Katalog

ÜSKJJDAH İ5KELL / • * « • » • « riLYDANI TANZIH PROJ E bi ÖLÇÛ ı soo il ^rS^^ptUskudar Iskele Meydanı H Prost (24 Temmuz 1937) Planda safldan sola. Araba Vapuru Iskelesı. bılet gışesı, tek katlı ıskele bınası, Tramvay durak yeri, Otomcbıl durak yerı göze çarpmaktadır Meydan ve yöresi bınalardan anndırılarak camıye tam bır göruntu verılmıştır dı Bu savajtan ka«,an ku<,uk bır Megaralı toplulugu, şımdıkı lstanbul'un bulunduğu bolgeye geldıler ve Sa rayburnu yarımadası ustunde koylerını kurdular, taj tan topraktan surlar ınşa ettıler Daha sonra ba^ka akınlar gclıp geçtı Persler Yunanlılar Sonra Romalılar SeptımusSeverıus, III yuz yıl bajında kentı once baştan aşağıya yakıp yıktı, son1a yenı baştan ımar ettı Bugunku Demırkapı hızala rından başjayan surların yerınde ve bır uıu Emınonu, otekı ucu Çatladıkapı hızalarında olan yenı ve daha gut,lu surlar yaptırdı IV yuzyıl başında Roma Imparator lugu'nun merkezı Istanbul'a taşındı Imparatoı I heo dtısıus 7amanında ^ımdıkı surlar ın^a edıldı VI yu/yılda bır başka Imparator I Anastas, Karadenız'den Marmara'ya kadar uzanacak ve ku7eyden geltLek Got akınlarını durdurmaya yarayacak bır ıkınu Çın seddı tasarladı, takat gervekle^tıremedı Butun bu tarıhler bo yuıua kent, ımar edıldıgı kadar tahrıp de edıldı Bırınu Theodosıus, Mısır'dakı Luxor tapınagından bır dı kılıta$ getırıp Hıpodrom'a dıktırdı, ama ote yandan pu ta tapanların sanatlarını temsıl eden cskı lapınaklar yıktınldı Justınıanus /amanında Nıka ısyancıları, kentın pck ı,ok anıtsal bınasını yaktılar On ut,uncu yu/yıl ba şında I atınlcr dc Istanbul'u bır daha eskı gorkemını ve 7engınlıgıııı goremeyecek bı^ımde tahrıp ettıler Fatıh Mehmet, ımparatorluğunun merkezını 1454 yı lında Iitanbul'a ta^ıdı ve kentı yenıden ımar etmeye baj) ladı Bu uııhlerdcn sonra Isianbul, XIX yuzyılın ba ^ına kadar yabancı guı,lerın tehdıdıne ugramadı ve Os manlılar, bu sure boyunca saraylar, camıler, kıtaplık lar, hanl.ıt, hamamlar, su bentlerı ve su yolları, (,e^me ler, turbtler, tcrsancler, okullar, muzeler, kapalı «,ar^ılar, ko^kler, mesıre yerlerı yapiılar Bu arada 1492 yı lında Ispanya'dan, Italya'dan, Portekız'den vu Fransa' CUMHURİYETKİTAPS/\V/48 dan kovulan Yahudılere, buyuk bır ımparatorluk yonetımıne yakı^ır bır basıretle kucak aı,tılar ve boylece lstanbul'un ekonomısınc olduğu kadar kentsel yapısına da guı, kattılar Osmanlıların Istanbul yonetımı, I atıh'ın ılk kadı ola rak otadığı Hızır Aga ıle ba^lamıştır Bızans zamanında Istanbul, Anadolu yakası harıı,, 14 bolgeye ayrılmiitı Osmanlılar ıse bır Istanbul kadısı ıle uç bolge kadısı (Bılâd ı Selâsc) atadılar ve boylete Beyoglu, Eyup ve Uskudar kadılıkları oluştu Ger^ektc "Kadılık" kentın yonetımı ıle gorevlı ve sorumlu olan asıl kuruluştur An < a zaman ıçınde ve gıderek bu yonetım oldukça kark maşık bır duzene donuşmu^ıur Bunun nedenı Osnıan lılarda (lstanbul'da) merke/ı yonetım ıle yerel yonetımın bırbırı ı^ıne gırmıj olması ıle açıklanmaktadır Osmanlılarda sadrazam, hukumetın ve bır açıdan dcvle tın başı olduğu kadar Istanbul'un yonctımınden de so rumludur; ama o da yetkılerını karı^ık bır dısıplın ı<,ınde ba^kalarına devredebılmektedır An^ak bu oyle ol maktadır kı, bazı hallerde ^ejıtlı hızmetler bır kışıde toplandıgı gıbı, ba/ı hallerde dc aynı hı/met ba^ka ba^ka makamlar arasında dagılmaktadır Sozgehii Beykoz'da kı kadılık gorevını muneccimbaşı yapmakta, asav ı^ ışlerınden kadılar, bostancılar ve daha başka kışıler de sorumlu olmaktadırlar Vakıflara ılışkın beledıye hn metlerınden de kızlarağası sorumludur Aıuak bu karmaşık duzen ıçınde yetkı ve sorumluluk seması kadı lar ve emınlerde ortaya ^ıkmakta, belırgın olınaktadır Kadı, temelde asayışın sağlanması, esnat ı^lerı, fıyat denetımı, yanı narh ışlemlerı ve vergıler gıbı konularda yetkılı ve sorumludur Şehremınıne gelınce kentın ya pı ışlerınden, su ışlerınden ve saray bınalarının bakım ve tamırınden sorumludur Tanzımat'a kadar olan do nemde 422 kadı gorev yapmıştır Yangınlara kar^ı Yeniı,erı Otagı ıcmde bır Tulumbacılar ortası vardır II Mahmut, otekı alanlarda olduğu gıbı beledıyecı lık konusunda da vağdaşlaşma yollarını aramış, 1826 yı lında Istanbul Kadılığı kaldırılarak yerıne Ihtısap Ne/aretı kurulmuştur Abdulmeut zamanında 1855 yılın da şehremanetı yanı bugunku anlamıyla beledıye or gutu faahyete gevirılmmır 1868 yılında yenı bır orgutlemeye gıdılerek Istanbul 14 bolgelı beledıye daıresıne bolunmuştur Bu kuruluş bı^ımı daha sonrakı tarıhlerde sureklı değışıme uğramıştır 1876'da 20, 1878'de 10, 1908'de tekrar 20 beledıye daıresı kurulmuştur 1912 yılında bunların hepsı kaldırılarak kentte tek bır şehremanetı şeklınde bır yonetım başlattırılmıştır C umhurıyet ıdaresı son Osmanlı sehremanetı orgu tunu olduğu gıbı devralmıs,, ancak 1930 yılında orgut, 10 ^ubelı bır beledıye olarak yenıden duzenlenmıştır Bır aralık valılık ve beledıye başkanlıgı bırleştırılmış, yenıden ayrılmıs ve son yıllarda ıse buyuk^ehır ve yore beledıyelerı modelıne gıdılmıştır D Üskudar Suyolu harıtası (17601770) S A Y F A 1 5