Katalog

dar sayısız eevimıenin gözdesi oldu Eluard ve şiirı. Du/.va/ılaıından yanı laıı bir derjeme Ozan ve Gölgesi adıyla (Çev.: O z d c m i r tnee) yayınılandt. Pıiııl Eluard'ın ^iiirlerinı Türkçe'ye en (,ok eeviren de Sait Maden oldu. Son olarak Cem Yayınları'nm Şiir Anıtları di/isine bir anıtceviri kitabı kazandı ran M.ıden, bıı kitapta, Eluard'ın sayısı kııkı a^an bıitıın yapıtlantulan seçnıeler yapmı^tı. Yakm bir zamanda şair Eıay (lanberk, bir "yervu/ü ^aiıi" ola rak Eluard'ın ya^amını ve yapıtını yenideıı kitaplasjırdı BİYOGRAFİ Paul Eluard 18951952 1895 14 aralıkta SaintDcnis'tlc ılo^clu. 1908 Paris'eyerleşti, ClignanCourt'da okudu. 1912 Davos'taki sanatoryumda Cîala ile karşılaştı. 1913 Kendi parasıyla Premiers Poemes'i bastırdı. 1917 Cîala ile evlendi. 1924 Dünya gezisi için Marsilya'dan yola çıktı. 1926 Capitale de la Douleur (Acının Başkenti) yayımlandı. 1930Gala'danaynldı. 1932 La Vie immediate. 1934 Nusçh ile evlendi. 1936 Şiir Üzerine Notlar: Breton ile hazırladı. Şiirsel gerçeklik üzerine Londra'da konferans verdi. 1938 Breton ile yolları ayrıldı. 1941 Seçme şürleri yayımladı (19141941). 1945 Parrot'nun Eluard kitabı çıktı. 1946 Dünya yolculukları. Nucsh'un ölümü (28 kasım). 1950 Çekoslavakya, Bulgaristan, Rusya yolculukları. 1951 Dominique ile evlilik. 1952 Cenevre KonferansıMoskova yolculuğu. Eluard'ın ölümü (18 kasım). Sürrealist anlatı " E l u a ı d ' ı n yen bııgiııı n e d i r ? " Bu sorıı, yine bir Eluard u/.manı olan (,olette Ckıedj'den gelıyor. Paul Eluaıd'ın bııgiin yine vaıolduğunu söyleyen (uıedj, jfiıir üzerine tez hazırladığı sıralur da Jean Marcenae'tan da yurdım görmüştii. 1982de Eluard'ın me/aıını ziyarete giden Guedj; Ncrval'in ve Musset'nin de me/arlarının bulundugu PereEaclıaise mezarlığında, bekçinin onca tanınmış mezar d u r u ı k e n niye Elııard, diye soımasına karşjlık, Elııard'ı ycni toprağa verdiğini sriylemi^ti. Zira Cîııedj, o günlerde tezini ycni bitirmişti. Biiyiik şaiirlcrin yaşının olnıadığını söyleycn Colettte Ciuedj, sürrcalistler arasında c*n az tanınnıı^ olan; manifes toların yazaıhğına ve sürrealist imgeııin kuramına imza atmamısj olan; Aragon gibi sürrealist anlatıya (Paris Köylüsü) b u l a ş m a m ı ş olan E l u a r d ' ı n , L'amour la poesie, Capitale de la Douleur ve Le Phenix ilc en iyi aşk şiirile rini yazdığını söylüyor. Kuramcı Breton gibi Eluard da şiir iizerine bitmek bilmeyen konferanslar verdi. Oyle kı Eluard, 1936 yılına ka dar (şairin baglanmalı şiıre başladığı tarilı) "insan yüzliı" bir sürrealiznıe can verdi. Eluard'ın birı^ok dizesinin bugün Saraybosna'da, (.ezayir'de ve R u a n d a ' d a korkunç. bir g ü n c e l l i k l e karşı karşıya kaldığıni kim yadsıyabi 1 lirr Paul Eluard'ın yüzüncü doğum yılı olması nedeniyle Fransa da bircok etkinlik suruyor. Buard amlıyor 1995in, E l u a ı d ' m yüzüncü d o ğ u m yılı olması nedeniyle l'ıansa'da bii(,ok etkinlik başladı ve siirüyor. Kuzeyden güneye giden paylaşım eizgisinde, şa irin d o ğ d u ğ u Saint D e n ı s ' d e oldugu kadar (Eluard Müzcsi'nin de bulunduğu yer) N i c e ' d e de, Les mots la vie dergisi çevresinde t o p l a n a n CJroupe Eluard bir kollok düzenledi. Matisse Müzesi de bu toplantıya katkıda bu l u n d u . I'otoğıaltan elyazısına k a d a r birçok sergi ve gosteriyle Eluard anılı yor. Bernard Noel, güniımüz şiirini Eluartl'dan basjayarak sorgulama tasarısını gündeme getirdi. Eluard, Acının Başkenti adını taşıyan şiirinde şöyle diyordu: "Vc eger hiçbir şey kalmadıysa ak Iımda ya^amadığımdan Cjözlerinin her zaman görmedigindendir beni" !}iir, bugün yıne bir akıntının sırtmda başkenrinc akıp giderken yanında bir b ü y ü g ü n ü , yani c k m e ğ i g ö t ü r ü y o r . Çiinku Eluard ne demişti; "Ekmek şiirden daha vararlıdır." • EluartTın yüzüncü yaşında güzel bir kitap BEHZAT AY Çujîda!} l'ransız şiırınin dortıklanııdan Paul Elııard'la ilgılı öncmle, özenle hazirlanmış kitabı mıirekkebi kurunıadan okudum. Kitabı Eray Cnnberk hazırlamış. Bildigiırıiz gibi (lanberk, şairliğinin yanında birçok şairden şiirler de çcvirmi^tir. Dahası, Mao Zcdung, Dosnos, Praverı, A Mochdo'dan çevııdigi sjiirleri kiiaplaştırmıştır. Bir de A. Kadir'ie yaptığı şiirler kitaplaşmiîjtır. Eluard'ın pek çok şiırlerirıi çevircn Canberk, hazıılachgi kita bı günii cününe Rluaıd'ın 4^ oliinı yıklönümundc yayııııhi' nıı,. Eluıırd, 18 Kasım 19'52'de öln»Ü!}lür. Nc ilginç 199'5'in I S < kasınnnda kitabı ediınlını Bir de kit.ıbın, Eluard'ın lUO, do jîiım yıklöniimünde yayımlanmış olması ilginc... l'.lııard, 14 Aralık 1895'uParis yakınlarmdaki Saint Deııi.s de do^ar. Babası sayman, annesi tcr/idir. Paıis'te oruıoktılda okur. Akciger sayrılığııulan otiirü öfirenimine ara vereıek Davos Snnatoryıımu'nda vatar. Burada yatarken Gala adlı bir Rus kızıyla tanısjir ve sever. Bir yandan da Whitman'jn "Çi men Yaprakları'nı okur, haııl hani... 1.V1Î ve 1914 yıllarında birer i}iir kitabı vnyınılar ketulı parjsıvla. Aına soıııa bu iki kirabını da \'ok edcı Birinci 1 )üny,ı S.ıvaşı başlavmca askeıc alııııı | 9 ] 7 ' d e (îala ileevlenir, Paris'c döner. Bir yıl sonra bir kızı olıır. I919'da Dadacılar'a katılır. 1924'tegizlicc Marsilyd'daıı bir gemiyle 7 aylık Uzakdoğu gezisine ç|km. 1926'da Konıünisl Panisi'ne girer. 1928 kı^ını yine s.ııı.ıun yuniılii geçırir 195()'da Cîala'd.ııı ayrılır, Nusch'l.ı 17 yıl sürecek birlikLeiikleri başlar. S 19}3'te Komünıst Partisi'ndcıı ayrılır. Ama, 19^4'tc "Faiji/m Tehlikesine K.ıışı ()rr.ık ÇJIV rı"vl imzakır ve ayııı günleıdc"1 lalk Cîülü'nü yayımlar 19Wı"da Ispanya le Savasji'nda 1'iaiHo yandaşlarına karşı Cuınlıuriyetciler'i uırnr. "Davanışma" adlı yapıtını Ispjnya (Jumhuriyetcileri'ne yardıın in satışa sıınar. 19^9'da tkinei ünya Savasji'nın başlamasıyla askerı .ılınn 1940'da ferhis olur ve Paris'e döneı 1941 'dc Fransız Direrıi^ Hareketı'ne katılıı Bıınl.ı da yetitmıeyerek 1942Vle yeıuden Konıüniht Partisi'ne giıeı. 1944te Direnış Nişam'yla ödüllendirilir. 1946'da (,',1koslovjkya, halya, Yugoslav\.ı M Yıın.ınıstan'a c.ıünlı t<l<)rak konıı^ınalar.ı i'i der Isvieıe'de bulıındugu sır.ı e^ıııın oliiııuınu (iftrcniv, koyıı biı lsaı.ınisarlii',.1 kapılır. 19 ),s dı lniı.()k ıılkt ılı lı.ıtı^ ve o/^ürlügüu MJztülügünü yjpar. 1949'da Paris'te toplanan Dünya Barış Kurııltdyrna katıltr. Aynı kuruluşun Meksık.ı'daki toplaıuısında taıusjtığı Domieue Lomar'la evleuiı. Eluard, 1949'da Yunanistan'a gidetck Yunan Partizanları'na katılıı... I95()'de Çekoslovakya ve Sovyerler Birligi'ıte gider. 1952"de Victor Hugo'nun 150. dogunı vılı ve Gogol'iın 100. ölürıı yıulöniimii nedenıvle Moskova da yapılan törenlcro katılır. Aynı yılın 18 kasınnnda Paris'te yürck bunalıınuıdan (kalp kıi/inden) ölür... Eluard'ın yaşamını ilgınç bulduğunı için yıl yıl yazdım... Eray (Canberk, ha/ırladıgı kita ba kendi çevirdiği Eluard şjırlerinin \.ini sıra, C ,ın Yüccl, Adlı MOI.HI,>> Kıulret Aksal. Enis Batıır, ( Vdeııııı Asal, ()kUV Kıl.ıt, M.(. Aıulay < )ılıan Vdi, S.ıb.ılıarrın Eyuboglu, Said Madeıı ve A. Kadır'in çevıri UriiHİcn scttiklerını de .ılmış, işı ile elnıı^ . Melilı revdet Anday ık ()rhan Veli'nin birlikie Tüikeıkştir dıkkrı "Hürriyet"i belki anıın sayacaksınız; hani, "Ûkul defterlerime Sırama ağaçlara Kutnlnr üstüne karlar üstüne Yazardım adını" diye başlıvordıı. Vede A K.ulır'ın, "Asıl Adalel" adiyl.ı fürkçcleştirdiği. "in,şanlarda tek sıcak kanun Uzümden ^arap yapmaları fÇömürden ate^ yapmalnrı Opücüklerdcn insan yapmuları" ıli/elerıyle başkıvan o gu/eliın siiıi . (fiizel. o/ıiih kıı.ıbııı yaprakliirıtıı çevırırken korkuyorsunıı/. liiks baskısından otiirü; anıa ıleıli toplıı bir l''ltıard ın ı.eleıııesine de s,ılu|ı olııyoı * Paul Kluard/ hr.ıy CınbcıH Kavram Yayınlanı Ka\ını ll)'J ' CUMHURİYET KİTAP SAYI 304 SAYFA 11