Katalog

melı' 'Go?u donmuşya da go/unu kan burumuş teromtler' dese, bu çok daha ıyı bır ıf ade olmaz mıydı • * Çevırıde yanlışların, anlam kayıpla nnın yanı sııa e,ok sayıda ıfade bcvıık luğuna Tıırkçe'nın yanlış kullanımına da rasrlı\oru/ So/gelırnı çevmnın J6 sayfasından bıı cumle "Gemıdeyken alıştığı et rejımınden ıkı, dort ya da her ne kadarsa bacağın goturebıleceğı hız la mahrum edıleceğınden " ya da 37 sayfadan şoylebırcumle "Vetabıatıy la lanrı ıle arasındakı şıı unlu Gemı den tnış Antlaşmasında Nııh ne verdı kendıaşııetınınfedakârlıklarıvesada katı karştlığında (hayvanlar âlemının daha oncmlı fedakârlıklarını saymıyorum) nealdP ' Ben.kışiselolarak, Julıan Bamesgıbıdılduyarlıgıolan bıryazarın, boylesıne hantal bır cumle kur muş olabıleceğını dıışunmuyorum Ama, ne yazık kı, Turkçe metın bovun ca bu tıp ctımlclcrlc sık sık kaıştlaşıvo ruz Ayı ıca, ozgun mctınde olup da ek sık çevııleıı, atlanan, ıınurulan bırçok cumle demevcut Dizelerden denizlere denizlerden dizelere vJrhan Tüleylioğlu'nu Anadolu Ekıni, Çağdaş Türk Dili, Milhyet Sanat, Evrensel Kultür dergılennden tanıyoruz. Bu dergilerdekı ürünlerınden bir demet derlemış Tiılcylioğlu. ABDÜLKADİR PAKSOY Orhan Tüleylio&lu'dan "Anlann Tetigi" ozcukleı uyur ^amkırıkJarı ıçınde' "" Bu dı/e (berceste mısra), ü ı Dil blPliğinde tutarsızlıklar han TulcvlıoĞİu'nun "Anlann Tetığı" Ben yandan, <,e\ırıdc dıl bırlığı açı adını taşıyan ılk kıtabından sından tutarsızlıklarda var Çevırmen, "Sozcukler uyur" Onları uyandıran, eskı ve yenı sozcuklerın her ıkısıne de ycşerten can veren sjaırdır Bukolayol aynı anda yeı vermekten kaçınmıyor muyor elbct Onun ıçın de ' camkırık Sozgelımı 'ınsıyak' da dıyor, 'ıçgudu' ları ıçınde' dıye tamamJamış dı/esını dt dıyor, 'ruh halı'nı de kullanıyor 'ha şaır Şaır de ^ıu de tehlıkelıdır Bır yı kıntının altından yaralı bır ınsanı kur letı ruhıye'yı de 'Beğenı sahıbı' demek tarmakgıbıdır^ııryazmak Eğerdıkkat varkcn, 'zcvkı selım sahıbı' demeyı lı olmazsanı/ ınsanı kurtaıamazsınız yeglıyor, 'hıç bagdaşma7' dcmek var tnsanı kuıtaranıadıgınız gıbı kendını/ ken 'hıç kabılı telıf dcğıl' dıyor Doğ de olebılırsınız ijaırı de ^ıırı dc oldure rusu, (ulıan Barnes gıbı ycnılıkçı bır bılırsım/ l^tc şaırlık burada başlıyor, yazarın, bu denh eskı bır dılle yazdığı olumugozealmakla nı duşunmek hem tuhat, hem de yanılKımılerı silahların tctığını (,ckcr, %aır tıcı de ' anlann tetığı"nı Ama kımseyı vur Çevırıde gozlemledığım butun bu ma/ ^aır, kendındcn başka O an kı ne bır esrıme halıdır ne de tam bır uyanık eksıklıklere ve aksamalara karşın, çe lık Ikısının arasında bır yerde, yalııızca vırmenlık çılesını paylaştığım Sayın saırın dokunabıldı^ı bır ortamdadır Aımagan Anar'ın emeğıne, kanımca Lsın perılerının adımlarınm dtıyıılduğu bıraz boşa gıtmış emegıne karşı dıye ycrdc I^tc orada dokunur tetığıne saır cek bır şeyım yok Ama, boylesıne eş Dokunur dokunmaz da sozcukJer kat sız bır kıtabı, redaksıyon yaptırma zah lanır Ba^lar yenı bır Sımurg yolculuftu metıne katlanmadan, ustelık son dereO an, aslında, ıkı son arasındakı sonsu7 cc o^ensızce yayımlayan yayımcılara luöa açılan penceredır Şaırın pencere karşı var Oyle bır yayımcı duşununuz sıdır Her şaırın penceresı de kendıne kı, kıtaptakı tum dorduncu bolumun ozgudur Orhan Tuleylıoğlu da kendın ce penceteler acıyor dızeleı lyle uzcrıne temellendığı resmı *( ) Gerıeault'nun Mcdusanın Salı adlı kapandısayfalar tablosunu, ıvı bu kâgıda degıl dc, tersı ve Dir oncekını yaraladı gece ne, resmın hıçbır fıguıunun see,ılmedı so7cuklcr uyur camkırıkları ıçınde" gı, kapkara, sıradan bu kâğıda basabı (BırdkllerşeyOyleKalsın.si 40) lıyor1 Yayımcının comertlığıne ve be Ya buııdai) sonrasi'' Şaırın bıze arala ğenı sahıplıgıne dıyecek yok1 Sızı go dığı bu pcnccrcdcn dısanya bakınca nulden kutlarım yayımcı bey' • gordukltrımi7') Dızeler nm hangı de nırlere gonırur^ Ya o denizlerden dıze Dipnotları: lere donerken gorduklcnınız'1 l^te bu rada hcrkes kendı adına konuş,maya (1) Flaubert'in Papağanı; ]ulıan dıkkat ctmelı derım Çunku her okuya Barnet Çcvıren $avkar Altınel, Can nın duyumsaması ba^kadır Aynı olsa Yayınları, AğuUm 19X9 "Bayağı yolunmuş CJUZ btr papafcana orada !}iırden soz etmcnın olanağı olur ınu'1 Yukarıda bır dızeden yola cıkarak daırdır" Serdar Rı/at Kırkoğlu, AR yazdıklarım benım kendımce üuyum GOSDergiM.Şuhat ]lM) samalarım Bıı başkası bas,ka bır bıçıın (2) 10 1/2 Bolumde Dunya Tarihi; dedııyumsar Şaıı de tum bunlara kcn ]ulıanliarncs, Çcvıren ArmağanAnar dı yamacindan bakıp mustchzî gulum AlAYaywlart,Kasıml994 seyebılır Onun ıçın şaırı anlamak, he 'S le hele onu yargılayıp not vermek ne haddımıze' Bi7im ı%ımi7, ^aıtın bızı dı7elerıylc gotuıdugu denizlerden cl etmek Şaıryalnız ınsandır Yaşamın yalni7İı gını kendı yalnı/lığını ınsanınyalnı/h gınısureklıduyan duyurandıı Onu,v ırınıvaredenbuyalnızlıktır Orhan Tuleylıoğlu'nun ^ıırlerınde de bu şaırce yalnı/lıgı, hemen her dızede duyuyoı, duyumsuvoı uı Şıırının en belırgm yanı bu Kıtabımn kapak resmı (UmıtOğmel) debu durıımu ona\ lar gıbı Gctc SıjahgokteAy yalnız Yıldızlar yeryuzune şaırın masasının altına duşmuşleı Masada kırmızı sarap kadenı yarıııı Sandal>c bo$ "Yalnızlık payla şılmaz" dıyen şaırın haklılığının kanıtı gıbı, sandalyenın karşısında başka s>an dalye yok "yagmuryaöıyoı herdamlacık yuzumecarpınca susııyor' dıyor şaır Anımsama adlı şıırınde (sf 45) Susan yafimur damlalarının yalnızlı ğını, daha cfoğrtısıı kendı yalnızlığımızı nasıl da derınden duyuyoruz Şaır aynı zamanda çağının, yaşadığı tpplumsa! <,evrenın cn duyarlı tanıgıdır Otc kı tanıklardan farkı tanıklıöını soz cuklerı plastık değerlenylc kuılanarak dıle getırmesıdır Orhan Tuleyhog lu'nun bırçok şıırınde bu tanıklığın i7İe rınıgoruyoru7 "( ) gıın bıçafiın sııtındadoguyor kuşların yuzlerden goçetmesıyle başlayan ruzgâr sevgılerınarasına uçurumae.ar" dızelerı bana, ıcınde bulunduöumuz toplumsal koşulları bır kc7 dana dıı yumsattı Her doğan gıın bır oncekın den daha kara Gerıcılıkazgınlaştı Dın sel ırksal dogmalarla robotlaştırılan kara kalabalıklar ozgurlugumuzu teh dıt cdıyor Bu yctmıyormuş gıbı, dost olması gerekenlerın bırbırlerıne kaışı duyarsi7laşması daha da deıınden yara lıyor ınsanı şaırın dcdıgı gıbı, uçurutn laraçıyor îşte şıır bu, seçılmış sozcuklerın yan yana, alt alta getırılmesıyle ulaşılan mu /ık Uyakla, rıtımle ic, scs uyumuyla saglanan "mu7ik" de^ıl Tıpkı bır scn fonı dınlerken vc dınledıkren sonra bi7dcoluşantat Şımdıveburadanındışında, bızı bır yerlere, otelctegoturen Şıırle muzık arasındakı ortak yandır aynı zamanda bu Yalnız muzıkle dcğıl, resımle vc otekı guzel sanat dalları ıle de şıırın ortak dılıburadankaynaklanıyor Orhan Tuleylıoglu'nun gelenekJe arası nasıl < Bence bır şaır hakkında ya * zacak bır şcyler bıılabılıyorsak, onda murlaka geleneğın nıotıflcrını de bııla bılırı/ Gelenekten kopuk bır sanat ola 3 bılıı nıı Sanmıyorum Gelencğe karşı olduklarını soylcyen s.ınarçılarda bıle gekneğıni7lerınıgoruıu/ I H Goınb rıch Sanarın Oykusu adlı o aslında sa natın en sanatsal tarıhı olan ve Bedret tın Comert'ın an Turk<,esı ıle dılımıze kazandınlan kıtabında şovlc dıyor " ( ) Nıtekım gelenekle ba^larını kopar mış olan sanatcı da, ^abalarına anlam veren durtuyu bu geleneğe bor^luduı ( )" Bugun ^agdaş Tıırk şıırınde bulu nan eskı Halk ve Dıvan şıırı etkısını yadsıyamayı/ ' AynaŞıırlerı" dıyeadlandı rılan ve Dıvan şıırımı/ın bır kalıtı sayı lan "yuz" ımgesının çok yaygın oldugu nugoruyoruz,o7ellıklegençşaırlerara sında Orhan 1 uleylıoğlu da bu şaırler den bırı Aynaların lıakkını verıyor ken dınce "ve yuzler cografyasında donup kalan gozlerıni7" "takvım yapıakJarın da/dınlendıyu/umsustu","vebıranla mısoyundu vuzun" "oylcvscyu7İerını zı/ namluya surup bckleyın ' Yalni7 bu aynada sadece se\gılının yıı/unu de ğıl, yukarıdakı dızelercle de olduöu gıbı, toplumun yuzunu goruyoruz daha çok Hergungotdugumuzyuzlerınardında kı yuzlerı Kendıne dofiru koşmayabaşladı gıt gıde daha derıne anlamın son noktasına" dıye bır gırış yapmış şaır kıtabımn ılk nolumune (Sozcuklerın Arıtmetıgı) Sadece bu gı rış bolıımuntic değıl şaııın tum şıırlc rınde bır "kendıne koşu" kendını ranı ma çabası vaı Onunla bırlıkte bi7 de kenuımızı tanımaya çabalıyorıi7 Her kes kendını bır bıcımde tanımava çalı şır, ressam resmıyle vonutçu yonutlarıyla, şau de şıır^k Ama bu tanıma ça basının sonu yoktur Nıtekım bıınu Anlann Tetıöı'nın ıkıncı bolumundc (Korıdorun Sonu) goruyoruz "Hıç kımse ağzını açamıyor/ korıdorun sonu uçurum dofturuyor" Daha ılk kıtabı ıle bu gıi7ellıklerı bı/e duyumsatan bır genç şaırle karşı kaışı yayi7 Fdebıyatımızda şaırler ıçın bır geleneğın varlığı daha yadsınmaz Once dergılerde tek tek urunlcrı ıle gorıın mek, eskılerın devımı ıle "arz ı endam ' etmek, sonra da dergılerın sıı/gccinden geçen bu urunlerı kıtap lıalıne getır mek Son yıllarda bu gelcncgc pek a/ kı şı uyuyor Ozcllıklc genç şaırler, hıçbır edebıyat dergısınde gorunmeden, hop dıye şıır kıtabı çıkarıverıyorlar Orhan Tuleylıoğlu bu şaırlerden değıl Onu Anadolu bkını, (Çağdaş Turk Ddı, Mıl lıyet Sanat Lvıensel Kulturdergılerı ıle Cumhurıyet gazetesınden tanıyoru/ Şımdı bu urunlcrı bır butun olarak kar şımızda Yalnız, dergıleıde yayımlanan tum şıırlennı de almamış Tuleylıoğlu bır se^me mı yapmış yoksa bıından son rakı kıtaplanna mı bırakmış, bılemıyo rum Şımdılık Anlann Tetığı ıle yıi7 vu zeyız Okuyun Anlann Tetıgı'nı, scveceksınız • Anlann Teriği/ Orhan Tuleylıoğlu/ Prcnpero Yayınları/Eylul 1994 C U M H U R I Y E T K İ T A P SAYI 261 SAYFA 19 I