsc! Evren.scl bir ıııü/ık tarı hi yerine, Batı müziğinin ta rihi de olsa değişmcz bu! Bir gun o cksıklık de gulerı lcbıhr çiınkıi. Bunım ben zerı bir düşünceyı, HomerosLin " t l i a d a ' s ı için de Hasan Hüseyin dile getiımişti yıllar önee: "Ben olsam, T ü r k ç e d c r s l c r i n d c mutlaka llyada okutnr, llya da'nın dili üzeıiııde duru iLim" (4). Batı müziğinin tarihi KtTAI Imtiyaz sahibi: Berin Nadi o Basan ve vayan: Yeni cun Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.$. > Cenel Yayın * Yönetmenl: Orhan Erlnço Cenel Yayın Koordlnatörü: Hikmet çetlnkaya c Yazıislerl Müdürlerl: Ibrahim Yildız (Sorumlu) , Dlnc Tayanc o Yayın Yönetmeni: Turhan Günay c crafik Yönetmen: > Dilek llkorur >Reklam:MedyaC T tck hir kcrc dııyulduktan sonra da ııv^ıılama vöntcmlorinin gclişnıcsı dc bir o kadar sürmüştiir. Bugiiııkü iHit.ılaıııaya anc.ık oıı altıncı yii/yıltla vanlalıilmi^tiı İlhan Mimuroğlu, hıı satırlanıı aıdmdan cklcyıp soruyor: "Ancak oıı tlokıızııncu vü/yılda, bıif;ühkii bir okııvucunıın sıkıntı çekmedcn aninyabılecejiı bir notalama az çok yerksiyor. Ilerlfiıif pek dc lıı/lı sııyıl ma/, dcfil mi?" (1). Bir dc Orhan Hançerlioğlu'nun soylcdiklcrinc kulak vcrclim istcrscniz: "(lünümüze kadar süriip gelcn uygarlık tarihini, alrmış yaşında bir insana ben/eterek şöyle bir hfsap ilcri siirülmcktcdir: Insan, yedi yaşına Kadar hayvaııdan taıksız olarak yaşamıştır. Yedi yaşında, ilk zckâ belirtisini g<)stermiş, (...) on sckiz yıl bu zckâ belimsıylc yetinmiş, (...) yirmi beş yaşında ateşı bulmuştur. . Bir yirmi yıl daha, taşları yontııp atebtc ısınaıak ba^kaca bir şcy yapmadaıı oyalanmıştu. Elli bc^ yaşında, iıısan lı£a dogrıı bir adıın dalıa atarak, ölülcrini gömmcyc başlamıştır. Bir in; vıl da taş yontııp ateşte ısınarak ve ölülcrini gömcrek gcçip gitmiştir. ...Elli sekiz yaşında onıın birdenbirc a<,ıldıgını (...) gornıekteyiz. (...) Insan, toprağı işlcmcyc başladıktan bir yıl sonra, nesabımıza görc elli dokuz yaşında (...) evlcr yapmaktadır. Altı yıl sonra da alfabeyi bulmuştur. (.. ) Iki ay sonra lliaıln yı yazmıştır. ...Yirmi beş güıı sonra Hıristiyan olmuş, bir ay sonra da Tannsal Komcdya'yı kaleme alııııştır. (...) tki gün sonra matbaayı bulmıış, ondan iki giin sonra da buhar makincsini vapmıştır. (...) Altmış yaşındaki insanımız ömrünün son saatlerindc de telgrafı, telelonu, radyoyu, televizyonu bulmuş ve u/avda dolaşnıaya başlaınıştır. Insanımızın, başka gezegenlerdcki yaşaını bir yana, sadeee dogııp büyüdüğü şıı güzelım dünyada daha on milyar yıl y.ış.ıyaca^ı unııtulmaınalıdır" (2). İlhan Mimaro^lu'nun söyledikleriyle or han llançerİRi^lu'nuıı söyledikleri birbiriySAYI 286 "İ nsunlar, söyleclikleri şarkıları kâgtt ü/erinc geçirme istcg'im dııyana ka dar y y yüzyıllar \c vü/yıllar gı.\'mi^, isy g\^, le örtüşüyor. Şiımli bunlara bakarak, insa noğlunun ıslık çalmak için bile yüzyıllar boyu çaba harcadığı. emek verdiği göz ardı cdilcbilır mi hıç? Iştc Evin tlyasoğlu'nun "Zaman tçinde Müzik" adlı yapıtıııı okurken dinlerken, bunları düşündünı ara ara (3). llyasoğlu, "Sunuş"unun ilk satırlarında şöyle diyor: "Mutlaka herkcsın, herkesin gönlündcn yükselcn, kcndinc özgü bir ezgisi vardır. IIkel boylarda da bu böyledir, çok ileri teknolojilerle donanımlı toplumlarda da. Cîönlün de duyduğunu sesinde arayan insan, her za man kendı müziğiııi yaratınış, yurattıgı müziöin ivmesine kapılıp yenilerini üretmiştir" (s. XI). "Zaman lçındc Müzik", llyasoğiu'nun deyimiyle bir "müzikli kitap paketi". Bu ne denle hem okumak, hem de dinlemek olanaklı onu. Yalnız bu kadar da değil: "Okur bu müzikli kitap pakctindc, metin ile müzigi birleştinp kendı ımgc gücünü kullanabildigi ölçiidc tarihin derinliklerinden günümüze dogru bir müzik yolculuğuna" cfa çıkabilir büyük tatlar alarak (s. XII). "Başlangıcından (jünümüze Orneklerle Batı Müziğinin Evrimi" gıbi bir alt başlığın uygun görüldüğü yapıtın, bu alt başlı^ı tam anlamıyla yansıttığını belirtmeliyim. Ûstelik ansiklopecfik bir sunuşla. Hem de klasik an siklopedicilerde görülen o "aydınlamnacı" (daha dt)ğrusu "aydııılatmacı") tavrıyla... Orneğin kitaptaki ıcnklı kutuların bir güzel tuzağa dönüştuğü, kıtapta gezıncn okurları ıısul ıısul kcndine bağlayıvertlıği görmczdcn Müzikli kitap paketi Bu kitapları birlikte okumak, buna ötckı klasiklcrı de cklcmck yabana atılır bir ılüşünce olmasa gcrek 1 lJeki devletin görevi olıııaz mı Bu? Bireylerin gelişimini saglamak d o ^ r u l t u s u n d a her eabayı göstermek zorunda de^il midır devlct? Oylcyse alıp kaynjık kitap olarak okullara dagıtsın bu yapırı! "Gcricilerin yön lendirmesindeki devlet mi yapacak b u n u " diyc sorabilirsiniz. lyi ama bireylerin; aydınlanmayla, uygarhöın verileriylc kucaklaşmasına kimkimlcr daha ne kadar engel olaoilir dersiniz? Bana kalırsa "Zaman tçinde Müzik", yayıncılıkta gelinen aşanıayı da vuıguluyor aynı zamanda. Yıllar önee Hürriyet Gösteri, pck çok şairimizin şiirlcrini sunmuştu kasetler h a l i n d c o k u r l a r ı n a . Bııgıin bir bölümii aramızda btılunmayan şairlerımizi dinleme mutlulugunu yakalamıştık. F.zgileri, yazıya geçirme isteğinin ardından bin yıllar sonra, insan bir yandan okuyup bir yandan da dinleyebilecek demek ki! Bundan sonra yayıncılıkta neler bekliyor bakalım bizi? döriintülü sincmatiyatro tarihleri, operalar, daha neler neler... "Zaman İçinde Müzik", bu alanın öncülerinden olmakla kalmıyor yalnızca. Bir yandan bu boşluğu doldururken, bir yandan temel başvuru yapıtları arasında kendinc özgiin bir ediniyor. • (1) İlhan Mimaroğlu; "Müzik Tarihi", VarhkYayınları, 1987, ss. 24 25 (2) Orhan Hançerlioğlu; " D ü ş ü n c e Tarihi", Remzi Kitabevi, 1987, ss. 2425 (3) Evin tlyasoğlu; " Z a m a n i ç i n d e Müzik", Yapı Krcdı Yayınları, 1. Baskı: Kasım 1994,2. Baskı. Mart 1995, Büyük boy 319 s. ve 10 Cl) (4) Homeros; "llyada" (Türkçesi: Azra ErhatA.Kadir), Sander Kitabevi, 1967. SAYFA 3 CUMHURİYET KİTAP