Katalog

ıçın değıl, tarihe bakarsanız anlarsımziçin KanatlıAt, Pegasos, bılıyor.sunuz, bır<,ifteatarveeunpertlerıdoğar Bu mıtolojıdcyeraltyor. Pegasos'ahınmenın şiir yazmak anlamına gelmeu ya da Pcgasos'un şairlcr atı sayılması antik değıl modern bırtasavvur, wnradan aluşmuş Sız, bu adı seçerken, "modernhğmızı mı" vurgulamak htedimz? Terstenbtrsoru KanatlıAttleçifteyt kim(ler)e attyoriunuz'^ Şiir okuyan azınlığamı? Şiir Atı isözcüğü büyük h\r eğretileme yumağı atıyor: l lep de arkasında büyük bir boşlukla birliktc bir dolulıık sergılıyor. Böylesine bayındır bir anlam lokomotifini görmemezlige gelemezdim elbet. Dil kösnül bir meta ürctir. Bıınun ucunu, baş verdiği ölçüdobırakmamalı, kullanmalı Dilbu durumda üç kaşlı çocuklar, bulanık taylar, alık gökyüzleri, fotoğraflar, gizemli uçurumlaı, denizaltları besler. Dilin bu başdönmesini yakalamak gcrekir. Usla da bağlarını ko|)arır, avare kesilir. Böyle bir anlam yükü etken oldukııllanmamda. Oku kimc attığıma gelince, şiir kendisinden başka yere atmaz oklarını, varsa yoksa kendisidir. Okun bir yerlerc gidip saplanması arızidir. Doğmak için çırpınır şiir, kimscyi bu yüzden görmcz, kinısc için varoimaz. Ondan yararlanan biziz. Lazar, 'dışarıya gel!' der, ama yanıtlamaz o bunu. Dogmuş olmak yeter ona. Okura gelince: Karışmaz ona, sınırda tutar onu. Şiir dogdugıında her şeyibırakır, yaşamaya bakar. Bunu, yani şiiri yaşarken görınck tansıktır! Anlamı bırolanak dcgUlde, birolabilirlik hıçımındi' algıladığıntz gözlenıyor "Aına şunu da iöyleyeyim. bırşıtr şıırse, anlamlıdır " ya da "Anladığımda yitırdım şıırtmı " deme gereğını duyuran ııcpeki''Şaırlerm nemeleraız vc ne\nelerdekianlamlarını tıyırtrken çektığı ı.s tıraplar mı '•> Ben, 'iizın "%ümüklüböcckleri'anlatıpnızı \cvmı\ınıdır, içimdcn "kcşkc, hıyolojt ogretn/enlcrı dc höylcanlatsa" dcmtjtı/n Bıyolo/ı nedeıııylc mı Inferno? Yoksa, ınfcrno dakı gazap mı büyülcdi, iözcukncsneolarahsızt? 'Rüzgârlar,yalınayakrüzgârlar.' Rimbaud: "Tüm anlamları sürekli bir biçimde büyük bir güçle vc bilinçli olarak altiıst crmelıdır' der. Anlam yasak bölgclere girmeli, kapıları zorlamalı, girdigi ycri de bilmcmcli, kapatılmalı, ağzını, yüzünü da^ıtmalı anlamın. Tunınmamah, sczdirmcsi, uzak varlıgı depre^meli. Bu ijjte yctmclı. Tehlikeli gezıntıler yapmalı hep dc. Böylc bir dünyada tutmalı elimizdcn. Oralara gotürmcli, oralarda da elimizi bırakıp yitmcli. Hcr şeyin tümüyle sürüldüğü bir ycrdc bulmalıyi7 kendimizi. 'Jjiir cünkü' kcndini dilc gctircn bir sözdür. (Jacobson). Bunun duyulması, özellikle de a^ılama CUMHURİYET KİTAP SAYI 261 MhanberK llhın Bcrk Jnfcmo tstaııhııl Kıtithı/ Hhanüerk/Yapt Krcdı Yayınları / S7s İnferno/ ilhan Berk/YapıKredı Yayınları /171 i yoluyla varolması her şeydir. Şiir anlaşıldığında yitirir kendini. Felaket de o zamanbaijlar. înferno'ya gelince, bazı anlatmak istedıklerımın(anlatmakdoğrudandüzyazının alanına girer, ıısu buyur etme dir hcm anlatmak) ancak diizyazı ile görünîüleycbileccğimi dıışıindıığüm için, buyoldabirkitap. Şiirbunadayanamazdı, atardı. Bunu bildiğim için elimı uzatmadım ona. İnferno gövdenin, şeylerin kitabı. Bit, sümüklübö cek.hamamböccğı, hezaren, ayraçvb. bütün kamth a( bunlar benim anlatmak istediğim, ama her seferinde de elimden kaçırdığım konulardı. Yerleri InKanatlı At/İl/uınBt •k/ ferno imiş, sonunda görYapı Kredı Yaytnları / düm. Benden 185 s. çok onlar seçtifer yerlerini. Benim ev ödemlerimdi hem onlar. I ler gün içli dışlı oldu^um. Boceklere büyük ilgi duyuyorum sonra, bir böcekbilimci olmak isterdim de... Taşlar da öylc.Taşları da görmemezlik edemem. Nerde bir taş görsem elime alnıadan edcmem. Büyüler benı taşlar. Tersten bir \oru daha Şatr İlhan Berk'in ııçbcyi olarak sancak dıktığı sözcüklcr jiir, çarpışmalardakı nuanslarm kronobiyolojisinin tw dcnemc ve giinlüklerde aynntılı hıçımdeyeralmallh.ın Hırt. st, şatr îlhan Berk'in yazar ilhan Bcrk'ı sorgulamaktan çekinmesi midir? Öncünün korktuğu öcü, yine kendı kendiniz mi? Doğrusu benim yazarlığım yoktur. Memet Fuat'ın dediğini antmsamalı: 'Elinin değdiği şeyi şiire çeviriyor.' Varsa böyle bir şey. Düzyazıya uzak yaratJmışımdır ben. Gündelik konuşmalarla ilgili dört beş satırı doğru dü rüst yazamam ben. Mektuplar hariç (mektuplarbiraz uzaktan yakından aşka benzer. Hem beyaz aşktır). Ama şu bir gcrçek: Diizyazı öğrenilir. Öğrenilen bir şeye yaratı demem ben. Büyük olan (düzyazıda) öğrenılmeyen, biçemin alanına giren, girer girmez tenin, tinin kendisi kcsilen ancak düzyazıdır: Joyce, Beckett, Sait Faik. "Necatigiİı anlamış dcğıliz " derken, bıraz da "Türk şıir okuru tlhan Berk'i anlayamadı " terzenışi var gıbi, bu cümlenizde. Gerçekten, şıır okuru hem ülkemizde hem de yurtdı^mda tlhan Berk'i anlayabildi mi, anlayabıltyormu? Petwa, Dino ve Giacomettı Her üçünde de ortak olan nokta nedir? "Yalntz şıir, agact ağaç olarak gb'rür. Bu ytizden yalnız şıırde ağaç ağaçtır " derken, ağactn kendısı de ağaç .sözcüğü arasında bir tercıh yapmıyonunuz Bu actmasızlık neden ? Ben, zaten sorduğum soruların yanıtlarınt hütünüyle alacağınıa inanmıyordum açıkçası Sorularımın, sizindüşüncelerinızi iletmekte yalnızca "mutavassıt" olarak iş göreceğını de Yıne de, teşekkürler. Teşekkür nesne.it sözcükten çok duygudur çünkü Poets vates' Çın çarpmıs ozanlar, aşkına. • Bu sorulara ropluca yaklaşacagım, bağışlansın. 'Necatıgil'i anlamış değiliz' sözüm yerini daha uzunca bir süre koruyacaktır sanırım. Biz şiire yakın bir ulus değiliz. Bu bir gerçck once. Hem şiirin bizde çok yazılması da bunu doğrulayan bir şeydir. Şiir saygı görmez bizde. Söz, hele büyük söz, baş üstünde tııtıılagelmıştir. Necatigil'i anlamış degilizin nedenleri var el bet benim için. Cemal Sureya Necatigjl'in ölümünden sonra bana: 'Çabuk unutulacak göreceksin' dedi. Biri bu. tkincisinidebaştasöyledim. Bana gelince: Bunlar benihiçilgilendirmiyor. Nedeni de açık: Ben yazmadan yapanıadığım için yazıyorum. Olmemekiçinanlayaca^ınız. Pesoa.Giacometti büyük içrekler! Dino, benim kendimi hep borçlu duydugum bir sanatçı. Dünyaya yalnız vermek için gelmiş, hiç almayan yüce bir insan. 'Ağaç yalnız şiirde ağaçtır.' derken şiire girmeyen hiçbir şeyin varolamayacağına olan inancımı belirttim. Acımasızlık değil. Sevgi. Hem yalnız agaç dcğil elbet, hiçbir şey kendinegelemez şiiregirmedikçe, asıl da kendi olamaz! Yeryüzünün kurucularıdır demez mi Hölderlin, şairler için? • S AY F A