Katalog

O K U R L A R A llhan Berk, çok kısa sayılacak bir süreden sonra yeniden geldi dergimizin kapağına. Bunun nedenıaçtk; Berk sürekli kitap yayımyorson birytldır. Bugünlerde üçkitabıyla biraen geldi okurlannın karşısına. Bunlardan biri, şairin ilk kitabt sayılan "İstanbulKitabı'mn yeni basırm, diğerleri ise deneme /günlük 'lerinden olusan "înferno" ve kendisiyle yapılmtş söyleşileri bir araya getiren "KanatlıAt". Berk'in şiirlerinden yapılmış seçmeler ve kitaplannâan bazılart da dünyamn çesitli dillerine çeviriîerck yayımlantyor ardı ardına. Berk'le yapttjhmız ve sayfalartmızda yer alan söyleşi sairin yeni yayımlanan son üç kitabı üzerine. Berk şiiriiçin ipuçlartyla dolu söyfeşimizi seveceğinizi umuyomz. Dergimiz bu hafta siir ağmıklı gibigörünüyor; HulkiAktunç, Oktay Taftalı, Orban Tüleylioğlu 'nun kitaplarıyla ilgiliyazılar var sayfalarımızaa ve her zaman olduğu gibi ŞiirAtlast. Onümüzdeki haftalarda daha zengin dergilerde buluşmak üzere bolkitaph günler! TURHAN GÜNAY Mehmet Kebii Hatemi Barazdan bir semt tarihi Beylerbeyi Istanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür tşlcri Daire Başkanlığı'nın yayımladığı kitapların sayısı giderek artıyor. Özellikle Istanbul'u ve tstanbul'da yaşayan ünlüleri konu alan kitaplar hayli özenli basılıyor. Başkanlığın yayımladığı son kitap ise tstanbul'un bir semti; Beylerbeyi ile ilgili. Aşağıya Mehmet Rebii Hatemi Baraz'ın kitaba yazdığı "Önsöz"ü vc Beylerbeyi adının nereden geldiğini anlatan bölümü alıyoruz. T Imtlyaz sahibi: Berln Nadl o Basan ve Yayarv Yeni Cün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.$. o Cenel vayın Yönetmenl: Orfian Ertnc ' cenel Yayın Koordinatöru: Hlkmet Cetlnkaya o Yazı Islerl Müdürlerl: Ibrahim Yildız, Dlnç Tayanc (Sorumluı o Yayın YOnetmenl: Turtian Cünay o Craflk Yönetmen: Dllek llkorurc Reklam: Reha ı$ıtman TAIP CUMHURİYET L cşritat Meraklısı Bcyzâdc Takımının Oturduğu Bir Kibar Scmt Beylerbeyi" adlı kitabım Bizans ileOsmanlı împaratorluklarına asırlarca başkentlik etmiş eşsiz Istanbıılumuzun nahiyelerinden biri olan " Beylerbeyi Semti"nin tarihidir. tstanhııl'un her semtinde olduğu gibi Turk'un kültürü, sosyal yaşamı ve sanatıyla ilgili zengin mirasımızın bilinmeyen veya az bilinen taraflarını ara^tırmaya başlamam 1944 yıLnda rahmetli tarihçi ve yazar Reşat Ekrem Koçu Bey'i tanımam, feyz almam ve onun teşviki ile olmuştur. Bu kitabın içinde: Beylerbeyi'nde Bizans Devri Kalıntıları, Osmanlı împaratorluğu Devri Beylerbeyi ile Cumhuriyetimizin 1950 yılına kadar olan Beylerbeyi'nde sanat eserleri, Beylerbeyi'nde doğanlar, başka semderde doğup Beylerbeyi'nde oturanlar, Beylerbeyi'ne eser vermiş olanlar ile Beylerbeyi'nin renkli simalarını ihtiva etmektedir. Çalışmalarım sırasında tek tek evlerden topladıgım eski Türkçe belgeleri, eski lstanbul fotoğrafları ile gravürler, çektiğim fo toğralları ve sokaklarda çizdigim resimler, araştırdığım kaynaklar alfabetik bir sıra içinde sizlere tanıtmaya çalışılmıştır. Ancak 1950yılında Beylerbeyi'nden ailece taşınmak mecburiyetinde kalışımızın sonunda bııtun bu çalışmalar 1985 yılına gelinceye kadar kutüphanemin bir köşesinde saklıkalmıştır. 1986 yılında aile dostlarımın ve çalışmalarım sırasında kaybettiğım Başbakanlık Arşivi Genel Müdür Muavinliğinden emekli rahmetli Raııf Tuncay'ın ısrarlarının yanı sıra, bir Beylerbeyi çocuğu olarak ve Hocam Reşar Rkrem Bcy'in hatırasına hürmcten yeniden çalışmalara başladım ve 1993 yılı ortalarında bu tarihî eseri tamamlamaya muvaffakoldum. Bu çalışmalarım sırasında bana yardımlarını esirgemeyen lstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakiiltesı Arkeoloji ve Sanat Tarihi 261 Bölümü Başkanı emekli Prof. Dr. Semavi Eyice Bey'c, Araştırmacı vc Kitabe uzmanı Şinasi Akbatu Bey'e, Islâm TarihSanat ve Kültür Araştırma ı Mcrkezi'nden rahmetli Edip Özkale Bey'e, Deniz Müzesi Tarihi Arşiv Müdürü Dr lskender Pala Bey'e, Topkapı Müzesi uzmanlarından Nedret Bayraktar Hanımefendi'ye, Cumhuriyet Gazetesi Arşiv ve Fotoğrafhanesı'ne, beni kırk yıl sonra yeniden evlcrine kabul eden bütün Beylerbeyililer'c ve bana çalışma gücü veren mektubu ile Çelik Gülersoy Bey'e teşekkürü bir borç bilirim. Semt bugünkü adını İJçunçu Sultan Murad'ın "Beylerbeyisi" mıru Âlem Mehmet Paşa'nın YalıSarayı ile bahçcsinin burada bulunması dolayısıyla "Beylerbeyi" olarak almıştır.(l) Beylerbeyi payeli Mehmet Paşa ise: Maraş kurası (köyleri) Ermenileri'nden birinin mahdumu olup çocukluğunda Üzeyrbeyi Başoğlu Kaya Bey'e intisab ile ihtida etmiş yani (Müslüman olmuş) ve mirin saydüşikârda da şöhretinden yani (avcıhğından) istifadeeylemiştir. Mirimumaileyh bunu diğer birkaç gıl Beylerbeyi 8emtlnin AA Nereden Gellyor mânla yani (hizmetkârlarla) Şehzâde Selimi I lânı Sanî hazretlerine hediye ve takdim eylemiştir. Amasya'da beraber bulunup cülusıı hümâyunlarını müteakip yani (Padişah olunca) kendisideBüyükmirahuryani (sarayda at işlerine bakanların en büyüğü) olmuştur. Sultan Üçüncü Murad'ın devrinde ise; (H. 991M. 1583)'te Yeniçeri Aga'sıolup, (H. 992M. 1584) 'te Beylerbeyi yani (Eyâlet umumîvalisi)payesiihsanbuyrulmuştur. (H. 994M. 1585)'tc Ağa'lıktan azil edilmiş, Endurunu Hümâyun'a girmiştir. (H. 995M. 1586)'ta Vezâret payesıykMusahibi Pâdişahî ve Osman Paşa sefere azimetinde Endurunu Hümâyun'da Müdiri Umumî olmuştur. Badehu Mutemet'i Hümayun olup Huzuru Hümâyun'da iken vüzera dışarda bekler ıdiler. Islahı sikkeye memuriyeti ve Doğancılıkda mahareti olup nüfuzu, sadrazam ve vüzeranın üstünde idi. (H. 997M. 1588)'de ayaklanan Yeniçeriler tarafından öldürülmüştür. (2) XVII. asrın ilk yıllarının hemen bitimine yakın yaşamış olan Evliyâ Çelebi ise Beylerbeyi ismini hiç kullanmamaktadır. Seyyâhatnâmesinde, Boğaz'a inerken Kuzguncuk'tan îstavroz'a, oradan da Çengelköyü'negeçmektedir. (3) • Kaynakça: (1) ÜsküJar lartbı, 1976/77 Cılt 2, Sahı/e 194/195, Yazan.lbrahtmHakktKonyalt (2)Sıctllı Osmanı, H. 1308/U5M. 1890/97, Cılt: 4, Sahı/e: 127, Yazan: MehmetSureyya ())Evltyâ Çelebi Seyyâhatnâmest, H 1050/92M 1654/81, Cilt. 2, Sahi/e 168, Yazan Mehmet Zıllioğlu, Türkçeleftiren Zuhurt Dantjman, 1969. Beylerbeyi / Araştıran ve Derlcyen: MchmedKebiıHâtemı' Baraz / îstanbul Büyük Şehir Belediyesi Kültür îslerı Daıre Başkanlığt Y'aymlanI'?/'5 r 1938 /1950 yıllan arasında Beylerbeyl vapur isketesl S A Y F A 3 K İ T A P SAV/