Katalog

Bir sevişme söylencesi' Raziye / Melih Cevdet Anday Adam Yayınları / 247 s / 9.000 TL. Kod No: 002.404 . MUZAFFER BUYRUKÇU Ikinci basımı yapılan 'Raziye', şiir diliyle yazılmış coşkulu bir roman "Toplumu kökten değiştirmektir gerekli olan. Kurıılu düzen yıkılmalıdır ki ycnisinin temeli atılabilsin" ilkesini benimseyen vc bir süre o ilke doğrultusunda sıyasal cylcmlcrc katılan, ama orgüt güvenlik güçlerince dağıtıhnca Istanbul'dan uzaklaşnuk zorunda kalan bir genç, K.ge'yle Akdeniz arasıııda bir yerde evlatlıgı SOL. ile yaşayan dayiMiun yanına gelir. Dayı; yaşlı, ama dinç, saglıkh, tuttuğunu koparan, dürüst, yurtsever, korkusuz, atılgan, aydın, beynı yepyeni düşün celerle dolu, çevresındekı ılkelliklerle savaşmayı, kişileri boş inanların tutsaklığmdan vc gerıliklen kururnıayı amaçlayan bir idtMİistlir. Afrika'ya, zencıkri eğıtmeye, hastalıklanm sağalımaya gidcn ünlü doktor Albert Sı:hweil zer'in başarılarından etkilenıniştir, onun yaptıklarına benzcyen şeyler yapmak istemektedir. (Bu tip bana, Halikarnas BalıkçiM'nın Bodrum'da, Zorba'nın Girit'te sergilcdiklcrini anınısattı) Dayının evlatlığı Vedia (Soııradan Raziye) bütün erkekleıin hayallerini çıldırtan, erotik düşlcrlc hitekleşfireıı gü/elliktc bir kızdır. Eşsizdır. lhMi7.cn yoktuı, ü/.gundur. Uoğadakı saflığın, yapmaLiklığı barıııdırmayan gerçeklığın bir uzantısıdır. Su gıbı, ışık gıbı, sıcak gibi bir seydiı. 'Doğa ve yaşamı basit bir şeydi onun için, her yerde birdi vc scrüvensizdi. / Sanki onun için hiçbir sözün önemi yoktu da sorular, yanıtlar, herhangi bir anlam taşımaksı/m geçip gidiyorlardı kusjarın ııçıışu, dalların sailanması gibi. / Vcdia amaç nedir bilnıiyordu, dü^ de kurmuyordu. Onun düşü yaıadılıjının kökcnindcydi. Doğa onda düş kurmujtu. Bir gözc gibi, bir tohum gibi, sadece bir 'can'dı. 'Dayı'nın üstüne tıırrdigı bu harika varlığa, yapacağı resimlere yajanıını sokınak iitcyen adsız aelikanlı, daha grirür görmez tutulur. 'Daha ilk günden aklım, nerdeyse tümü ilc ona hağlanmış oluyordu." Bajlangıı,'taki bu romantik sevda, yakıııla^ma gcn,ekltiince hızlanır ve anselliğin ağır b.u>uğı bir olguya dönüşür, erotızme doğrıı ılerlcr, scvıjnıelcrin birbirını izledıği tabloları olu>turur. Delikanlı her olayda, lıer kıpırtıda, IICM dcvinimdt buhar gibi tüten cinscllik havasını solur, zihni cinsellik imgeleriyle dolup taşar. 'AJnında, üst dudağında ve kulak memelerinde su daııılaları vardı, bunları ağzımla toplamak hevesine kapıldını birden. / Göğüslcri kabarık kabarıktı ve önü çıkıntılı. / Ama fazla oynamaya gelmeyen bir vücudu vardı, hangi hareketi yjpsa aşıp taşacak, fırlayacak, kabarıp rahatlayacak. / Sonra hızla yukan çıktı. Bakıjlarımdan bacaklarına, bclinc, göğüslerine sarılan telleri gere gcrc. / Vedia, istemime hiçbir olanak bırakmamak için, sanki aklımı bir yerine, göğüslerinin arasına sıkı$tınp götürmü}. / Her zaman onunla sevişme isteği, bendc tutku biçimini aldı. / Ondan üzerime siirekli olarak milyonlarca, milyarlarca cinsellik atomu yağıyordu da ben bu bombardıman altında yalnı/ca onunla scvişmek, hep sevişmek için bckliyordum sanki, başka bir görevim yoktu dünyada. / Iki su şırıltısının ve iki ayın arasında onu öpmeyc başladını. / Vedia değil bu sanki, toprağı oyııp çıkardığım yıldızlı bir gök. / Ben belki de doğa ile seviştim burada. Vedia da bu doğanın bir parçası idi. / Sabahın güzclliğini sanki o taşıyordu. Bahçemiz gibi koku salıyordu. / Güzel değil, güzellikti o.' Sokaktakılerdcn farklı olan bu üç özgiin ınsanın arasındaki ilişki, olayları, durumiarı, devinimleri yoğunlajtıran, gerilimlerı antıran anlamlarla beslenir, zenginleşir. Aslında ya^anı çok yalındır, içerdiği her jey açık seçiktir. İnsan, doğar, yaşar, kendisinin belirleyemediği bir zamanda ölür, yoklara karıjır. Ama doğumdan ölüme uzanan çızgıde kıjı, kendısınden önce hazırlanan bir zemınde, hazır bulduğu bir mekânda çeşıtlı koşullarla savaşa savaşa yasamını kurar, bırtakını serüvenlere adını kazdırır, imzasını atar, sorunlarla düjüp kalkar. Biriken nimetlerı kullanarak, nimetler, olumluluklar, olumsuzluklar biıiktirerek, insanlıgın sınırlarını genışletmeye yönelik ugrajlara bilinçli ya da bilınysız bir şeyler ekler. Isteklerin, duyguların, tutkuların, amaçların çe^itli alanlardaki verınılerinı devjiriı; sayısız açlıgını giderir, gıderirken de yepyeni açlıkların tohumlannı eker ve evrenının sonsuzluguna sonsuzluk katar. Raziye'dekı kışiler, ı>te bu ya^anıı allak bullak eden kahramanlardır. Öyküyü nmuzurında tajıyan metin, yüceltilmi^ bir >iir diliyle, yüccltılmiş bir roman dilinin karışımından doğan ilginç bir anlatımla, satırlardan satırlara, bölümlerden bölüııılere seller gibi rü/gârlar gıbı akar, akarken gö/lere, belleklerc büyülcyici doğal göriinümleri, duygulara co'jkular, yumuşaklıklar, hiizünler, tedırgmlıkler, taıllar, anlamların anlamlannı yollar. Gö'zlemlcr, saptaıııalar, ı/.lenınılfi çarpıcıdır, ş,aş,ırtıcıdır. 'Burada konuşma yesil limon gibi ham, canlı ve anlamsızdı. / Şarabın ısısı dalga dalga, kurşuni ycşil gözlerine vurup u/.aklaşıyordıı. / (Onunla konuşmalarımız çoğun, bir böceğin otlar arasında ilerlerken çıkardığı gürültü bcnzeri bir doğal yankıydı. / Denizin içindeki oynak aydınlıklarla sallana sallana dibe çöktü anı, dalıp arasak da bulamayız artık onu. / Bir güzelliğin küçücük bir parçası saklıysa, bütünü saklı demektir.' Bütün yapıtlarında, kişileri içlerınden, yüreklerinden, kafalanndan konuya bağlayan tenıa ya da temaları bir düşünür, bir bilge titizligıyle ve dıkkatiyle oze işler edebıyatımızın büyük ustası, büyük sanatçusı Melih Cevdet Anday. Temalardaki tartıjmalara açık yönleri çoğaltır. Boyuna soru sorar, nedenleri sarsar, yargılar; durumiarı, tavırları sorgular; hiç el değmemiş izlenimiııi uyandır.ın ya da çok az tekrarlanan, çok az kullanılan duygulara, düşüncelcre ycni işlevler yükler. Düjünceleri yoğundur, doğurgandır. Yaşamın her ilmiğiyle kavga edcr gibi sevişir gibi uğrajır. Zamana yerleştirilcn anların, gelecek diye tanımlanan bilinmezliğin ve şıındinin dıpleritıde gizlenen derinliklere dalarak oralarda kümelenen birtakım gerçekleri ortaya çıkarıır, zihinlerde ve benlıklerde yuvalanan yok sulluklara, kuraklıklara, kısırlıklara kapıyı göstenr; ınsanı bilinçlendirır, değiştirir. Şa^ırtıcı bulu^larını kalıcı öğelerle güçlendirır, duyarlıkların yapılarındaki hızlı devinimleri davranışlara, tutunılara katar. Yunan mitolojisine büyük bir yakınlık duyan ve yakınlığınıtı birbirinden güzel, birbirinden üstün ö'rneklerini edebiyaıımıza armağan eden Melih Cevdeı Anday, sanki, mitolo|iden günümüze çağları delerek sızan, günümüzde değışık bir kınıüğc bürünen olüniiüz bir durumu, durumiarı, sorunlaı ı arar gibidir. Bu arayış Raziyc'de adamakıllı lulirgindir. Çünkü Raziye için seçilen ortam, eski uygarlık kalıntılarının ve mitolojinin kaynagı sayılan Akdenİ7 ve lige yöresindedir. Belki de kıvırcık saçları, kunt gövdesiyle dayı bir Yunan ilahının, su durııluğundaki Vedia da bir ılahenın, bir tanrıçaııın ızdüşümüdür. Öyleyse, Melih Cievdet Anday, Raziye'yle, yani çağdaş bir aşk öykiisüyle mitolojıyr katkıda bulunmayı düsünmüştür ve uzıın yıllar ya^ayacağını düşlcdığı bir sevişme «'iylcnce iinin adını Raziye koymuştur. Bu dediklerimin gerçekle, Melih Cevdet Anday'ın yapıtına karıştırdığı mayayla ılgısı olnıasa bıle istek, duygu, ses, resim, düş, müzık, devı nim, görünüm ve doğa betimlemeleriyle yüklü Raziye her sözcüğünde, her imgesinde nabız atıjlan işitilen coşkulu bir sevışmenin romanıdır. D Melih Cevdet Anday yeni çağdaş bir aşk öyküsüyle mitolojiye katkıda bulunmayı düşünmüştüı ve uzun yıllar yaşayacağını duşledığı bir sevişme söylencesınin adını "Raziye" koymuştur. (Fotoğraf Yıldız Üçok) S A Y F A 7 6 C U M H U R i Y E T K İ T A P : S A Y l 12